Gildia św. Łukasza – nazwa cechu miejskiego malarzy oraz innych artystów i rzemieślników, nawiązująca do patrona lekarzy i artystów, Łukasza Ewangelisty[1].
Gildie św. Łukasza działały we wczesnej epoce nowożytnej Europy, głównie w Niderlandach[1][2]. Jedną z najsłynniejszych i prawdopodobnie najstarszą była gildia w Antwerpii, która funkcjonowała od 1453 do 1794[3][4]. We Flandrii działały też gildie w Brugii, Gandawie, Brukseli, Tournai, Middelburgu, zaś gildie holenderskie były w Amsterdamie, Haarlemie, Rotterdamie, Delfcie, Utrechcie, Hadze, Lejdzie, Arnhem, Dordrechcie. Ponadto gildie św. Łukasza miały swoje siedziby także w Würzburgu, Lubece, Wenecji, Florencji, Rzymie, Paryżu, Sewilli, Saragossie i Madrycie.
Cech św. Łukasza reprezentował nie tylko malarzy, rzeźbiarzy i innych artystów sztuk plastycznych, ale także złotników, hafciarzy, gobeliniarzy, grawerów, szklarzy, garncarzy, drukarzy, księgarzy, introligatorów, budowniczych klawesynów, handlarzy dziełami sztuki[3][5][6].
W większości miast, władze lokalne przyznawały gildii uprawnienia do regulowania określonych rodzajów handlu w mieście. Aby jednak artysta mógł prowadzić pracownie, przyjmować uczniów i sprzedawać publicznie obrazy, wymagane było nie tylko przyjęcie i opłacenie obywatelstwa danego miasta, ale także członkostwo w gildii[4][5]. Przynależność do cechu malarzy zapewniała artystom większe bezpieczeństwo w czasach niestabilności gospodarczej, gwaranowała promocję poprzez wykluczenie konkurencji ze strony twórców nie zrzeszonych w gildii. Gildie w Antwerpii i Brugii miały nawet własny salon wystawowy lub stoiska, z których członkowie mogli bezpośrednio sprzedawać obrazy swoje lub innych artystów[6][7][8].
Ogólne zasady członkostwa, przyjęte we wcześniej założonych i dobrze funkcjonujących gildiach były naśladowane w innych miastach, choć nierzadko różniły się w szczegółach. Aby zostać członkiem gildii, kandydat musiał praktykować u mistrza, przez od trzech do sześciu, a nawet dziewięciu lat (w zależności od gildii). Na kandydatów przyjmowano zwykle chłopców w wieku 12-14 lat. W niektórych gildiach mistrz mógł prowadzić tylko ograniczoną liczbę uczniów, inne stosowały takie ograniczenie wyłącznie w stosunku do malarzy pokojowych[6]. Uczeń nie mógł sygnować ani sprzedawać swoich prac, namalowane przez niego obrazy stawały się własnością mistrza, które mógł sprzedawać jako swoje[8]. Po ukończeniu praktyki i zaprezentowaniu swojego obrazu uczeń otrzymywał tytuł mistrza i członkostwo w gildii, choć nie w każdej gildii własnoręcznie namalowany obraz był wymogiem koniecznym[7][8][9]. Synowie mistrzów (jak np. Pieter Meulener) zapisywani byli do gildii od razu z tytułem mistrza (wijnmeester), bez obowiązku odbycia wieloletniej praktyki[9]. Prawa mistrzowskie można było uzyskać w wielu gildiach[9].
(w nawiasie rok przystąpienia do gildii, na podstawie RKD)
Lokasi Pengunjung: 3.144.227.98