Gęśnica wiosenna

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	kępkowcowate
Rodzaj	gęśnica
Gatunek	gęśnica wiosenna
Nazwa systematyczna
Calocybe gambosa (Fr.) Donk Nova Hedwigia, Beih. 5: 42 (1962)
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[1]
najmniejszej troski
Multimedia w Wikimedia Commons

Gęśnica wiosenna (Calocybe gambosa (Fr.) Donk) – gatunek grzybów z rodziny kępkowcowatych (Lyophyllaceae)^[2].

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Calocybe, Lyophyllaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[2].

Po raz pierwszy opisał go w 1821 r. Elias Fries, nadając mu nazwę Agaricus gambosus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1962 r. Marinus Anton Donk, przenosząc go do rodzaju Calocybe^[2].

Synonimów ma ponad 20. Niektóre z nich to^[3]:

Nazwę polską podał Władysław Wojewoda w 1987 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako bedłka syrojeszka żółta, bedłka podkowiasta, bedłka biaława, gąska wiosenna, majówka wiosenna^[4].

Kapelusz

Średnica 6–12 cm, u młodych okazów ma kształt od dzwonkowatego do stożkowatego, u starszych łukowaty, na koniec płasko rozpostarty. Kapelusz niehigrofaniczny, grubomięsisty, zazwyczaj z niewielkim i tępym garbem, jego brzeg jest długo podwinięty i często pofalowany. Powierzchnia gładka, matowa o barwie od białawej do kremowej^[5].

Blaszki

Cienkie i gęste, przy trzonie wykrojone ząbkiem i przyrośnięte. U młodych okazów białawe lub kremowe, u starszych bladoochrowe^[5].

Trzon

Wysokość 4–9 cm, grubość 1,5–4 cm, u młodych okazów beczułkowaty, u starszych walcowaty. Jest twardy i pełny, powierzchnia gładka, o barwie od białej do kremowej, w dolnej części często bladoochrowa^[5].

Miąższ

Białawy, gruby. Smak łagodny, zapach świeżej mąki. Nie zmienia barwy po uszkodzeniu^[6].

Wysyp zarodników

Biały. Zarodniki elipsoidalne, gładkie, o rozmiarach 4–7 × 2–3,5 μm^[6].

Gatunki podobne

• dzwonkówka trująca (Entoloma sinuatum). Jest bardziej różowawa, niebezpieczeństwo pomylenia występuje szczególnie w przypadku młodych okazów, gdyż blaszki obydwu tych gatunków w młodości są białe. U starszych okazów wieruszki blaszki stają się różowe, a wysyp zarodników również jest różowy^[6],
• strzępiak ceglasty (Inocybe erubescens). Ma większy garb na kapeluszu, rośnie w lasach i ma czerwonawy odcień^[5]. Występowanie i siedlisko ==

Występuje głównie w Europie, ale podano jego stanowiska również z terenów USA oraz Japonii^[7]. W Polsce gatunek pospolity, czasami tworzący czarcie kręgi^[6].

Rośnie na ziemi na łąkach, pastwiskach, obrzeżach lasów, w ogrodach, zaroślach, na trawiastych zboczach, na niżu, na wyżynach i terenach podgórskich. Owocniki pojawiają się wiosną (od kwietnia do czerwca), wyjątkowo jednak również w lipcu, a w niektórych latach nawet późną jesienią^[8].

Saprotrof^[4]. Dobry grzyb jadalny, istnieje jednak niebezpieczeństwo pomylenia z silnie trującą dzwonkówką trującą^[5]. Są też podzielone opinie na temat jego wartości smakowych. Podczas gdy niektórzy uważają go za grzyb bardzo smaczny, przez innych jego charakterystyczny i nieznikający podczas gotowania smak jest uważany za niemiły, a nawet nie do zniesienia^[9].