PROFILPELAJAR.COM

Giuseppe Calì
	; Edward Caruana Dingli Portret Giuseppe Calì (ok. 1920)
Data i miejsce urodzenia	14 sierpnia 1846 ; Valletta
Data i miejsce śmierci	1 marca 1930 ; Valletta
Narodowość	maltańska
Alma Mater	Akademia Sztuk Pięknych w Neapolu(inne języki)
Dziedzina sztuki	malarstwo
	Multimedia w Wikimedia Commons

Giuseppe Calì (ur. 14 sierpnia 1846 w Valletcie, zm. 1 marca 1930 tamże) – maltański malarz. Specjalizował się w malarstwie religijnym.

Życie

Giuseppe Calì urodził się 14 sierpnia 1846 w Valletcie na Malcie. Jego rodzicami byli Raffaele Calì, scenograf w Royal Theatre, i Giovanna née Padiglione, mezzosopran operowy. Oboje pochodzili z Neapolu; przenieśli się na Maltę w 1840^[1], w okresie poprzedzającym Italian Risorgimento^[2].
W 1863 młody 17-letni Giuseppe został, głównie dzięki hojności kupca-gentlemana Williama Stephena Eynauda^[1]^[3], wysłany na studia do Accademia di Belle Arti(inne języki) w Neapolu, gdzie studiował pod kierunkiem Giuseppe Mancinelliego(inne języki). W Neapolu zaprzyjaźnił się z Domenico Morellim(inne języki) (1823–1901), uznanym przedstawicielem naturalizmu, a także zapoznał się z romantyzmem. Wpływy obu kierunków są widoczne we wczesnej fazie jego twórczości artystycznej – zwłaszcza w jego pierwszym dużym dziele Śmierć Draguta (1867), wykonanym po powrocie z Akademii, następnie zakupionym przez rząd i umieszczonym na stałej ekspozycji w zbrojowni pałacu wielkiego mistrza w Valletcie^[2]^[3], dziś w MUŻA w Valletcie.

W 1867 został wezwany na Maltę przez swoich przerażonych rodziców, którym przekazano wiadomość, że ich syn planuje dołączyć do garibaldczyków w ich ostatniej próbie obalenia państwa papieskiego, wciąż mocnego w Rzymie i jego okolicach^[1]. W 1871, po powrocie na Maltę Giuseppe poślubił Perennię Pace z Senglei. Jedno z jego dziesięciorga dzieci, syn Ramiro Calì został również uznanym malarzem^[2]. Talent malarski przekazany został dalszym pokoleniom – praprawnuczka Giuseppe – Philippa Bianchi z sukcesem portretuje sławne osobistości^[4].

Giuseppe Calì pracował niemal do końca swojego życia. Zmarł w Valletcie 1 marca 1930 w słusznym wieku 83 lat^[2]^[3]^[5].

Twórczość

Giuseppe Calì był bardzo płodnym artystą, prawie każdy znaczący kościół na Malcie szczyci się jego dziełem. Pracował bardzo szybko, według jednego z jego wnuków nazywano go „ix-xitan tal-pinzell” („diabeł pędzla”). Jego wydajność była ogromna, w ciągu życia wykonał ponad sześćset różnych kompozycji^[3] (według niektórych źródeł – około dwa tysiące^[2]) składających się z imponującej różnorodności obrazów, rysunków, bozzetti, portretów i dekoracji sklepień kościelnych, a także pewnej liczby rzeźb i litografii. Niestety wiele z nich przepadło podczas II wojny światowej, jak np. Ukrzyżowanie w kościele Stella Maris w Sliemie^[2]^[3].

Wpływ romantyzmu, z którym artysta zapoznał się w Neapolu, jest widoczny na większości jego wczesnych dzieł, jak np. na obrazie ołtarza kościoła parafialnego w Moście Matka Boża Różańcowa (1870), będącym jego pierwszą pracą dla kościołów po powrocie z Włoch, a także Święty Wawrzyniec (1881) oraz Święty Hieronim (1882) w kościele Sacro Cuor(inne języki) w Sliemie. Ten ostatni jest powszechnie uznawany za arcydzieło tego gatunku^[3]. Styl ten jest także widoczny w pracach z 1885: Święty Józef z Dzieciątkiem dla kościoła parafialnego św. Kajetana w Ħamrun oraz Męczeństwo św. Demetriusza dla kościoła parafialnego Maria Bambina w Senglei^[2].
Calì wykonał również kilka dzieł we współpracy z artystą Carlo Ignazio Cortisem, w tym dla kościoła parafialnego św. Wawrzyńca w Birgu i kościoła Zbawiciela w Lii^[2]. Pod koniec XIX wieku pracował też nad kilkoma mniej eksponowanymi obrazami, jak ten dla kościoła Zwiastowania(inne języki) w Tarxien, czy Święty Dominik dla kościoła parafialnego Porto Salvo w Valletcie, w którym został ochrzczony^[2]^[3].

Calì przyjął wiele prywatnych zleceń na dekoracje domów, m.in. wykonał serię czterech putti, zatytułowaną Cztery pory roku w holu wejściowym willi Alhambra w Sliemie, własności architekta Emanuele Luigiego Galizii^[6]; wywarł też duży wpływ na maltańskie społeczeństwo, namalował około pięćdziesięciu portretów znanych ludzi na Malcie. Wliczyć w to należy portrety kard. Lavigerie (1884), kard. Logue (1886), a także gubernatora Richarda More O’Ferralla, markiza Emanuele Scicluny, Giovanniego Battisty Schembriego, Achille Camilleriego, Edwarda V. Ferro, sir Victora Houltona^[2], sędziego sir Adriano Dingliego, rektora uniwersytetu Napoleone Tagliaferro, papieża Piusa IX, sędziego Paolo Debono, hrabiego i hrabiny Messina oraz lorda i lady Strickland^[3].

Inne znamienitsze prace

The Our Lady of Mount Camel – kościół parafialny, Ħamrun (1879)
The Our Lady of Doctrine – oratorium kościoła parafialnego, Żurrieq (1879)
St Andrew – stary kościół parafialny, Għajnsielem, Gozo (1882)
The death of St Augustine – kościół parafialny, Mosta (1883)
David, Ezekiel, Moses and Isaiah – kopuła kościoła parafialnego, Cospicua (1884)
The glory of St Lawrence – kościół parafialny, San Lawrence, Gozo (ok. 1889)
The Adoration of the Magii – kościół parafialny, Tarxien (1895)
Christ Surrounded by Children – kościół parafialny, Lija (1897)
Holy Family – bazylika św. Jerzego, Victoria, Gozo (1899)
Christ the Samaritan – kościół parafialny, Cospicua (1900)
St Francis de Paola – kościół parafialny, Tarxien (1900)
The Good Shepherd – kaplica anglikańska w Binghi, Kalkara (1911)^[2]
Nativity of Jesus Christ – kościół parafialny, Luqa
Saint Dominic i Saint Michael – kościół parafialny, Luqa
Sacred Heart of Jesus – kościół parafialny, Luqa (zniszczone podczas wojny)
Saint Paul and Saint Catherine V.M. – kościół parafialny, Luqa
Apotheosis of St. Francis – kościół św. Franciszka, Valletta
The Sacred Heart of Jesus – kościół parafialny, Fontana, Gozo
The Assumption of Mary – kościół parafialny, Qrendi
Nawa główna, kaplica św. Józefa – bazylika św. Heleny, Birkirkara^[5]

Upamiętnienie

W 150-tą rocznicę urodzin Giuseppe Calì, w 1996 w Upper Barrakka Gardens w Valletcie odsłonięty został brązowy pomnik artysty, wykonany przez Ćensu Apapa, zaś poczta Malty emitowała serię czterech znaczków pocztowych. W 2004 Bank Centralny Malty wydał srebrną monetę z podobizną malarza^[2]^[5]^[3].