Henryk Stażewski

Henryk Stażewski
Data i miejsce urodzenia

9 stycznia 1894
Warszawa

Data i miejsce śmierci

10 czerwca 1988
Warszawa

Narodowość

polska

Alma Mater

Szkoła Sztuk Pięknych w Warszawie

Dziedzina sztuki

malarstwo

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi Medal 10-lecia Polski Ludowej
Multimedia w Wikimedia Commons
Grób Henryka Stażewskiego na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie

Henryk Stażewski (ur. 9 stycznia 1894 w Warszawie, zm. 10 czerwca 1988 tamże) – polski malarz związany z kierunkami awangardowymi, przedstawiciel konstruktywizmu. W swojej twórczości poświęcił się abstrakcji geometrycznej.

Życiorys

Syn Rafała. Studia artystyczne odbył w latach 1913–1919 w warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych w pracowni Stanisława Lentza. Związał się z pierwszym polskim ugrupowaniem awangardowym założonym w 1917, nazwanym Ekspresjoniści polscy, zaś w 1919 przemianowanym na Formiści. Zadebiutował w 1920, pokazując swe prace wraz z formistami w warszawskim Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych. W 1921 prezentował swe obrazy wraz z Mieczysławem Szczuką w awangardowym Polskim Klubie Artystycznym. W 1922 wziął udział w ekspozycji formistów F 9 w warszawskim Salonie Czesława Garlińskiego. W 1923 uczestniczył w Wystawie Nowej Sztuki w Wilnie i Międzynarodowej Wystawie Nowej Sztuki w Łodzi, które to wydarzenia zainicjowały ruch konstruktywistyczny w Polsce. Był członkiem założycielem grupy kubistów, konstruktywistów i suprematystów „Blok” (1924–1926) oraz ugrupowań, które rozszerzyły założenia programowe Bloku – Praesens (1926–1929) i a.r. (1929–1936); zajmował się też redagowaniem czasopism „Blok” i „Praesens", które utrzymywały liczne międzynarodowe kontakty z innymi awangardowymi ugrupowaniami, m.in. z holenderskim De Stijl. W pracach i teoriach Stażewskiego z okresu międzywojennego widoczne są bezpośrednie wpływy holenderskich artystów, takich jak Piet Mondriaan czy Theo van Doesburg[1]. W 1965 r. brał udział w I Biennale Form Przestrzennych w Elblągu. Do dzisiaj w przestrzeni miasta można oglądać jego realizację[2].W 1964 r. oraz w 1965 r. brał udział w Plenerach w Osiekach.

Wraz z m.in. Edwardem Krasińskim i Tadeuszem Kantorem był współtwórcą warszawskiej Galerii Foksal. Jego prace znajdują się m.in. w Muzeum Górnośląskim w Bytomiu, Galerii Zachęta, Muzeum Sztuki w Łodzi. Jednym z jego uczniów był Roman Orłow.

Zniszczonemu trzęsieniem ziemi w 1963 Skopje podarował obraz, który stał się częścią stałej międzynarodowej ekspozycji[3].

Od 1970 mieszkał wspólnie z Edwardem Krasińskim w pracowni na ostatnim piętrze bloku przy ul. Świerczewskiego (obecnie al. „Solidarności”) w Warszawie. Po śmierci Stażewskiego, w 1988, Krasiński mieszkał tam do końca swojego życia (2004). Od 2007 mieści się tam Instytut Awangardy[4].

Zmarł w Warszawie, pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera K-2-23)[5].

Ordery i odznaczenia

Galeria

Przypisy

  1. ↑ Michał Wenderski, Cultural Mobility in the Interwar Avant-Garde Art Network: Poland, Belgium and the Netherlands, Routledge, 2018, ISBN 978-1-138-49354-4.
  2. ↑ OTWARTA GALERIA - BIENNALE FORM PRZESTRZENNYCH – Moje Mapy Google [online], Google My Maps [dostęp 2022-01-22].
  3. ↑ Agnieszka Sabor, Miasto – mimo wszystko, „Rzeczpospolita”, 32 (1377), dodatek weekendowy „Plus Minus”, 10 sierpnia 2019, s. 27, ISSN 0208-9130.
  4. ↑ Instytut Awangardy [online], miejsce artysty [dostęp 2022-03-26] (ang.).
  5. ↑ Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
  6. ↑ M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
  7. ↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
  8. ↑ Odznaczenia dla polskich twórców kultury /w/ "Życie Warszawy", nr 230, 2 października 1987, s. 2.

Bibliografia