Filipejon w Olimpii

Filipejon
Ilustracja
Ruiny filipejonu w Olimpii, 2010
Państwo

 Grecja

Miejscowość

Olimpia

Typ budynku

świątynia

Architekt

nieznany, nazywany „mistrzem filipejonu”

Ukończenie budowy

ok. 339–300 p.n.e.

Położenie na mapie Grecji
Mapa konturowa Grecji, po lewej znajduje się punkt z opisem „Filipejon”
Ziemia37°38′19″N 21°37′46″E/37,638611 21,629444
Multimedia w Wikimedia Commons

Filipejon[1] – starożytna świątynia Zeusa ufundowana przez Filipa II Macedońskiego w Olimpii ok. 339–300 p.n.e., współcześnie część stanowiska archeologicznego w Olimpii, które w 1989 roku zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Nazwa

Nazwa filipejon pochodzi od imienia fundatora budowli króla Macedonii Filipa II Macedońskiego[2].

Historia

Filipejon znajduje się w północno-zachodniej części Altisu[3][4]. Budowa świątyni została zaczęta przez Filipa II Macedońskiego, a ukończona przez Aleksandra Wielkiego[5]. Dedykowana Zeusowi świątynia upamiętniała zwycięstwo w bitwie pod Cheroneą w 338 roku p.n.e.[5][6] Architekt świątyni – nazywany „mistrzem filipejonu” – mógł pochodzić z Macedonii[4].

Współcześnie pozostałości Filipejonu, odrestaurowane na początku XXI w.[2], znajdują się na terenie stanowiska archeologicznego w Olimpii, które w 1989 roku zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO[7].

Architektura

Świątynia to tolos (o średnicy 15,25 m[2]) z okrągłym naosem, z wejściem od zachodu, otoczony kolumnadą 18 kolumn jońskich[5]. Dach pokryty marmurowymi płytkami wieńczył kwiat z brązu[6] – mak[2].

Według greckiego geografa Pauzaniasza, który odwiedził Olimpię w latach 160–170 n.e., ściany wewnętrzne filipejonu pokrywała czerwona gładź imitująca cegłę[6]. Wewnątrz świątyni, znajdowała się kolumnada z 9 półkolumn korynckich a naprzeciwko wejścia, półkoliste podium[5][6][2]. Na podium stały chryzelefantynowe posągi Aleksandra Wielkiego, jego rodziców: Filipa II Macedońskiego i Olimpias oraz jego dziadków: Amyntasa III Macedońskiego i Eurydyki[5]. Posągi miały zostać wykonane przez Leocharesa na zlecenie Aleksandra Wielkiego[6]. Do XXI w. nie zachował się żaden z nich[6].

Przypisy

  1. ↑ Polski egzonim wprowadzony na 108. posiedzeniu KSNG.
  2. ↑ a b c d e Olympia Vikatou: Olympia: The Archeological Site and the Museums. Ekdotike Athenon, 2006, s. 19–20. ISBN 978-960-213-418-4. (ang.).
  3. ↑ Michael Scott: Delphi and Olympia. Cambridge University Press, 2014, s. 211–213. ISBN 978-1-107-67128-7. [dostęp 2017-03-12]. (ang.).
  4. ↑ a b Margaret M. Miles: A Companion to Greek Architecture. John Wiley & Sons, 2016, s. 132. ISBN 978-1-118-32761-6. [dostęp 2017-03-12]. (ang.).
  5. ↑ a b c d e Perseus Digital Library Project: Olympia, Philippeion (Building). [dostęp 2017-03-12]. (ang.).
  6. ↑ a b c d e f Olympia Vikatou: Philippeion. [w:] Odysseus.culture.gr [on-line]. [dostęp 2017-03-12]. (ang.).
  7. ↑ UNESCO: Archaeological Site of Olympia. [dostęp 2019-04-25]. (ang.).