Gorzuchowo (województwo kujawsko-pomorskie)

Gorzuchowo
wieś
Ilustracja
Budynek stacji kolejowej
Gorzuchowo Chełmińskie w Gorzuchowie
Państwo

 Polska

Województwo

 kujawsko-pomorskie

Powiat

chełmiński

Gmina

Stolno

Liczba ludności (III 2011)

190[2]

Strefa numeracyjna

56

Kod pocztowy

86-212[3]

Tablice rejestracyjne

CCH

SIMC

0848990

Położenie na mapie gminy Stolno
Mapa konturowa gminy Stolno, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Gorzuchowo”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry znajduje się punkt z opisem „Gorzuchowo”
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego
Mapa konturowa województwa kujawsko-pomorskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Gorzuchowo”
Położenie na mapie powiatu chełmińskiego
Mapa konturowa powiatu chełmińskiego, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Gorzuchowo”
Ziemia53°21′08″N 18°41′43″E/53,352222 18,695278[1]

Gorzuchowowieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie chełmińskim, w gminie Stolno.

Nazwa miejscowości zmieniała się na przestani czasu. W latach 1354 - 1570 występowała pod nazwą Borskaw lub Borsechaw. W 1570 r. została zapisana jako Gorzuchowo. Po przejściu tych ziem pod zarząd pruski nazwę zmieniono na Gottersfeld[4]. Tak samo nazywała się w czasie II wojny światowej. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości powrócono do starej nazwy.

Podział administracyjny

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa toruńskiego.

Demografia

W roku 1880 było 16 budynków, w tym 8 domów mieszkalnych, a samą miejscowość zamieszkiwana przez 72 katolików oraz 28 ewangelików (łącznie 100 mieszkańców)[4].

Według danych Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Chełmnie oraz Powiatowego Inspektoratu Statystycznego w Chełmnie (31 XII 1966 r.) sołectwo Gorzuchowo było zamieszkiwane przez 287 mieszkańców. Czyniło ją wtedy czwartą największą wsią w gromadzie Robakowo[5].

Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) wieś liczyła 190 mieszkańców[2]. Jest dziewiątą co do wielkości miejscowością gminy Stolno.

Położenie

Przez wieś przechodzi droga wojewódzka nr 543. Przecina ją także linia kolejowa nr 207.

Historia

Góra św. Jana, na której gen. Józef Haller ufundował grotę z Matką Bożą
Grota z Matką Bożą, którą ufundował gen. Józef Haller
Kapliczka św. Andrzeja Boboli
Kapliczka św. Andrzeja Boboli
Pomnik przedstawiający św. Andrzeja Bobolę

Pierwsze wzmianki o wsi pojawiają się ok. 1354 kiedy to wielki mistrz zakonu krzyżackiego Winrych von Kniprode nadał Janowi Chadenowi dobra Bokrsaw (Gorzóchówko), jako dobro dziedziczne, i staw Smolsin[6]. Była to więc lenna wieś rycerska i podlegała wójtostwu lipineckiemu[7]. Rycerz został zobowiązany do służby zbrojnej, pomocy w budowaniu zamków oraz płużnego w postaci 1 korca owsa rocznie (zamiast korca pszenicy)[6].

W latach ok. 1423 - 1424 wieś posiadał Konrad Borsechaw w komturii brodnickiej 16 łanów i obowiązek wystawiania 1 służby w zbroi lekkiej[6]. Po wojnie trzynastoletniej stała się własnością rodziny Gorzuchowskich h. Prawdzic. Natsępnie stała się własnością Dulskich[7]. W roku 1570 wieś stała się własnością szlachecką i należała do rodziny Kamińskich (Jana i Eufemii)[7]. Stanisław Kamiński posiadał 4,5 łana chłopskiego, a Wawrzyniec Szczepański posiadał 3 łany chłopskie i 3 zagrodników[6][8]. We wsi mieściła się tkalnia oraz karczma[7].

W XIX w. znajdowały się tutaj stacja kolejowa, telegraficzna oraz pocztowa[9], choć sama wieś była także związana z pocztą w Trzebiełuchu[4]. Znajdowała się przy trakcie grudziącko-chełmińskim, od Chełmna oddalony o 1 milę, a od Grudziądza o 1,5 mili[4]. W XIX wieku wieś należała do parafii Sarnowo[4][6]. W tym czasie dziedzicem wsi był Kleszczyński[7].

W listopadzie 1906 r. we wsi doszło do strajków młodzieży szkolnej związanych z usuwaniem języka polskiego ze szkół i zastępowaniem go językiem niemieckim. Związane to było z rozporządzaniem wydanym przez pruskiego ministra spraw duchowych, oświaty i medycyny Conrada von Studta (Konrada Studta) nakazującym nauczania religii w urzędowym języku Cesarstwa Niemieckiego. Napiętą sytuację pogarszały wydawane w latach 1900 - 1906 zarządzenia i akty zaostrzające to prawo. W celu zdławienia oporu młodzieży i ich rodziców rząd pruski wykorzystywał różne środku prewencyjne (od dodatkowych godzin w szkole i kar cielesnych, po kary pieniężne i więzienie) strajk udał się stłumić dopiero po ośmiu miesiącach[10].

Majątek w Gorzuchowie w 1922 roku kupił generał Józef Haller. W skład majątku (określanego resztówką) wchodziło 120-150 hektarów gruntu i zabudowania. Majątek był wpierw dzierżawiony p. Stanisławowi Piechockiemu, a od 1932 roku generał Haller mieszkał tam na stałe do 1939 roku, gdy wybuchła wojna. Generał Haller ufundował m.in. krzyż, grotę Matki Boskiej (w 1933 r., a poświęcona rok później[7]) i kaplicę z figurą św. Andrzeja Boboli (w 1938 r.[7]). Po II wojnie światowej majątek został skonfiskowany przez państwo polskie[11]. We wsi ziemie posiadali dwaj mieszkańcy Grubna, Rupert Cumo (od 1921 r.) oraz Karol Puławski (od 1930 r.)[7].

Świetlica wiejska w Gorzuchowie
Plac zabaw w Gorzuchowie

Na początku II wojny światowej mieszkający w Gorzuchowie Niemcy, na terenie Parku Hallera zabili trzech Polaków należących do Polskiego Związku Zachodniego (robotnika i rolnika z Sarnowa oraz rolnika z Krajęcina)[12]. W tym samym czasie doszło do ataku powietrznego Luftwaffe na dworzec PKP w Gorzuchowie. Na stacji stał pociąg relacji Grudziądz - Toruń, w którym znajdowali się mieszkańcy Grudziądza uciekający przed działaniami wojennymi. W czasie ostrzału składu zginęło 39 osób. Niedługo później, obok stacji, powstała zbiorowa mogiła. Dopiero po wojnie wzniesiono pomnik upamiętniający pomordowanych[13].

Kapliczka maryjna w Gorzuchowie

W latach 50. i 60. XX w. we wsi została wybudowania nowa piekarnia. Jej powstanie związane związane było z wymaganiami oraz celami jakie postawiono przed gminnymi spółdzielniami oraz zostały określone w I. planie i II. planie pięcioletnim[14]. Na pocz. XXI w. piekarnia została zamknięta, lecz na przełomie lat 10. i 20. tego wieku została wykupiona przez Mariusza Beckera i funkcjonuje do dziś.

W latach 60. XX w. wybudowano i oddano do użytku wodociągi wiejskie, do których podłączono Gorzuchowo. Inwestycja ta powiązana była z obchodami XX-lecia Polski Ludowej oraz ze zbliżającymi się obchodami Tysiąclecia Państwa Polskiego. Przez propagandę PRLu został ukazane wykorzystane i ukazane jako czyn społeczne związany z odezwą Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu oraz ww. obchodów[15].

Zabytki

Według rejestru zabytków NID[16] na listę zabytków wpisany jest park dworski z połowy XIX w., nr rej.: 448 z 1.10.1985.

Znane osoby

W latach 20. XX wieku osiedlił się w miejscowym majątku generał Józef Haller. Na Górze św. Jana przy drodze do Sarnowa ufundował grotę Matki Bożej. Mieszkał tu do wybuchu II wojny światowej.

Zobacz też

Przypisy

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 35184
  2. a b GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 326 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  4. a b c d e Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. 2, red. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski, Warszawa 1881, s. 734.
  5. K. Faber, Podział administracyjny powiatu chełmińskiego (według stanu z 31 XII 1966 r.) [w:] Dzieje Chełmna i jego regionu. Zarys monograficzny, red. M. Biskup, Toruń 1968, s. 539.
  6. a b c d e Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu [online], www.slownik.ihpan.edu.pl [dostęp 2022-06-04].
  7. a b c d e f g h G. Mazur, Leksykon miejscowości powiatu chełmińskiego, Gdynia 2020, s. 199.
  8. zagrodnik – Wielki słownik W. Doroszewskiego PWN [online], sjp.pwn.pl [dostęp 2024-04-18] (pol.).
  9. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. 7, red. B. Chlebowski, W. Walewski, Warszawa 1886, s. 846.
  10. B. Danilczuk, Chełmno w okresie zaboru pruskiego (XIX - pocz. XX w.) [w:] Dzieje Chełmna i jego regionu. Zarys monograficzny, red. M. Biskup, Toruń 1968, ss. 247 - 248.
  11. Robert Litwiński, Testament generała Józefa Hallera, „Klio - Czasopismo Poświęcone Dziejom Polski i Powszechnym”, 36 (1), 2016, s. 127–138, DOI10.12775/KLIO.2016.007, ISSN 1643-8191 [dostęp 2019-05-28] (pol.).
  12. J. Sziling, Dzieje Chełmna i powiatu w okresie okupacji hitlerowskiej (1939 - 1945) [w:] Dzieje Chełmna i jego regionu. Zarys monograficzny, red. M. Biskup, Toruń 1968, ss. 319 - 320.
  13. G. Mazur, Leksykon miejscowości powiatu chełmińskiego, Gdynia 2020, s. 200.
  14. K. Faber, Rozwój gospodarczy i demograficzny powiatu chełmińskiego w latach 1945 - 1965 [w:] Dzieje Chełmna i jego regionu. Zarys monograficzny, red. M. Biskup, Toruń 1968, s. 412.
  15. K. Faber, Rozwój gospodarczy i demograficzny powiatu chełmińskiego w latach 1945 - 1965 [w:] Dzieje Chełmna i jego regionu. Zarys monograficzny, red. M. Biskup, Toruń 1968, ss. 417 - 418.
  16. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo kujawsko-pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 30 [dostęp 2016-05-26].

Linki zewnętrzne

  • Gorzuchowo [w:] Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu, red. T. Jurek.

Read other articles:

Heliocopris hamadryas Klasifikasi ilmiah Kerajaan: Animalia Filum: Arthropoda Kelas: Insecta Ordo: Coleoptera Famili: Scarabaeidae Genus: Heliocopris Spesies: Heliocopris hamadryas Heliocopris hamadryas adalah spesies kumbang yang berasal dari genus Heliocopris dan famili Scarabaeidae. Kumbang ini juga merupakan bagian dari ordo Coleoptera, kelas Insecta, filum Arthropoda, dan kingdom Animalia. Kumbang ini memiliki antena yang terdiri dari plat yang disebut lamela. Referensi Bisby F.A., Rosk...

 

 

Бурчеллова зебра Зебра Бурчелла[en][1] (E. q. burchellii) в национальном парке Этоша, Намибия Научная классификация Домен:ЭукариотыЦарство:ЖивотныеПодцарство:ЭуметазоиБез ранга:Двусторонне-симметричныеБез ранга:ВторичноротыеТип:ХордовыеПодтип:ПозвоночныеИнфратип:Челюс�...

 

 

The AdventurerPoster rilis teatrikalSutradaraCharles ChaplinEdward Brewer (sutradara teatrikal)ProduserJohn JasperDitulis olehCharles Chaplin (skenario)Vincent Bryan (skenario) Maverick Terrell (skenario)PemeranCharles ChaplinEdna PurvianceEric CampbellSinematograferRoland TotherohGeorge C. ZalibraPenyuntingCharles ChaplinDistributorMutual Film CorporationTanggal rilis22 Oktober 1917Durasi31 menitNegaraAmerika SerikatBahasaBisu (intertitel Inggris) The Adventurer Dari kiri ke kanan adalah Hen...

You can help expand this article with text translated from the corresponding article in Swedish. (August 2022) Click [show] for important translation instructions. Machine translation, like DeepL or Google Translate, is a useful starting point for translations, but translators must revise errors as necessary and confirm that the translation is accurate, rather than simply copy-pasting machine-translated text into the English Wikipedia. Do not translate text that appears unreliable or low...

 

 

Henry Vane il GiovaneRitratto di Peter Lely 6º Governatore della Colonia della Massachusetts BayDurata mandato25 maggio 1636 –17 maggio 1637 PredecessoreJohn Haynes SuccessoreJohn Winthrop Tesoriere della marinaDurata mandato1639 –1642 PredecessoreSir William Russell, I Baronetto di Chippenham SuccessoreSir William RussellSir John Penington Lord Presidente del Consiglio di Stato IngleseDurata mandato17 maggio 1652 –14 giugno 1652 PredecessoreSi...

 

 

1900年美國總統選舉 ← 1896 1900年11月6日 1904 → 447張選舉人票獲勝需224張選舉人票投票率73.2%[1] ▼ 6.1 %   获提名人 威廉·麥金利 威廉·詹寧斯·布賴恩 政党 共和黨 民主党 家鄉州 俄亥俄州 內布拉斯加州 竞选搭档 西奧多·羅斯福 阿德萊·史蒂文森一世 选举人票 292 155 胜出州/省 28 17 民選得票 7,228,864 6,370,932 得票率 51.6% 45.5% 總統選舉結果地圖,紅色代表�...

1997 compilation album by Various artistsGrand PianoCompilation album by Various artistsReleased1997GenreInstrumental, adult contemporary, easy listening, new ageLabelNarada Professional ratingsReview scoresSourceRatingAllmusic link Grand Piano is a 1997 compilation by Narada. It peaked at No. 10 on Billboard's Top New Age album charts in the same year.[1] From album liner: In Narada's 15-year history, no single instrument has more clearly expressd our musical vision than the ...

 

 

US aviation group, now the National Aeronautic Association Aviation Medal of Merit issued by Aero Club of America, given to 33 military aviators who served in Britain and France during WWI. The Aero Club of America was a social club formed in 1905 by Charles Jasper Glidden and Augustus Post, among others, to promote aviation in America. It was the parent organization of numerous state chapters, the first being the Aero Club of New England. It thrived until 1923, when it transformed into the N...

 

 

This article has multiple issues. Please help improve it or discuss these issues on the talk page. (Learn how and when to remove these template messages) This article includes a list of references, related reading, or external links, but its sources remain unclear because it lacks inline citations. Please help improve this article by introducing more precise citations. (April 2018) (Learn how and when to remove this message) This article relies largely or entirely on a single source. Relevant...

International sporting eventTriathlon – Men's individual at the 2011 Pan American GamesVenueAPI Maritime TerminalDatesOctober 23Competitors40 from 22 nationsMedalists Reinaldo Colucci  Brazil Manuel Huerta  United States Brent McMahon  Canada«2007 2015» Triathlon at the2011 Pan American Gamesmenwomenvte The men's individual competition of the triathlon events at the 2011 Pan American Games was held on October 23 at the API Mariti...

 

 

Kaki sapi. Kaki sapi atau kikil adalah bagian daging sapi di bagian kaki yang biasa digunakan sebagai bahan dasar makanan terutama di Asia. Di Indonesia, biasanya daging ini digunakan untuk membuat sup kaki sapi dan bagian dari mi kocok. lbsBagian daging sapiAtas Paha depan Daging iga Has dalam Has luar Tanjung Lamosir Penutup Punuk Tulang T Hidung Lidah Ekor Leher Kepala Bawah Sandung lamur Sancan Sengkel Gandik Kelapa Hati Jeroan Kaki Kulit Tetelan Lain-lain Glonggongan Kikil Artikel bertop...

 

 

Hadi Prabowo Rektor Institut Pemerintahan Dalam NegeriPetahanaMulai menjabat 20 Maret 2020PendahuluMurtir JeddawiPenggantiPetahanaPenjabat Gubernur Sumatera SelatanMasa jabatan21 September 2018 – 1 Oktober 2018PresidenJoko WidodoPendahuluAlex NoerdinPenggantiHerman DeruPenjabat Gubernur Kalimantan TengahMasa jabatan5 Agustus 2015 – 25 Mei 2016PresidenJoko WidodoPendahuluAgustin Teras NarangPenggantiSugianto Sabran Informasi pribadiLahir3 April 1960 (umur 64)Klat...

This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Here I Am Air Supply song – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (April 2021) (Learn how and when to remove this message) 1981 single by Air Supply Here I Am (Just When I Thought I Was Over You)A-side label of the Australian vinyl singleSingle by Ai...

 

 

茱莉安娜·今井(英文)Ruslana Korshunova2007年,茱莉安娜·今井於 Rio Verão 伸展台模特儿出生 (1985-02-27) 1985年2月27日(39歲) 巴西巴拉那州 Cruzeiro do Oeste身高1.79米(5英尺101⁄2英寸)体重57公斤(126英磅)髮色黑色瞳色棕色三围33-24-34 (US)84-61-86.5 (EU)女装尺码4 (US), 34 (EU) 茱莉安娜·今井(葡萄牙語:Juliana Imai,1985年2月27日—),是一位巴西模特兒,佛教徒[1],其祖父...

 

 

Nigerian monarch and writer (1931–2020) Chukwuemeka IkeIkelionwu XIReign18 October 2008 – 20 January 2020Coronation18 October 2008PredecessorClement IkeBornVincent Chukwuemeka Ike28 April 1931Ndikelionwu, Anambra state, NigeriaDied9 January 2020(2020-01-09) (aged 88)Nnamdi Azikwe Teaching Hospital, Nnewi, Anambra state, Nigeria[1]ConsortAdebimpe Oluri Minsola AbimboluIssuePrince Ositadimma IkeFamilyIjomaDynastyIkelionwuFatherEze Charles IkeMotherDinah IkeReligionChristianityO...

  لمعانٍ أخرى، طالع الساخنة (توضيح). الساخنةالساخنةالقضاءبيسانالإحداثيات32°30′58.74″N 35°27′44.17″E / 32.5163167°N 35.4622694°E / 32.5163167; 35.4622694شبكة فلسطين193/213السكان615 (1948)المساحة6،400 دونمتاريخ التهجير12 مايو 1948 الساخنة مستعمرة تل أمل الساخنة هي قبيلة بدوية. تقع مساكن ع�...

 

 

La supraconductivité, ou supraconduction, est un phénomène physique caractérisé par l'absence de résistance électrique et l'expulsion du champ magnétique — l'effet Meissner — à l'intérieur de certains matériaux dits supraconducteurs. La supraconductivité découverte historiquement en premier, et que l'on nomme communément supraconductivité conventionnelle, se manifeste à des températures très basses, proches du zéro absolu (−273,15 °C). La supraconductivité perm...

 

 

Ranking system for the momentum of pistol cartridges in competitive practical shooting A high-speed photograph of a .38 Special bullet fired out of a Smith & Wesson Model 686 revolver. Power factor (PF) in practical shooting competitions refers to a ranking system used to reward cartridges with more recoil. Power factor is a measure of the momentum of the bullet (scaled product of the bullet's mass and velocity), which to some degree reflects the recoil impulse from the firearm onto the s...

Câu lạc bộ bóng đá Hà LanBản mẫu:SHORTDESC:Câu lạc bộ bóng đá Hà Lan Go Ahead EaglesTên đầy đủGo Ahead EaglesBiệt danhThe pride of the IJssel (Niềm tự hào của IJssel)Kowet (phát âm kiểu Dunglish của Go Ahead)Thành lập2 tháng 12 năm 1902; 121 năm trước (1902-12-02)SânDe AdelaarshorstSức chứa10.400[1]Chủ tịchJan Willem van DopHuấn luyện viên trưởngRené HakeGiải đấuEredivisie2023–24Eredivisie,...

 

 

板倉中 板倉 中(いたくら なかば[1] / ちゅう[2]、1856年9月29日(安政3年9月1日[3])- 1938年(昭和13年)3月5日)は、明治期の政治家。衆議院議員(8期)。 経歴 上総国長柄郡関村 (現長生郡白子町)出身[4]。講法学舎や明法学舎で法律を学び[5]、代言人(現在の弁護士)となる[5]。自由民権運動で活動し[5]、加波山事件の裁判にお...