Figura retoryczna (muzyka)

Zobacz też: figura retoryczna (literatura).

Figura retoryczna w muzyce to np. struktura melodyczna, ale też użycie w określony sposób pauz, środków harmonicznych, a nawet świadome zastosowanie zakazanych, błędnych z punktu widzenia sztuki kompozytorskiej, harmonii i kontrapunktu, skoków melodycznych, nierozwiązanych czy nieprawidłowo rozwiązanych dysonansów itp., które mają za zadanie wyrażać z góry określone pojęcia, uczucia i emocje, np. ilustrując tekst, na którym oparta jest kompozycja.

Zarys historyczny

Początki retoryki muzycznej datuje się na XVI wiek, a okres największego rozkwitu na renesans i barok. Proces komponowania utworów w tym okresie przypominał układanie mowy. Kompozytor w celu wyrażenia emocji dobierał odpowiednie figury retoryczne i na tej podstawie tworzył muzykę. Rozwój i popularność retoryki muzycznej w tym okresie był związany z zainteresowaniem antykiem oraz z działalnością Cameraty florenckiej. Retoryka muzyczna została również opisana w "traktacie o muzyce retorycznej" (1606 r.) przez Joachima Burmeistera.

Wybrane figury retoryczne

Figury emfatyczne – ilustrujące emocje w muzyce:

  • patopoja – następstwo półtonów, symbol bólu rozpaczy, cierpienia,
  • saltus duriusculus – skok zakłócający diatonikę, symbol fałszu, obłudy, także smutku, bólu i żałości,
  • passus duriusculus – interwał chromatyczny zakłócający diatonikę,
  • exclamatio – skok o interwał większy niż tercja (najczęściej seksta), błaganie, euforia, wybuch emocji,
  • interrogatio – interwał wznoszący się, symbol zapytania,
  • aposiopesis – pauza, symbol pustki, śmierci,
  • suspiratio – przerywanie dźwięków pauzami, symbol westchnienia, tęsknoty,
  • antitheton lub contrapositum – pasaż muzyczny wyrażający przeciwstawne uczucia (np. śmiech jednego bohatera i płacz drugiego),
  • ampliphicatio – nagromadzenie terminów opisujących obiekt,
  • multiplicatio – powtarzanie dysonansowego współbrzmienia.

Figury onomatopeiczne – naśladujące, ilustrujące dosłowne znaczenie słów:

  • assimilatio lub homoiosis – naśladowanie różnych odgłosów (np. śpiewu ptaków)
  • ascendus
  • descendus
  • fuga – figura, w której pierwszy głos był naśladowany przez kolejne głosy, służyła wyrażeniu pościgu lub ucieczki
  • tirata – naśladowanie gwałtownych zjawisk jak pioruny i grzmoty
  • circulatio – seria zwykle ośmiu nut tworzących na pięciolinii okrąg lub sinusoidę
  • figura krzyża – seria czterech nut układających się interwałami w krzyż na pięciolinii (np. e-h-H-e)

Bibliografia

  • Piotr Łykowski, Retoryka i zdobnictwo w muzyce dawnej, w: Wokalistyka i pedagogika wokalna. Materiały pokonferencyjne i tematy badawcze, Wrocław: Akademia Muzyczna im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu 2007, ss. 153-163
  • Dietrich Bartel: Musica Poetica: Musical-Rhetorical Figures in German Baroque Music. The University of Nebrasca Press, 1997. ISBN 0-8032-1276-3. [dostęp 2014-05-11]. (ang.).

Read other articles:

Parete cellulare

Cellule vegetali separate da pareti trasparenti La parete cellulare è una struttura di rivestimento che circonda vari tipi di cellule. Posta più esternamente rispetto alla membrana plasmatica, rappresenta una barriera fisica e chimica per l'ambiente esterno.[1] Conferisce rigidità e forma alle cellule che la posseggono, e ne protegge l'integrità contrastando la pressione osmotica interna che può venire a crearsi in ambienti ipotonici o ipertonici.[2] Le pareti cellulari s...

 

Court of Final Appeal (Hong Kong)

Final appellate court of Hong Kong For the building, see Court of Final Appeal Building. This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Court of Final Appeal Hong Kong – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (June 2009) (Learn how and when to remove this template message) Hong Kong Court of Final...

 

عبد القادر الصوفي

فضيلة الشيخ  عبد القادر الصوفي (بالإنجليزية: Abdalqadir as-Sufi)‏  معلومات شخصية اسم الولادة (بالإنجليزية: Ian Dallas)‏  الميلاد سنة 1930   آير[1][2][3]  الوفاة 1 أغسطس 2021 (90–91 سنة)[4]  كيب تاون  مواطنة المملكة المتحدة  الحياة العملية تعلم لدى محمد بن الحب�...

Dasht-e Lut

Desert in Iran Dasht-e LutSand castles in the Dasht-e Lut near Kerman, IranDasht-e LutLocation within IranFloor elevation108 m (354 ft)[1]Length480 km (300 mi)Width320 km (200 mi)Area51,800 km2 (20,000 sq mi)GeographyCountryIranCoordinates30°36′18″N 59°04′04″E / 30.60500001°N 59.0677777878°E / 30.60500001; 59.0677777878  UNESCO World Heritage SiteOfficial nameLut DesertCriteriavii, viiiReferenc...

 

Società Sportiva Pro Italia 1945-1946

Questa voce sull'argomento stagioni delle società calcistiche italiane è solo un abbozzo. Contribuisci a migliorarla secondo le convenzioni di Wikipedia. Segui i suggerimenti del progetto di riferimento. Voce principale: Società Sportiva Pro Italia. Unione Sportiva Pro ItaliaStagione 1945-1946Sport calcio Squadra Pro Italia Allenatore Vittorio Settembrini Presidente Napoleone Magno Serie C7º posto nel girone pugliese 1939-1940 Si invita a seguire il modello di voce Questa voce ...

 

Mohammad Natsir

Untuk menteri pada Kabinet Kerja, lihat Mohamad Nasir Mohammad Natsir Perdana Menteri Indonesia ke-5Masa jabatan5 September 1950[1] – 26 April 1951[2]PresidenSoekarnoPendahuluAbdoel HalimPenggantiSukiman WirjosandjojoMenteri Penerangan Indonesia ke-2Masa jabatan12 Maret 1946 – 26 Juni 1947PresidenSoekarnoPendahuluAmir SjarifuddinPenggantiSetiadi ReksoprodjoMasa jabatan29 Januari 1948 – 4 Agustus 1949PresidenSoekarnoPendahuluSjahbudin La...

Cryptography

Practice and study of secure communication techniques Secret code redirects here. For the Aya Kamiki album, see Secret Code. Cryptology redirects here. For the David S. Ware album, see Cryptology (album). This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Cryptography – news · newspapers · books · scholar · JST...

 

Человек прямоходящий

† Человек прямоходящий Научная классификация Домен:ЭукариотыЦарство:ЖивотныеПодцарство:ЭуметазоиБез ранга:Двусторонне-симметричныеБез ранга:ВторичноротыеТип:ХордовыеПодтип:ПозвоночныеИнфратип:ЧелюстноротыеНадкласс:ЧетвероногиеКлада:АмниотыКлада:Синапсиды�...

 

Imi

For the village in Iran, see Imi, Iran. For the three letter abbreviation, see IMI. For the Persian dialect spoken in Kuwait, see Kuwaiti Persian. King of Akkad ImiKing of AkkadKing of SumerKing of the Akkadian EmpireReignc. 2192-2191  BCPredecessorIgigiSuccessorNanum Imi, according to the Sumerian King List, was one of four rivals (the others being Igigi, Ilulu, and Nanum) vying to be king of the Akkadian Empire during a three-year period following the death of Shar-kali-sharri.[1&#...

15e régiment de chasseurs à cheval

Cet article est une ébauche concernant une unité ou formation militaire française. Vous pouvez partager vos connaissances en l’améliorant (comment ?) selon les recommandations des projets correspondants. 15e régiment de chasseurs à cheval insigne du 15e régiment de chasseurs à cheval Création 1977 Dissolution 1998 Pays France Branche Armée de terre Type Régiment de chasseurs à cheval Rôle Cavalerie légère Inscriptionssur l’emblème Vérone 1799 Friedland 1807Alba...

 

Faculté des sciences de Paris

Faculté des sciences de ParisHistoireFondation 1808Dissolution 1970StatutType FacultéRégime linguistique FrançaisMembre de Académie de Paris de l'Université de France puis université de ParisChiffres-clésÉtudiants 23535 (1969-70)LocalisationPays FranceCampus Sorbonne, Campus de Jussieu, Campus d'OrsayVille Parismodifier - modifier le code - modifier Wikidata La faculté des sciences de Paris était, de son ouverture en 1811 à sa dissolution en 1970, la principale institution d'ensei...

 

ERPNext

Enterprise resource planning software This article relies excessively on references to primary sources. Please improve this article by adding secondary or tertiary sources. Find sources: ERPNext – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (November 2020) (Learn how and when to remove this message) ERPNextHome pageOriginal author(s)Rushabh MehtaDeveloper(s)Frappe Technologies Pvt. Ltd. and CommunityInitial release2008; 16 years ago (...

Douglas TBD Devastator

US Navy carrier-based torpedo bomber in service 1937-1942 TBD Devastator US Navy TBD-1 Torpedo Squadron Six (VT-6), from USS Enterprise (CV-6), circa 1938 Role Torpedo bomberType of aircraft National origin United States Manufacturer Douglas Aircraft Company First flight 15 April 1935 Introduction 3 August 1937 Retired 1944 Primary user United States Navy Produced 1937–1939 Number built 130 The Douglas TBD Devastator was an American torpedo bomber of the United States Nav...

 

154th Preobrazhensky Independent Commandant's Regiment

Russian Armed Forces unit Not to be confused with Preobrazhensky Life Guards Regiment. 154th Preobrazhensky Independent Commandant's Regiment154-й отдельный комендантский Преображенский полкGreat emblem of the 154th ICRActiveDecember 1979 – presentCountry Soviet Union (1979–91) Russia (1991–present)AllegiancePresident of RussiaBranch Russian Armed ForcesTypeInfantry RegimentRoleMemorial Affairs, Ceremonies and Special Events (one b...

 

Old Town, Isles of Scilly

Human settlement in EnglandOld TownCornish: TreveglosOld Town Bay — the island's airport is seen atop the right-hand hill, whilst Ennor Castle was located at the small wooded hill towards the left.Old TownLocation within Isles of ScillyOS grid referenceSV914102Civil parishSt Mary'sUnitary authorityIsles of ScillyCeremonial countyCornwallRegionSouth WestCountryEnglandSovereign stateUnited KingdomPost townISLES OF SCILLYPostcode districtTR21Dialling code017...

Girl Meets World

Girl Meets WorldGenreSitkomPembuatMichael JacobsPemeran Ben Savage Danielle Fishel Rowan Blanchard Sabrina Carpenter Tahany Meyer Peyton Meyer Corey Fogelmanis Penggubah lagu temaRay ColcordPenata musikPhil RosenthalNegara asalAmerika SerikatBahasa asliInggrisJmlh. musim3Jmlh. episode72ProduksiProduser eksekutifMichael JacobsProduserRandi BarnesPengaturan kameraMulti-CameraDurasi20–24 menitRumah produksi Michael Jacobs Productions ABC Studios It's a Laugh Productions DistributorDisne...

 

حضارة جيروفت

حضارة جيروفتمعلومات عامةالمنطقة جيروفت[1] تعديل - تعديل مصدري - تعديل ويكي بيانات «حضارة جيروفت» هي حضارة أثرية مُفترضَة تعود إلى العصر البرونزي (أواخر الألفية الثالثة قبل الميلاد)، وتقع في أراضي مقاطعتي بلوشستان وكرمان الحالية في إيران. تستند فرضية وجودها إلى مجموعة م...

 

Responses to the COVID-19 pandemic in April 2020

Sequence of major events in a virus pandemic This list is incomplete; you can help by adding missing items. (April 2020) Part of a series on theCOVID-19 pandemicScientifically accurate atomic model of the external structure of SARS-CoV-2. Each ball is an atom. COVID-19 (disease) SARS-CoV-2 (virus) Cases Deaths Timeline 2019 2020 January responses February responses March responses April responses May responses June responses July responses August responses September responses October response...

Stay-at-home dad

Father who is the main caregiver of his children House husband redirects here. For other uses, see House Husband (disambiguation). SAHD redirects here. For the biblical movement, see Stay-at-home daughter. A stay-at-home dad taking care of children in the American Midwest c. 2000 A stay-at-home dad (alternatively, full-time father, stay-at-home father, house dad) is a father who is the main caregiver of the children and is generally the homemaker of the household. The female equivalent ...

 

Alderwasley Hall Sixth Form Centre

This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Alderwasley Hall Sixth Form Centre – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (December 2022) (Learn how and when to remove this message) School in Alderwasley, Derbyshire, United KingdomAlderwasley Hall Sixth FormLocationAlderwasley, Derbyshire, DE4 4BNUnit...