GRAB 3

Solrad 3, SR-3
Ilustracja
Satelity Transit 4A, Injun 1 i umieszczony na szczycie kulisty GRAB-3
Inne nazwy

GRAB 3, GREB 3, Tattletale, Sunray 3

Indeks COSPAR

1961-015B

Indeks NORAD

00117

Zaangażowani

US Navy, Naval Research Laboratory

Rakieta nośna

Thor Able Star

Miejsce startu

Cape Canaveral Air Force Station, USA

Orbita (docelowa, początkowa)
Perygeum

882 km

Apogeum

999 km

Okres obiegu

103,85 min

Nachylenie

66,82°

Mimośród

0,007988

Czas trwania
Początek misji

29 czerwca 1961 04:22 UTC

Wymiary
Kształt

kulisty

Wymiary

śr. 0,51 cm

Masa całkowita

18 kg

Solrad 3 (ang. Solar Radiation 3promieniowanie słoneczne) – amerykański satelita wywiadu elektronicznego. Był trzecim statkiem z serii GRAB. Pozostawał utajniony do czerwca 1998. Zbudowany przez Naval Research Laboratory, NRL.

Solrad 3 został wystrzelony wraz z satelitami Transit 4A i Injun 1. Injun 1 i Solrad 3 odłączyły się od Transita, ale nie odłączyły się od siebie. Chaotyczny ruch obu połączonych ze sobą satelitów, o okresie kilku minut, monitorowano jednym z magnetometrów. Statek pozostaje na orbicie, której żywotność szacuje się na 900 lat.

Nazewnictwo

Satelita ten, jak i cały program badawczy z nim związany, miał wiele nazw, które miały zataić prawdziwe przeznaczenie statku. Pierwotnie nazwany był Plotkarzem (ang. Tattletale), a później GRAB (grabić, porywać, w tym wypadku informacje). By przeznaczenie satelity nie było jasne dla ZSRR, projekt nazwano GREB (słowo pozbawione znaczenia w języku angielskim) i wymyślono dla tego skrótu odpowiednie rozwinięcie: Galactic Radiation Experimental Background (eksperyment tła promieniowania galaktycznego). By jeszcze bardziej zaciemnić przeznaczenie satelitów serii GRAB, wysyłano je pod nazwą Solrad (z numerami od 1 do 7). Miało to wskazywać, że będą one prowadzić obserwacje Słońca.

Opis misji

Start rakiety Thor Able Star z satelitami Transit 4A, GRAB 3 i Injun 1

Odbiorniki satelitów GRAB miały zbierać dane o parametrach pracy radzieckich radarów obrony powietrznej. Satelity GRAB nie były wystrzeliwane samodzielnie, lecz jako ładunki dodatkowe wraz z innymi satelitami. Pozyskane dane były przekazywane przez NRL do Dowództwa Strategicznego Sił Powietrznych i do Narodowej Agencji Bezpieczeństwa NSA, co może wskazywać, że przechwytywano również radzieckie meldunki radiowe.

Budowa i działanie

Statek był aluminiową kulą o średnicy 51 cm, z sześcioma okrągłymi ogniwami słonecznymi, o średnicy 15 cm. Ładowały one akumulatory NiCd.

NRL zbudowało również pełnowymiarowy model satelity, prawdopodobnie z zapasowych części. W 1975 trafił do National Air and Space Museum w Waszyngtonie. W latach 1976–1982 wystawiony był na ekspozycji „Satelity”, a w latach 1983-1997, jako część ekspozycji „Gwiazdy”.

Ładunek

Nietajne wyposażenie naukowe stanowiły dwie komory jonizacyjne. Rejestrowały one promieniowanie rentgenowskie z zakresu, odpowiednio, 0,2 – 0,8 nm i 0,8 – 2 nm. Umieszczone były na obwodzie satelity, w odstępie 60° od siebie. Przed penetracją przez energetyczne protony (<1 MeV) i elektrony (< 1 MeV) były chronione trwałymi magnesami. Czułość spektralną komór określały ich aluminiowe okienka wlotowe i wypełniacz w postaci azotu. Fotokomórka mierzyła kąt między Słońcem a płaszczyzną równika satelity. Obsługa danych była w zasadzie taka sama jak w komorach jonizacyjnych satelity GRAB 1. Prąd z komór mierzony był przez stabilizowane elektrometry. Dane były przesyłane na Ziemię w czasie rzeczywistym i nagrywane na taśmy magnetyczne przez mobilne stacje naziemne NASA. Nieodłączenie się od siebie satelitów Injun 1 i GRAB 3 spowodowało, że pierwsza z komór nie zwróciła żadnych użytecznych danych. Druga wykonała 101 użytecznych pomiarów, niestety, mocno zakłóconych wysokoenergetycznymi cząstkami, głównie pochodzenia słonecznego. Dane zebrano między 29 czerwca a 26 listopada 1961.

Bibliografia