Gmach „Sokoła” w Przeworsku

Gmach Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Przeworsku
Ilustracja
Widok obiektu
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Miejscowość

Przeworsk

Adres

ul. Piłsudskiego 8

Ukończenie budowy

1. poł. XIX

Ważniejsze przebudowy

1896, 1938

Pierwszy właściciel

Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Przeworsku

Obecny właściciel

Miejska Biblioteka Publiczna w Przeworsku

Położenie na mapie Przeworska
Mapa konturowa Przeworska, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Gmach Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Przeworsku”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Gmach Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Przeworsku”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Gmach Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Przeworsku”
Położenie na mapie powiatu przeworskiego
Mapa konturowa powiatu przeworskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Gmach Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Przeworsku”
Ziemia50°03′29″N 22°29′29″E/50,058056 22,491389

Gmach „Sokoła” w Przeworsku – budynek w Przeworsku znajdujący się przy ul. Piłsudskiego 8.

Historia

Widok obiektu ok. 1910

Obiekt wzniesiony został w pierwszej połowie XIX wieku jako browar. W 1901 zakupiony od Żyda Langena przez powstałe w 1893 Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Przeworsku. Inicjatorem zakupu budynku był prezes Ignacy Smyczyński. Obiekt został zaadaptowany na potrzeby Towarzystwa i rozbudowany. W latach 20. XX wieku Towarzystwo uzyskało koncesję na prowadzenie kinoteatru „Polonia”. W okresie okupacji obiekt został przeznaczony na fabrykę serów. Zniszczono wówczas scenę teatralną, przepadł również księgozbiór i kostiumy teatralne z lat 30.

Od 30 października 1946 w gmachu „Sokoła” mieści się Miejska Biblioteka Publiczna w Przeworsku.

Tablice

Na elewacji budynku znajdują się dwie tablice pamiątkowe.

  • Tablica Generała Jana Władysława Chmurowicza umieszczona 11 listopada 2009
  • Tablica Harcerzy umieszczona w 1982 w 70. rocznicę powstania pierwszej drużyny skautowej w Przeworsku (1912) i poświęcona pamięci harcerzy ziemi przeworskiej, którzy oddali życie za Ojczyznę. Tablica w kształcie prostokąta wykonana jest z białego marmuru. Oprócz tekstu po lewej stronie widnieją: godło Polski, herb Przeworska oraz Krzyż Harcerski. Inicjatorami umieszczenia tablicy byli przeworscy harcerze.

Znajdująca się na tablicy inskrypcja posiada następującą treść:

PAMIĘCI HARCERZY
ZIEMI PRZEWORSKIEJ
KTÓRZY SWOJE ŻYCIE
ZŁOŻYLI OJCZYŹNIE
Walcząc na wszystkich
frontach II wojny
światowej w oddziałach
konspiracyjnych
męczonych w więzieniach
i obozach zagłady
W 70 ROCZNICĘ
powstania pierwszej
drużyny skautowej
w Przeworsku
Tablicę tę poświęcają
wierni aż do śmierci
ideałom harcerskim
1912-1982
PRZEWORSK
CZUWAJ!

W bezpośrednim sąsiedztwie obiektu znajduje się Pomnik Konstytucji 3 Maja.

Bibliografia

  • Małgorzata Wołoszyn: Dawny Przeworsk na pocztówce i fotografii do 1944. Rzeszów: Libra, 2011. ISBN 978-83-89183-88-0.
  • Antoni (red.) Kunysz: Siedem wieków Przeworska. Rzeszów: 1974.
  • Janusz Motyka: Przeworsk i okoliczne gminy. Przewodnik. Rzeszów: Podkarpacki Instytut Książki i Marketingu, 2010. ISBN 978-83-61746-40-9.