PROFILPELAJAR.COM

Gmach Towarzystwa Kredytowego
	nr rej. A/1567/140 z 15.02.1962
	; Gmach Towarzystwa Kredytowego
Państwo	Polska
Miejscowość	Wrocław
Adres	ul. Rzeźnicza 28/31
Styl architektoniczny	klasycyzm
Kondygnacje	trzy
	Położenie na mapie Polski Gmach Towarzystwa Kredytowego
	51°06′39,6080″N 17°01′41,2124″E/51,111002 17,028115
	Multimedia w Wikimedia Commons

Gmach Towarzystwa Kredytowego – dawna siedziba Rzemieślniczego Związku Zaliczkowego (niem. Vorschuß-Verein zu Breslau) oraz banku Handels- und Gewerbebank Breslau G.m.b.H.^[2] na ulicy Rzeźniczej we Wrocławiu.

Historia

Budynek banku został wzniesiony w 1900 roku, w miejsce czterech średniowiecznych kamienic na zlecenie Wrocławskiego Związku Zaliczkowego (niem. Vorschuß-Verein zu Breslau)^[3]. Związek założony w 1859 roku, miał wówczas swoją siedzibę przy ulicy Ruskiej 7^[2].

Jego projektantem był Karl Grosser, współzałożyciel (wraz z Heinrichem Brostem) spółki architektoniczno-budowlanej Brost & Grosser, która była projektantem m.in. budynku Śląskiego Muzeum Sztuk Pięknych we Wrocławiu^[a]^[3]. Współprojektantem fasady oraz prowadzącym budowę był również Robert Hönsch, który w znacznym stopniu zmienił projekt Grossera, pozostawiając jednakże jego neorenesansowy charakter^[3].

Budynek został zaprojektowany na rzucie prostokąta z wewnętrznym dziedzińcem^[3]. Miał trzy kondygnacje, ośmioosiową elewację i pokryty był dwuspadowym dachem w układzie kalenicowym z lukarnami w części frontowej. Część południowa i północna ujęta była pseudoryzalitami zwieńczonymi szczytami otoczonymi wolutami, przy czym południowy ryzalit zakończony był szczytem dwukondygnacyjnym, a węższy północny dochodził do tarasu i miał jednokondygnacyjny szczyt^[3]^[5]. W ich części parterowej umieszczono wejście do budynków i bramę przelotową prowadzącą na dziedziniec^[3]. Fasada budynku była w całości obłożona piaskowcowymi ciosami z motywem rustyki obrobionych na wzór naturalnego łomu^[3]^[5]. Część środkowa między ryzalitami miała ostatnią kondygnację cofniętą względem linii elewacji co tworzyło płytki taras otoczony kamienną balustradą^[2]. Nad pierwszą kondygnacją znajdował się gzyms w formie belkowania z pasem centralnym fryzu w którym umieszczony był szyld budynku: „Vorschuss Verein Breslau”^[6]^[7]. Przy północnym ryzalicie, nad wejściem umieszczono pruskiego orła, a nad nim znajdowała się tablica pamiątkowa w formie kartusza z napisem Die genossenschaft ist der fride poświęcona Hermannowi Schulze-Delitzschowi (1808-1883), prekursorowi spółdzielczości w Niemczech. Nad tablicą znajdowała się wykuta jego podobizna^[b]. U dołu kartusza znajduje się głowa Hermesa^[5]. W tym samym pionie lecz na ostatniej kondygnacji znajdują się dekoracyjne elementy w postaci kaduceusza i lwa trzymającego tarczę herbową z literą "W"^[5].

Elewacja od strony dziedzińca została wykonana z cegły klinkierowej; widoczne również były gładkie elementy konstrukcyjne. Nadproża okienne wykonane zostały w formie łuków odcinkowych, a na ściankach podparapetowych znajdowały się bogate detale ceramiczne. W części dachowej od tej strony umieszczono uproszczone szczyty i dekorowane lukarny^[6].

W części parterowej budynku mieścił się od lat 20. XX wieku urząd pocztowy, a na wyższych kondygnacjach znajdowały się biura i mieszkanie dyrektora Związków Zaliczkowych^[3]. W latach 20. XX wieku właścicielem budynku była firma Handels- und Gewerbebank Breslau G.m.b.H.^[2] Do zakończenia II wojny światowej na I piętrze budynku znajdowała się siedziba Volksbank Breslau GmbH. Sam budynek nie został w wyniku działań wojennych uszkodzony^[9].

Po 1945

W okresie powojennym na parterze budynku działała placówka pocztowa, a na piętrach mieściły się lokale kwaterunkowe^[10]. W 2005 Gmina Wrocław sprzedała budynek agencji reklamowej Czart za 6,5 mln złotych^[11]. Następnie stał się on własnością grupy inwestycyjnej i deweloperskiej Verity Development, która po przeprowadzonym remoncie wynajmuje go jako biurowiec pod nazwą Heritage Gates^[3]^[12].

Uwagi

↑ Heinrich Brost zmarł w 1894 roku. Grosser samodzielnie prowadził firmę i był autorem projektu gmachu Towarzystwa Kredytowego^[4]
↑ Napis na tablicy już nie istnieje, został skuty. Kirschke błędnie informuje, że na niej znajdowała się nazwa banku^[5]^[8]

Przypisy

↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2018-05-21] .
↑ ^a ^b ^c ^d Kirschke 2005 ↓, s. 88.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Eysymontt i in. 2011 ↓, s. 328.
↑ Eysymontt i in. 2011 ↓, s. 959.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Kirschke 2005 ↓, s. 89.
↑ ^a ^b Kirschke 2005 ↓, s. 90.
↑ Zdjęcie na polska-org
↑ Napis na zdjęciu
↑ Tomasz Głowiński W pogoni za wrocławskim złotem. Banki w Breslau po 6 maja 1945 roku w relacjach pełnomocnika Narodowego Banku Polskiego, w: Centrum staromiejskie we Wrocławiu, wyd. Muzeum Miejskie Wrocławia i Gajt 1991, Wrocław 2016, s. 236
↑ Zmienili dawną pocztę w luksusowy biurowiec
↑ Miasto sprzedało kamienicę przy ul. Rzeźniczej
↑ Wrocław’s Heritage Gates Restored to Splendor

Bibliografia

Krystyna Kirschke: Fasady wrocławskich obiektów komercyjnych z lat 1890–1930: struktura, kolorystyka, dekoracja. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 2005. ISBN 83-7085-918-6. OCLC 69298255.
Rafał Eysymontt, Jerzy Ilkosz, Agnieszka Tomaszewicz, Jadwiga Urbanik (red.): Leksykon architektury Wrocławia. Wrocław: Via Nova, 2011.
Jan Harasimowicz (red.): Atlas architektury Wrocławia t. II. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 1997.

[5] Heinrich Brost zmarł w 1894 roku. Grosser samodzielnie prowadził firmę i był autorem projektu gmachu Towarzystwa Kredytowego^[4]

[10] Napis na tablicy już nie istnieje, został skuty. Kirschke błędnie informuje, że na niej znajdowała się nazwa banku^[5]^[8]

[zabytek-1] Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2018-05-21] .

[CITEREFKirschke200588-2] Kirschke 2005 ↓, s. 88.

[CITEREFEysymonttIlkoszTomaszewiczUrbanik_(red.)2011328-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Eysymontt i in. 2011 ↓, s. 328.

[CITEREFEysymonttIlkoszTomaszewiczUrbanik_(red.)2011959-4] Eysymontt i in. 2011 ↓, s. 959.

[CITEREFKirschke200589-6] Kirschke 2005 ↓, s. 89.

[CITEREFKirschke200590-7] Kirschke 2005 ↓, s. 90.

[8] Zdjęcie na polska-org

[9] Napis na zdjęciu

[11] Tomasz Głowiński W pogoni za wrocławskim złotem. Banki w Breslau po 6 maja 1945 roku w relacjach pełnomocnika Narodowego Banku Polskiego, w: Centrum staromiejskie we Wrocławiu, wyd. Muzeum Miejskie Wrocławia i Gajt 1991, Wrocław 2016, s. 236

[12] Zmienili dawną pocztę w luksusowy biurowiec

[13] Miasto sprzedało kamienicę przy ul. Rzeźniczej

[14] Wrocław’s Heritage Gates Restored to Splendor

[1]

[2]

[3]

[a]

[5]

[6]

[7]

[b]

[9]

[10]

[11]

[12]

[4]

[8]

PROFILPELAJAR.COM

Gmach Towarzystwa Kredytowego we Wrocławiu

Historia

Po 1945

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

Read other articles:

Tari Gantar

Aksara Harappa

Albert Vanhoye

Ergonomics

Louis Agassiz Fuertes

Murmansk

Alexandre Pato

Gereja Santo Yoseph, Matraman

الدوري البولندي الممتاز 1958

Orden de caballería

جالكعيو

Idli

England national football B team

Bicycling (magazine)

2011 Bournemouth Borough Council election

Fine art

Conflict continuum

كأس إسكتلندا 2018–19

Orage

Penasihat Keamanan Nasional (India)