Gamma Lyrae
| γ Lyr
|
Położenie w gwiazdozbiorze
|
| Dane obserwacyjne (J2000)
|
| Gwiazdozbiór
|
Gwiazdozbiór Lutni
|
| Rektascensja
|
18h 58m 56,622s[1]
|
| Deklinacja
|
+32° 41′ 22,40″[1]
|
| Paralaksa (π)
|
0,00526 ± 0,00027″[1]
|
| Odległość
|
620 ± 34 ly
190 ± 10 pc
|
| Wielkość obserwowana
|
4,12m[1]
|
| Ruch własny (RA)
|
−0,14 ± 0,19 mas/rok[1]
|
| Ruch własny (DEC)
|
−11,36 ± 0,21 mas/rok[1]
|
| Prędkość radialna
|
32,0 ± 7,4 km/s[1]
|
| Charakterystyka fizyczna
|
| Rodzaj gwiazdy
|
błękitny olbrzym
|
| Typ widmowy
|
B9 III[1]
|
| Masa
|
~5 M☉[2]
|
| Promień
|
15 R☉[2]
|
| Jasność
|
2100 L☉[2]
|
| Temperatura
|
10 000 K[2]
|
| Alternatywne oznaczenia
|
|
|
Gamma Lyrae (γ Lyr, Sulafat) – gwiazda w gwiazdozbiorze Lutni. Jest odległa od Słońca o ok. 620 lat świetlnych.
Nazwa
Gwiazda ta ma tradycyjną nazwę Sulafat, która wywodzi się od arabskiego słowa السلحفاة al-sulḥafāt, co oznacza „żółw” i odnosi się do innej dawnej nazwy konstelacji Lutni[2][3]. Inna dawniej używana nazwa Jugum (od łac. iugum, „jarzmo”), wzięła się z błędnego zrozumienia opisu Bayera, który wskazywał położenie gwiazdy na ramie Lutni (właściwie liry)[3]. Międzynarodowa Unia Astronomiczna zatwierdziła użycie nazwy Sulafat dla określenia tej gwiazdy[4].
Charakterystyka
Sulafat to błękitny olbrzym należący do typu widmowego B9. Temperatura jego powierzchni to około 10 000 K, jego jasność jest 2100 razy większa od jasności Słońca, a promień 15 razy większy. Masa tej gwiazdy to nieco ponad 5 mas Słońca, około 150 tysięcy lat temu zakończyła ona etap syntezy wodoru w hel w jądrze i proces ten trwa obecnie w otoczce jądra. W ciągu następnych 200 tysięcy lat gwiazda zamieni się w pomarańczowego olbrzyma i pojaśnieje wraz z rozpoczęciem syntezy helu w węgiel w jądrze. Za około 25 milionów lat gwiazda odrzuci otoczkę, tworząc mgławicę planetarną z masywnym węglowo-tlenowym białym karłem w centrum. Sulafat i Sheliak, inna gwiazda Lutni, pomagają astronomom amatorom odnaleźć na niebie Mgławicę Pierścień (M57), położoną w połowie drogi między nimi[2].
Gamma Lyrae ma trzech słabych optycznych towarzyszy: składnik B ma obserwowaną wielkość gwiazdową 12,1m i znajduje się 13,5 sekundy kątowej od olbrzyma (pomiar z 2014 r.); składnik C jest odległy o 178,2″ i ma wielkość 10,6m; składnik D znajduje się 90,6″ od Sulafata, a jego wielkość gwiazdowa to 12,48m[5].
Zobacz też
Przypisy
