Finneganów tren

Finneganów tren (ang. Finnegans Wake) – ostatnie dzieło Jamesa Joyce’a. Joyce rozpoczął pracę nad nim w 1923 niedługo po wydaniu Ulissesa. Po ukończeniu pracy nad Ulissesem Joyce był tak wyczerpany, że przez rok nie napisał ani jednej linijki prozy[1]. Roboczy tytuł Finnegans Wake brzmiał Work in Progress. Ostateczny tytuł jest imitacją tytułu irlandzkiej ballady ulicznej Finnegan’s Wake. Pierwsze fragmenty Work in Progress zaczęły ukazywać się w 1924. Całość Finnegans Wake opublikowano po raz pierwszy w 1939.

Polski przekład literacki

Krzysztof Bartnicki, autor przekładu na język polski (2019)

Początkowo utwór przetłumaczyć miał Maciej Słomczyński. Podjęte przez niego próby przyniosły przekład epizodu Anna Livia Plurabelle, a także wprowadzenie do dzieła, nie podołał jednak całościowemu tłumaczeniu. Utwór starał się również przełożyć Tomasz Mirkowicz (1953–2003).

W 2004 w numerze 7–8 miesięcznika „Literatura na Świecie” przedstawiono fragmenty tłumaczenia pod tytułem Finneganów tren zaproponowane przez Krzysztofa Bartnickiego. W 2012 pełne tłumaczenie Bartnickiego opublikowano nakładem wydawnictwa Korporacja Ha!art. Finneganów tren to siódme pełne tłumaczenie Finnegans Wake w świecie. Przed nim ukazały się tłumaczenia: francuskie, holenderskie, japońskie, koreańskie, niemieckie i portugalskie.

Polski przekład uzupełniono publikacjami Fu wojny[2] i Finneganów bdyn[3]. Pierwsza pozycja odnajduje tekst Joyce’a w starochińskiej myśli wojennej, druga to zbiór wariantów polskiego tłumaczenia.

Przekłady intersemiotyczne

Poza przekładem literackim przedstawiono w Polsce tłumaczenia intersemiotyczne Finnegans Wake: przekład na suitę Eis-dur[4], przekład audiowizualny[5], przekład werbowizualny[6] oraz przekład na kryptogram muzyczny[7]. Polskie intersemiotyczne przekłady Finnegans Wake omawiano m.in. w Irlandii, Polsce[8], USA, Wielkiej Brytanii[9] czy Włoszech[10].

Muzyka

Od 2012 Krzysztof Bartnicki przedstawia odkodowane z Finnegans Wake utwory muzyczne[11]. Najczęściej Bartnicki odnajduje w Finnegans Wake partytury imitacji tematów John Williamsa z filmów cyklu Gwiezdne wojny[12]. Pierwszą publicznie wykonaną kompozycję pt. A Redivivus of Paganinism przedstawiono w ramach obchodów Roku Lutosławskiego 2013 w Częstochowie.

Film

W 2014 przedstawiono Finnegans Wake//Finneganów tren, polską adaptację filmową fragmentu dzieła[13].

Przypisy

  1. ↑ Cambridge Wprowadzenie do Jamesa Joyce'a Cambridge University Press, 2006. Strona 14.
  2. ↑ Fu wojny, oprac. K. Bartnicki, Kraków, 2012. ISBN 978-83-62574-64-3.
  3. ↑ James Joyce. Finneganów bdyn, tłum. K. Bartnicki, Kraków, 2012. ISBN 978-83-62574-68-1.
  4. ↑ James Joyce. Finnegans ake: Suite in the Key of E (1939), Warszawa, 2014. ISBN 978-83-64033-62-9.
  5. ↑ Jakub Wróblewski, Katarzyna Bazarnik. First We Feel Then We Fall, premiera: Londyn, 16.06.2016.
  6. ↑ Krzysztof Bartnicki, Marcin Szmandra. Finnegans Meet, Opole/Tychy, 2016.
  7. ↑ Krzysztof Bartnicki. Da capo al Finne, Warszawa, 2012, reprint 2016. ISMN 979-0-9020131-0-9.
  8. ↑ Od przekładu intersemiotycznego do produktów typu tie-in, czyli transmedialny storytelling jako strategia tłumaczenia, Inez Okulska, Forum Poetyki, jesień 2016. ss. 56-67.
  9. ↑ Translation and Authorship Revisited: Krzysztof Bartnicki, Finneganów tren, Da Capo al Finne, and Finnegans _ake, John Kearns, w: Authorizing Translation, red. Michelle Woods. Routledge, 2017. ss. 96-113.
  10. ↑ La guida di un poeta ingegnere nel labirinto di Joyce, Edoardo Camurri, Il foglio, 2 lutego 2016.
  11. ↑ Polak złamał kod Joyce'a, Mikołaj Gliński, culture.pl, 27 stycznia 2015.
  12. ↑ Star Wars and Finnegans Wake, Sara Jewell, Waywords and Meansigns, 4 stycznia 2016.
  13. ↑ Finneganów tren, reż. Michał Buszewicz, Kraków; premiera: Dublin, 14 maja 2014.

Linki zewnętrzne