Figowiec groniasty

Figowiec groniasty
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

różowce

Rodzina

morwowate

Rodzaj

figowiec

Gatunek

figowiec groniasty

Nazwa systematyczna
Ficus racemosa L.
Sp. Pl. 1060 1753
Synonimy
  • Ficus glomerata Roxb.
  • Ficus lucescens Blume
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

Multimedia w Wikimedia Commons
Marynowane figi jako potrawa

Figowiec groniasty (Ficus racemosa L.) – gatunek rośliny z rodziny morwowatych. Naturalnie rośnie w Chinach (prowincje Kuangsi, Kuejczou, Junnan), w Indiach, Nepalu, Pakistanie, Sri Lance, na Półwyspie Indochińskim, w Malezji i na Archipelagu Malajskim sięgając po Australię. Jest też uprawiany w wielu innych krajach świata[4].

Morfologia

Figa – owocostan rzekomy
Figi wyrastające z pni
Pokrój
Drzewo osiągające do 30 m wysokości[5]. Korona drzewa jest luźna i nieregularna[6].
Pień i gałęzie
Okryty jasną, brązowo-szarą i gładką korą pień osiąga 90 cm średnicy. Młode pędy są biało owłosione[5].
Liście
Skrętoległe, u nasady z błoniastymi przylistkami o kształcie owalno-lancetowatym, owłosionymi, długości 1,5–2 cm. Całobrzegie, skórzaste liście wyrastają na ogonku o długości 2–3 cm. Blaszka liściowa jest owalnie eliptyczna do wąsko eliptycznej o długości 10–14 cm i szerokości 3–5 cm (rzadko do 7 cm). U nasady jest zbiegająca lub zaokrąglona, na szczycie zaostrzona do tępej. Od spodu jest jasnozielona, od góry ciemnozielona. Za młodu liście są owłosione, z wiekiem łysieją[5].
Kwiaty
Drobne, osadzone są na wewnętrznej ściance dzbankowatej, jakby wydrążonej, mięsistej, zgrubiałej osi kwiatostanowej. Kwiatostany wyrastają zwykle na krótkich gałązkach ze starszych pędów.

Kwiaty męskie i żeńskie znajdują się w tych samych figach. Kwiaty męskie składają się z 2 pręcików otoczonych 3 lub 4 działkami kielicha. Kwiaty żeńskie mają działki kielicha równowąskie, na szczycie ząbkowane. Słupek zakończony jest maczugowatym znamieniem[5].

Owoce
Zebrane w owocostany zwane figami, zawierające liczne orzeszki w mięsistej otoczce będącą rozrośniętą osią kwiatostanu. Figi są po dojrzeniu pomarańczowo-czerwone, wyrastają parami na szypułkach o długości do 1 cm. Osiągają średnicę 2–2,5 cm[5].

Biologia i ekologia

Gatunek długowieczny o pędach zawierających sok mleczny. Rośnie w lasach monsunowych[6] na siedliskach wilgotnych, często nad rzekami i strumieniami, do wysokości 1700 m n.p.m. Kwitnie od maja do lipca[5].

Zmienność

Wyróżnia się dwie odmiany[5]:

  • var. racemosa – odmiana typowa o zgiętych włoskach pokrywających młode pędy,
  • var. miquelli (King) Corner, Gard. Bull. Singapore. 21: 35. 1965 – młode pędy gęsto okryte prostymi, białymi włoskami. Odmiana występuje w Junnan, w Indiach, w północnej Mjanmie i Wietnamie.

Zastosowania

  • Liście i owoce wykorzystywane są w medycynie ludowej w Indiach, szczególnie w rejonie Konkal[7]. Zwłaszcza w przeszłości leczono nimi choroby skóry[6].
  • Figi są jadalne[6].
  • Drzewa tego gatunku często są sadzone na terenach rekreacyjno-parkowych i wzdłuż tras spacerowych[6].

Znaczenie w hinduizmie

Figowiec groniasty zwany jest w sanskrycie udumbari.

  • W okresie dominowania wedyzmu ten gatunek fikusa uważano za drzewo zawierające esencje wszystkich innych drzew. Znalazło to odbicie w praktycznych zastosowaniach. Szczególnie wyróżniającym faktem jest, iż z tego drzewa przygotowywano święty słup ofiarny jupa dla ceremonii przeprowadzanych przez wedyjskich kapłanów[7].
  • Doktryna nurtu dattasampradaja uważała udumbarę za drzewo szczególnie uświęcone z racji upodobania, jakie przypisuje się bóstwu tej tradycji – Dattatreji[9].
  • Literatura wedyjska uznaje to drzewo za jadźńawryksza, czyli za jeden z jedenastu gatunków drzew indyjskich odpowiednich do wyrobu przyrządów stosowanych w trakcie ceremonii ogniowych jadźńa[10].

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-19] (ang.).
  3. ↑ Ficus racemosa, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  4. ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2011-08-08].
  5. ↑ a b c d e f g Ficus racemosa. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2011-08-09]. (ang.).
  6. ↑ a b c d e Jolanta i Karol Węglarscy: Rośliny dalekiej Azji. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 2006, s. 190. ISBN 83-60247-27-7.
  7. ↑ a b Antonio Rigopoulos: Dattatreya. The Immortal Guru, Yogin, and Avatara. a study of the transformative and inclusive Character of a Multi-Faced hindu Deity. Wyd. 1. Delhi: Sat Guru Publications, 2000, s. 130, seria: Sri Garib Das Oriental series no. 253. ISBN 81-7030-673-6. (ang.).
  8. ↑ implements. W: Sannyasi Gyanshruti, Sannyasi Srividyananda: Yajna. A Comperehensive Survey. Wyd. 1. Munger, Bihar, India: Yoga Publications Trust, 2006, s. 354, 346. ISBN 81-86336-47-8. (ang.).
  9. ↑ Antonio Rigopoulos: Dattatreya. The Immortal Guru, Yogin, and Avatara. a study of the transformative and inclusive Character of a Multi-Faced hindu Deity. Wyd. 1. Delhi: Sat Guru publications, 2000, s. 255, seria: Sri Garib Das Oriental series no. 253. ISBN 81-7030-673-6. Cytat: He loves the udumbara tree.... (ang.).
  10. ↑ Yajna implements. W: Sannyasi Gyanshruti, Sannyasi Srividyananda: Yajna. A Comperehensive Survey. Wyd. 1. Munger, Bihar, India: Yoga Publications Trust, 2006, s. 114. ISBN 81-86336-47-8. (ang.).