Guzowcowate

Guzowcowate
Xenosauridae[1]
Cope, 1866
Ilustracja
Przedstawiciel rodziny – Xenosaurus platyceps
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

zauropsydy

Podgromada

diapsydy

Rząd

łuskonośne

(bez rangi) Anguimorpha
Infrarząd

Diploglossa

(bez rangi) Carusioidea
Rodzina

guzowcowate

Typ nomenklatoryczny

Xenosaurus Peters, 1861

Rodzaje

zobacz opis w tekście

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Guzowcowate, jaszczurki guzowate, ksenosaury (Xenosauridae) – rodzina owadożernych jaszczurek z grupy Anguimorpha.

Występowanie i biotop

Występują w górskich wilgotnych lasach równikowych w Ameryce (rodzaj Xenosaurus od południowego Meksyku do Gwatemali). Zamieszkują szczeliny skalne i dziuple drzew.

Charakterystyka

Guzowcowate są jaszczurkami o krępej budowie i dobrze rozwiniętych kończynach. Skóra grzbietu tych jaszczurek pokryta jest małymi ziarnistymi łuskami oraz dużymi rogowymi brodawkami ułożonymi w poprzeczne rzędy. Brzuch jest pokryty płaskimi tarczkami i łuskami. W skórze znajdują się osteodermy. Głowa masywna, szeroka i wysoka. Otwory uszne są duże, zasłonięte skórą z małymi łuskami.

Są to gatunki jajożyworodne. Prowadzą dzienny tryb życia. Żywią się głównie owadami.

Systematyka

Do rodziny należy jeden rodzaj występujący współcześnie[2]:

oraz rodzaje wymarłe:

Według definicji filogenetycznej przedstawionej w 2010 roku przez Conrada i współpracowników do Xenosauridae należą wszystkie taksony bliżej spokrewnione z Xenosaurus grandis niż z padalcem zwyczajnym, Carusia intermedia lub waranem kolorowym[3]. Wielu autorów do guzowcowatych zaliczało również jaszczurkę krokodylowatą (Shinisaurus crocodilurus), jednak hipoteza taka opierała się w dużej mierze na niedokładnie poznanej morfologii tego gatunku – w rzeczywistości bardzo odmiennego od Xenosauridae[4][5].

Nowsze analizy kladystyczne – zarówno morfologiczne, jak i molekularne – sugerują, że Xenosauridae są najbliżej spokrewnione z wymarłymi rodzajami, takimi jak Carusia, oraz padalcowatymi. Analizy molekularne wskazują, że ich bliskimi krewnymi mogą być również przedstawiciele kladu Monstersauria, obejmującego m.in. rodzinę Helodermatidae[3].

Przypisy

  1. ↑ Xenosauridae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ P. Uetz & J. Hallermann: Higher taxa: Xenosauridae. The Reptile Database. [dostęp 2019-02-21]. (ang.).
  3. ↑ a b Jack L. Conrad, Jennifer C. Ast, Shaena Montanari, Mark A. Norell. A combined evidence phylogenetic analysis of Anguimorpha (Reptilia: Squamata). „Cladistics”, 2010. DOI: 10.1111/j.1096-0031.2010.00330.x. (ang.). 
  4. ↑ Jack L. Conrad. Skull, mandible, and hyoid of "Shinisaurus crocodilurus" Ahl (Squamata, Anguimorpha). „Zoological Journal of the Linnean Society”. 141 (3), s. 399–434, 2004. DOI: 10.1111/j.1096-3642.2004.00128.x. (ang.). 
  5. ↑ Jack L. Conrad. Postcranial skeleton of Shinisaurus crocodilurus (Squamata: Anguimorpha). „Journal of Morphology”. 261 (7), s. 759–775, 2006. DOI: 10.1002/jmor.10291. (ang.). 

Bibliografia

  • Hanna Dobrowolska: Gady. Warszawa: Państwowe Wydaw. Naukowe, 1981. ISBN 83-01-00957-8.
  • Włodzimierz Juszczyk: Gady i płazy. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1986. ISBN 83-214-0464-2.
  • Podrząd:Jaszczurki Sauria w: W.Zamachowski, A.Zyśk Strunowce Chordata, Wydawnictwo Naukowe WSP, Kraków 1997 ISBN 83-86841-92-3
  • Zwierzęta : encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005. ISBN 83-01-14344-4.
  • Family Xenosauridae. The Reptile Database. [dostęp 2008-12-10]. (ang.).