Franciszek Brożek

podpułkownik piechoty
Pełne imię i nazwisko	Franciszek Zachariasz Brożek
Data i miejsce urodzenia	23 sierpnia 1890 Kraków
Data i miejsce śmierci	1940 Charków
Przebieg służby
Lata służby	do 1940
Siły zbrojne	Wojsko Polskie
Jednostki	9 Okręgowy Urząd WFiPW
Stanowiska	kierownik urzędu
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-ukraińska wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa kampania wrześniowa
Odznaczenia

Franciszek Zachariasz Brożek (ur. 23 sierpnia 1890 w Krakowie, zm. w 1940 w Charkowie^[1]) – podpułkownik piechoty Wojska Polskiego, członek i współzałożyciel Towarzystwa Sportowego „Wisła”, ofiara zbrodni katyńskiej.

Zobacz wiadomość w serwisie Wikinews pt. 2007-11-09: Pierwszy dzień uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”

Urodził się 23 sierpnia 1890 w Krakowie, w rodzinie Jana, urzędnika pocztowego, i Józefy ze Stasików^[2]. Ukończył II Gimnazjum Św. Jacka w Krakowie oraz zaliczył cztery półrocza na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego^[3].

W czasie I wojny światowej walczył w szeregach cesarskiej i królewskiej armii (od lutego do lipca 1916 na froncie rosyjskim, a od lutego 1917 do czerwca 1918 na froncie włoskim). Jego oddziałem macierzystym był c. i k. Pułk Piechoty Nr 13^[4]. Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 lutego 1918^[5].

1 listopada 1918 został przyjęty do Wojska Polskiego^[6] i przydzielony do 8 pułku piechoty Legionów. Uczestnik wojny polsko-ukraińskiej, a następnie polsko-bolszewickiej^[2].

Bramkarz pierwszej drużyny piłkarskiej Wisły Kraków do 1910^[2]. Reprezentant Polski w Igrzyskach Olimpijskich w 1924 (Paryż) w strzelectwie sportowym^[2]. Zajął 15. miejsce drużynowo w strzelaniu do tarcz 200, 400, 600, 800 m.

Po zakończeniu działań wojennych pozostał w wojsku jako oficer zawodowy i kontynuował służbę w 13 pułku piechoty w Pułtusku^[7][8]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem od 1 czerwca 1919 i 975. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[9][10][11].

10 maja 1922 w Paryżu były dowódca kombinowanego pułku piechoty, major Józef Jaklicz sporządził wniosek na odznaczenia kapitana Brożka Orderem Virtuti Militari za czyny dokonane 15 i 26 czerwca 1919^[12]. Wniosek został poparty przez generała Władysława Sikorskiego i 12 lipca 1922 przesłany do Adiutantury Generalnej Naczelnego Wodza, lecz nie został zaakceptowany^[13].

12 kwietnia 1927 awansował na majora ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1927 i 80. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[14][15]. W maju tego roku został przeniesiony do 18 pułku piechoty w Skierniewicach na stanowisko dowódcy I batalionu^[16]. W kwietniu 1928 został przesunięty na stanowiska oficera sztabowego pułku, a w lipcu tego roku przesunięty ponownie na stanowisko dowódcy I batalionu^[17][18][19]. W marcu 1932 został przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza^{[20][21][22][23]}. W 1934 został wyznaczony na stanowisko dowódcy batalionu KOP „Iwieniec”^[24]. Na podpułkownika został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1936 i 16. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[15][25]. W 1937 został kierownikiem 9 Okręgowego Urzędu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego w Brześciu^[26].

W czasie kampanii wrześniowej 1939 – po agresji ZSRR na Polskę – w nieznanych okolicznościach dostał się do niewoli sowieckiej. Przebywał w obozie w Starobielsku^[27]. Wiosną 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie^[1] i pogrzebany potajemnie w bezimiennej mogile zbiorowej w Piatichatkach^[27], gdzie od 17 czerwca 2000 mieści się oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie^[28][29]. Figuruje na Liście Starobielskiej NKWD, pod poz. 153(253)^[27].

• 5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień pułkownika^[30][31][32]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”^[33][34][35].

• Złoty Krzyż Zasługi – 10 listopada 1928^[36][37]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[27]
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[27]

• jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
• obozy NKWD dla jeńców polskich
• ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Charkowie

• Brożek Franciszek. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.98-9777 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-01-04].
• Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1918. Wien: K. K. Hof und Staatsdruckerei, 1918. (niem.).
• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2023-10-30].
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty 1 lipca 1933. Warszawa: Przegląd Piechoty, 1933.
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty. 5 czerwiec 1935. Warszawa: Departament Piechoty Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1935.
• Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
• Tomasz Głowiński: Zapomniany garnizon. Oddziały Korpusu Ochrony Pogranicza w Iwieńcu w latach 1924–1939. Wrocław: Wydawnictwo GAJT, 2009. ISBN 978-83-88178-71-9.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon Sp. z o.o., 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.
• Ryszard Wryk: Olimpijczycy Drugiej Rzeczypospolitej. Poznań: Nauka i Innowacje, 2015, s. 158. ISBN 978-83-64864-22-3.

• Zdjęcie – Franciszek Brożek [1]