Pochodził ze szlacheckiej rodziny[3]. Według najwcześniejszych zapisków urodził się w Arecluta (Dumbarton) i został oddany na wychowanie Iltutowi z Glamorgan do jego szkoły w Llan Litud, która znajdowała się w południowej Walii, gdzie kształcił się wraz z Pawłem Aurelianem i Samsonem[1][4][5][6][7]. Święcenia przyjął w 518[3]. W 520 roku w czasie pielgrzymki do Rzymu odwiedził Rawennę, a w drodze powrotnej Île-d’Houat[2][5]. W Saint-Gildas-de-Rhuys (wtedy Rhuys) założył opactwo[2][5].
Według innych źródeł miał w Walii zawrzeć związek małżeński, a owdowiawszy podjąć studia u Iltuta[2]. Do Walii powrócił w 527 roku[2]. Posługę realizował prowadząc działalność misyjną na północy i w Irlandii, gdzie po śmierci Świętego Patryka, na wezwanie Brygidy z Kildare, podjął się przywrócenia dyscypliny klasztornej[5][3].
Prace, których autorstwo przypisywane są Gildasowi, to powstały prawdopodobnie w opactwie Rhuys: De Excidio et Conquestu Britanniae będący jedynym źródłem wiedzy o historiiCeltów zamieszkujących Brytanię w okresie od przybycia Rzymian aż do czasów współczesnych autorowi, a także listy, penitencjarz (kanon pokutniczy), oraz Lorica[5][2]. Pod koniec życia przeniósł się do Île-d’Houat i tam zmarł około 570 roku[3]. Zgodnie z jego życzeniem ciało zostało złożone w łodzi i oddane morzu, ale po odnalezieniu na brzegu pochowane zostało 11 maja na terenie klasztoru w Rhuys[3]. W 919 roku, wobec groźby inwazji ze strony Normanów, dokonano translacjirelikwii do klasztoru w Déols, gdzie spoczywały do rewolucji francuskiej[3].
Patronat
Święty Gildas Mędrzec jest patronem parafii, kościołów i kaplic, szczególnym miejscem kultu jest diecezjaVannes[3].
Żywot świętego Gildasa Mędrca spisał, na podstawie dostępnych materiałów, w 1060 roku Vitale, opat klasztoru w Rhuys[3]. Informacje o szczegółach życia i dokonaniach Gildasa Mędrca podważane są przez A. Wade-Evansa, który kwestionuje także autorstwo przypisywanych mu pism. Henryk Fros przytacza też opinie iż De Excidio Britanicae miało powstać w Somerset lub południowej Walii przed 547 rokiem[5]. Mimo tych wątpliwości postać otacza cześć i nimb świętości, a dzieło pisane z perspektywy nauczyciela i mentora, nie historyka zawierające krytykę wad i nadużyć wśród świeckich i duchowieństwa tego okresu jest pierwszym i jedynym spisanym świadectwem historii Celtów[5][2].
