Federalny akt oskarżenia Donalda Trumpa (sprawa utrudniania wyborów)

United States of America v. Donald J. Trump – toczące się federalne postępowanie karne przeciwko Donaldowi Trumpowi, prezydentowi Stanów Zjednoczonych w latach 2017–2021, dotyczące jego rzekomego udziału w próbach unieważnienia wyborów prezydenckich w USA w 2020, w tym jego zaangażowania w ataku na Kapitol 6 stycznia.

Trump zakwestionował wyniki wyborów prezydenckich w 2020, twierdząc, że doszło do oszustwa wyborczego poprzez głosowanie korespondencyjne, nieprawidłowości w maszynach do głosowania, głosowanie przez „martwych wyborców” i inne nieprawidłowości. Bezpośrednio próbował też unieważnić wyniki wyborów za pomocą spisku, w którym stworzone miały być protrumpowskie, fałszywe kolegia elektorskie. Trump naciskał na ówczesnego wiceprezydenta Mike’a Pence’a, aby policzył głosy fałszywych elektorów zamiast elektorów certyfikowanych przez legislatury stanów. Departament Sprawiedliwości wszczął dochodzenie w sprawie spisku w styczniu 2022, rozszerzając je na wydarzenia z 6 stycznia. W listopadzie 2022 prokurator generalny Merrick Garland wyznaczył Jacka Smitha do poprowadzenia śledztwa specjalnego doradcy obejmującego śledztwa w sprawie prób unieważnienia wyborów i postępowania Trumpa z dokumentami rządowymi.

1 sierpnia 2023 wielka ława przysięgłych postawiła Trumpowi w Sądzie Dystryktu Kolumbii cztery zarzuty za jego postępowanie po wyborach prezydenckich w 2020 aż do ataku na Kapitol z 6 stycznia: spisek przeciwko Stanom Zjednoczonym na mocy Tytułu 18. Kodeksu Stanów Zjednoczonych, utrudnianie oficjalnego postępowania i spisek mający na celu utrudnianie oficjalnego postępowania na podstawie Ustawy Sarbanes-Oxley oraz spisek przeciwko prawom na mocy ustawy o egzekwowaniu prawa z 1870[1][2][3]. Akt oskarżenia wymienił sześciu anonimowych współspiskowców. To trzecie postępowanie karne przeciwko Trumpowi i pierwsze przeciwko prezydentowi USA dotyczące działań podczas urzędowania[4]. Trump pojawił się na rozprawie 3 sierpnia, gdzie nie przyznał się do winy[5]. Zarzut z najdłuższym wyrokiem przewiduje maksymalną karę 20 lat pozbawienia wolności[6].

Pierwsza rozprawa przewidziana jest na 4 marca 2024[7][8].

Tło

Oskarżenia o fałszerstwa wyborcze i próby unieważnienia wyborów

Podczas swojej kampanii prezydenckiej w 2016 Trump wielokrotnie podważał proces certyfikacji wyborów. Podczas kampanii w Kolorado, Trump bez dowodów stwierdził, że Partia Demokratyczna „[sfałszowała] wybory w lokalach wyborczych[9]. W październiku 2016 Trump w serii tweetów stwierdził, że podczas wyborów prezydenckich w 2016 dojdzie do szeroko zakrojonego oszustwa wyborczego. Stwierdzenia te powtórzył Rudy Giuliani, doradca prawny Trumpa[10]. Trump kontynuował wyrażanie tych poglądów także w trakcie wyborów prezydenckich w 2020. Miesiącami przygotowywał argumenty na wypadek swojej porażki, głównie odnoszące się do głosowania korespondencyjnego[11]. Już w sierpniu 2020 zatrudnił konserwatywną aktywistkę i prawniczkę Cletę Mitchell, aby pomóc mu w unieważnieniu wyborów[12]. Departament Bezpieczeństwa Krajowego ostrzegał, że Rosja wzmacnia twierdzenia o oszustwach w głosowaniu korespondencyjnym celowo podważając zaufanie do całego procesu wyborczego[13]. Dwa dni przed dniem wyborów Trump powiedział reporterom, że „zgłosi się do [swoich] prawników” zaraz po zakończeniu wyborów[14].

Wzmacniani przez prorządowych komentatorów i pozornie silne frekwencje na wiecach, sztab Trumpa był pewny, że wygra wybory. W dniu wyborów wstępne ankiety w lokalach wyborczych pokazywały Trumpa na prowadzeniu, ponieważ jego zwolennicy byli bardziej skłonni do głosowania osobiście w czasie pandemii Covid-19, ale jego przewaga malała, gdy liczone były głosy korespondencyjne. Po ostatnim wystąpieniu kampanii Trumpa w Grand Rapids w stanie Michigan, jego syn Eric założył się, że zdobędzie co najmniej 322 głosy elektorskie[15]. Na polecenie Giulianiego Trump ogłosił w przemówieniu wyborczym o godzinie 2 nad ranem w East Room, że wygrał wybory i że podawane wyniki są sfałszowane[16]. Kiedy głosy były liczone, ekspert ds. danych kampanii, Matt Oczkowski, otwarcie poinformował Trumpa, że przegra wybory. Doradca Białego Domu Pat Cipollone powiedział mu, że unieważnienie wyników wyborów byłoby "pactem samobójczym"[17]. Pod kierownictwem ówczesnego prokuratora generalnego Williama Barra Departament Sprawiedliwości nie znalazł szeroko zakrojonego oszustwa wyborczego[18]. Były spiker Izby Reprezentantów Newt Gingrich przewidywał, że wyborcy Trumpa wybuchną „wściekłością”[19], co podzielał lider republikanów w Izbie Reprezentantów Kevin McCarthy, który powiedział Laurze Ingraham w programie The Ingraham Angle, że Republikanie nie powinni „milczeć w tej sprawie”[20].

Trump i kilku współspiskowców wielokrotnie próbowali unieważnić wyniki wyborów. Śledztwo Departamentu Sprawiedliwości w tej sprawie skupiło się na realizacji spisku fałszywych elektorów Trumpa, w którym Trump i jego sojusznicy mieli sporządzić fałszywe certyfikaty potwierdzające, że to Trump jest zwycięzcą. Próba napisania tych dokumentów i przekonania republikańskich urzędników do ich podpisania została przeprowadzona przez prawników Trumpa, w tym Giulianiego i Johna Eastmana, którzy twierdzili, że w wyborach wystąpiły nieprawidłowości i zaproponowali utworzenie „alternatywnego” kolegium elektorów, podczas gdy oni zbierają dowody. Chociaż kilkudziesięciu tych elektorów się zgłosiło, żeby potwierdzić że Trump jest zwycięzcą w siedmiu stanach (Arizona, Georgia, Michigan, Nevada, Nowy Meksyk, Pensylwania i Wisconsin), chociaż wszystkie z tych stanów potwierdziło zwycięstwo Bidena. Pensylwania i Nowy Meksyk zgodziły się na to uznać Trumpa za zwycięzcę, jeśli ten odniósłby sukces w wielu procesach kwestionujących wybory. Spisek polegał na wysłaniu fałszywych list wyborczych do wiceprezydenta Mike’a Pence’a i wywarciu na nim presji, aby policzył fałszywe głosy. Jeżeli by to nie zadziałało sojusznicy Trumpa zakładali, że Pence mógłby uznać wybory za „wadliwe” na mocy ustawy o liczeniu głosów(inne języki) (ang. Electoral Count Act) i pozwolić Izbie Reprezentantów na rozstrzygnięcie wyników[21].

W ciągu dwóch miesięcy po wyborach Trump wielokrotnie dzwonił do urzędników republikańskich w stanach, które Biden wygrał minimalną różnicą, prosząc ich o zmianę wyników i przyznanie mu zwycięstwa. Jednym z takich telefonów był kontakt z sekretarzem stanu Georgia Bradem Raffenspergerem z prośbą o „znalezienie 11 780 głosów”. Raffensperger nagrał i później opublikował tę rozmowę[22]. Zarówno Trump, jak i Giuliani dzwonili do Rusty’ego Bowersa, spikera Izby Reprezentantów Arizony, prosząc go o zbadanie zarzutów oszustwa, ale odmówił on zrobienia tego bez dowodów. John Eastman również dzwonił do Bowersa 4 stycznia, pytając go, czy może cofnąć certyfikację wygranej Bidena w stanie, ale Bowers odmówił[23]. Trump, jego prawnicy i republikańscy członkowie Kongresu również dzwonili lub spotykali się z urzędnikami stanowymi w Michigan i Pensylwanii, namawiając ich do stwierdzenia, że to właściwie Trump wygrał w ich stanach[24].

Atak na Kapitol i śledztwa

19 grudnia 2020, sześć tygodni po przegranej w wyborach, Trump nawoływał swoich zwolenników na Twitterze do protestu w Waszyngtonie 6 stycznia, dnia w którym Kongres miał zatwierdzić wyniki wyborów, pisząc: „Bądźcie tam, będzie dziko!" W kolejnych tygodniach Trump wielokrotnie powtarzał datę 6 stycznia. Organizacje bojowe, takie jak Proud Boys i grupy powiązane z teorią spiskową QAnon, przygotowywały plany zebrania się przy Kapitolu Stanów Zjednoczonych. Strona Red-State Secession na Facebooku zachęcała swoich zwolenników do publikowania adresów swoich „wrogów”. Trump kontynuował powtarzanie fałszywych twierdzeń o wyborach w wielu stanach aż do 6 stycznia, w tym w Georgii, Pensylwanii, Michigan, Nevadzie i Arizonie[25]. Rano 6 stycznia Trump wygłosił przemówienie w Ellipse, parku w kształcie elipsy w pobliżu Białego Domu, i zachęcał swoich zwolenników, aby udali się na Pennsylvania Avenue, aby wywołać wśród republikańskich ustawodawców "rodzaj dumy i odwagi, jakiej potrzebują, żeby odzyskać nasz kraj". Sprowokowany przez Trumpa tłum zwolenników zaatakował Kapitol[26].

Atak na Kapitol z 6 stycznia spowodował rozpoczęcie wielu postępowań karnych[27]. Izba Reprezentantów przegłosowała impeachment Trumpa po raz drugi 13 stycznia[28]. Miesiąc później, 13 lutego, Trump został uniewinniony przez Senat[29]. Izba Reprezentantów przegłosowała utworzenie komisji specjalnej(inne języki) do zbadania ataku w czerwcu 2021[30]. Przed opracowaniem raportu końcowego komisja zagłosowała za oskarżeniem Trumpa o cztery zarzuty później uwzględnione w akcie oskarżenia[31] i skierowała sprawę do Departamentu Sprawiedliwości[32].

W wywiadzie dla CNN w styczniu 2022 zastępca prokuratora generalnego Lisa Monaco oświadczyła, że Departament Sprawiedliwości zbada spisek fałszywych wyborców Trumpa[33]. W marcu 2022 Departament Sprawiedliwości wszczął śledztwo w sprawie wydarzeń z 6 stycznia i prób unieważnienia wyborów przez Trumpa[34]. Departament Sprawiedliwości zaczął pozyskiwać zapisy rozmów telefonicznych z Białego Domu w kwietniu w związku ze śledztwem dotyczącym 6 stycznia[35], a federalna wielka ława przysięgłych wydała wezwania do prawników Trumpa w związku ze spiskiem fałszywych elektorów w maju[36]. Washington Post poinformował w lipcu, że Departament Sprawiedliwości prowadzi śledztwo dotyczące działań Trumpa z 6 stycznia[37].

Śledztwo z 6 stycznia nadzorował Thomas Windom, mało znany prokurator federalny[38]. 18 listopada 2022 prokurator generalny Merrick Garland wyznaczył Jacka Smitha na stanowisko specjalnego doradcy w śledztwie z 6 stycznia i dochodzeniu FBI w sprawie postępowania Donalda Trumpa z dokumentami rządowymi[39]. Smith spriorytetyzował oba śledztwa przed rozwinięciem się kampanii prezydenckiej Trumpa w 2024[40]. W czerwcu 2023 Trump został oskarżony w związku ze śledztwem dotyczącym tajnych dokumentów[41]. Poprzedzając oskarżenie Trumpa w śledztwie dotyczącym 6 stycznia, prokuratorzy kontynuowali badanie kilku wątków, również za pomocą setek dokumentów dostarczonych przez byłego komisarza nowojorskiej policji Bernarda Kerika[42]. 18 lipca Trump otrzymał tzw. target letter(inne języki) (list sądowy o wszczęciu postępowania)[43]. W następnym tygodniu jego prawnicy spotkali się z prokuratorami, co sygnalizowało zbliżające się zakończenie śledztwa[44].

Tok postępowania

Akt oskarżenia

Akt oskarżenia
Prokurator specjalny Jack Smith ogłasza akt oskarżenia (napisy po polsku)

Akt oskarżenia został odpieczętowany 1 sierpnia 2023. Wielka ława przysięgłych w Sądzie Dystryktowym Stanów Zjednoczonych dla Dystryktu Kolumbii postawiła Trumpowi cztery zarzuty: spisek w celu oszustwa Stanów Zjednoczonych(inne języki), utrudnianie postępowania urzędowego(inne języki), spisek w tym celu oraz spisek przeciwko prawom(inne języki)[45][46]. Sędzia Dystryktu Kolumbii Tanya S. Chutkan została wylosowana do rozpatrzenia sprawy[47].

When our research and campaign legal team can’t back up any of the claims made by our Elite Strike Force Legal Team, you can see why we’re 0-32 on our cases. I’ll obviously hustle to help on all fronts, but it’s tough to own any of this when it’s all just conspiracy shit beamed down from the mothership.

Według aktu oskarżenia 8 grudnia 2020 starszy doradca kampanii przyznał, że „nasz zespół badawczy i prawniczy kampanii nie może potwierdzić żadnych z zarzutów […] trudno jest przyjąć na siebie cokolwiek z tego, skoro to całe spiskowe gówno jest przesyłane ze statku-matki”[48]. 1 stycznia Trump dowiedział się, że Mike Pence nie wierzy, iż wiceprezydent może odrzucić głosy elektorskie. Trump zadzwonił do Pence'a i powiedział mu: „Jesteś zbyt szczery”[49]. 3 stycznia utrzymuje się, że zastępca radcy prawnego Białego Domu Patrick F. Philbin powiedział prywatnie, że jeśli Trump utrzyma się przy władzy, nastąpią „zamieszki w każdym większym mieście Stanów Zjednoczonych”, na co „współspiskowiec nr 4” (prawdopodobnie Jeffrey Clark) odpowiedział: „Dlatego istnieje Ustawa o Powstaniu(inne języki)[50] sugerując, że Trump mógłby użyć wojska, aby utrzymać się przy władzy[51]. Akt oskarżenia opisał również wcześniej nieujawnioną dyskusję między Trumpem a radcą prawnym Białego Domu, Patem Cipollone, w której Cipollone doradził Trumpowi kilka godzin po rozpoczęciu zamieszek na Kapitolu aby wycofał swoje zarzuty wobec wyborów. Trump odmówił[45].

Współspiskowcy

Akt oskarżenia wymienia sześciu współspiskowców. Choć nie zostali oni wymienieni z nazwisk, agencje informacyjne podały ich prawdopodobne tożsamości na podstawie informacji publicznych. Akt oskarżenia nie przedstawia im zarzutów[52].

  • Współspiskowiec nr 1: prawnik Trumpa Rudy Giuliani, co potwierdził jego prawnik Robert Costello, który stwierdził, że akt oskarżenia „niszczy Pierwszą Poprawkę”[45].
  • Współspiskowiec nr 2: prawnik Trumpa John Eastman, co potwierdził jego prawnik, Harvey Silverglate, który twierdził, że Eastman zostanie uniewinniony[53].
  • Współspiskowiec nr 3: prawnik Trumpa Sidney Powell. CNN zauważyło, że daty "pozwu przeciwko Gubernatorowi Georgii" wspomnianego w akcie oskarżenia pasują do pozwu złożonego przez Powell[54]. 19 października Powell przyznała się do winy w procesie dotyczącym przestęptw wyborczych w stanie Georgia (w którym Trump jest wymieniony jako współoskarżony) w ramach porozumienia z prokuratorami, aby zeznawać przeciwko innym oskarżonym w przyszłych procesach[55][56].
  • Współspiskowiec nr 4: prawnik Trumpa Jeffrey Clark. CNN porównało cytaty z e-maila w akcie oskarżenia do cytatów z raportu Senatu[54].
  • Współspiskowiec nr 5: prawnik Trumpa Kenneth Chesebro. CNN odniosło się do informacji opublikowanych przez komisję ds. 6 stycznia(inne języki)[54][57]. 20 października Chesebro przyznał się do winy w procesie dotyczącym przestęptw wyborczych w stanie Georgia w zamian za zeznania w przyszłych procesach[58][59].
  • Współspiskowiec nr 6: „konsultant polityczny”, który rzekomo wskazał prawników z Arizony, Georgii, Michigan, Nevady, Nowego Meksyku, Pensylwanii i Wisconsin, „którzy mogliby pomóc w znalezieniu fałszywych elektorów wyborczych”. 13 grudnia 2020 ta osoba dołączyła do rozmowy telefonicznej z Rudy Giuliani i starszym doradcą kampanii Trumpa[60].

Postawienie w stan oskarżenia

Dwóch agentów Secret Service Stanów Zjednoczonych patroluje budynek sądu przed postawieniem w stan oskarżenia

3 sierpnia Trump stawił się przed sędzią Moxilą A. Upadhyayą w Sądzie Stanów Zjednoczonych im. E. Barretta Prettymana w Waszyngtonie. Na rozprawie obecni również byli Jack Smith[61], podobnie jak prawnik Trumpa Evan Corcoran i główny sędzia James Boasberg[62]. Na sali sądowej Trumpa reprezentowali prawnicy Todd Blanche i John Lauro, a prokuraturę reprezentowali Thomas Windom i Molly Gaston, do których dołączył agent specjalny Federalnego Biura Śledczego. Trump nie przyznał się do żadnego z zarzutów, a prokuratorzy potwierdzili, że nie będą ubiegać się o tymczasowe aresztowanie przed rozpoczęciem procesu[62].

Po oskarżeniu

Harmonogram

Federalni prokuratorzy wnioskowali o ustalenie daty rozprawy na 2 stycznia 2024. Zespół Trumpa zaproponował termin w kwietniu 2026[63]. Chutkan wyznaczyła datę rozprawy na 4 marca 2024[8]. Początkowo wszystkie wnioski przedprocesowe miały być złożone do 9 października. 28 września prawnicy Trumpa poprosili o 60-dniowe przedłużenie terminu[64][65]. 6 października Chutkan przedłużyła termin składania wniosków o oddalenie sprawy i innych wniosków rozstrzygających (z wyjątkiem wniosków in limine i wniosków o wyłączenie dowodów) do 23 października[66].

Nakazy ochronne i środki bezpieczeństwa

4 i 5 sierpnia specjalny prokurator złożył wnioski, prosząc sąd o ograniczenie Trumpa w wydawaniu publicznych oświadczeń na temat sprawy oraz o nałożenie na Trumpa i jego prawników zakazu ujawniania dowodów (co, jak zauważyli, Trump robił w innych sprawach). W szczególności cytowali posty na mediach społecznościowych z tych samych dni, w których Trump groził odwetem każdemu, kto „mu się sprzeciwi” i nazwał Pence’a „mającym urojenia”. Kampania Trumpa określiła to jako mowę polityczną, która powinna być dozwolona[67][68]. Gdy Chutkan nie przychyliła się do prośby zespołu Trumpa o dodatkowe trzy dni na odpowiedź, Trump zaatakował ją w mediach społecznościowych, domagając się odsunięcia jej ze sprawy i przeniesienia sprawy poza Dystrykt Kolumbii[69]. 7 sierpnia prawnicy Trumpa poprosili o mniej restrykcyjny nakaz, który „chroniłby jedynie naprawdę wrażliwe materiały przed ujawnieniem publicznym”, na co prokuratorzy odpowiedzieli, że Trump chce „rozstrzygnąć tę sprawę w mediach, a nie w sali sądowej”[70]. Chutkan zaplanowała rozprawę na 11 sierpnia[71].

8 sierpnia Trump nalegał, że będzie kontynuować publiczne wypowiadanie się na temat sprawy[72]. 10 sierpnia Chutkan została zauważona pod ochroną marshalów, co ujawniło najwyraźniej zwiększony poziom bezpieczeństwa[73]. Kobieta z Teksasu została oskarżona w następnym tygodniu o pozostawienie Chutkan wiadomości głosowej z rasistowskimi i seksistowskimi obelgami, w której groziła: „Hej, ty głupia czarnucho-niewolniku ... Jeśli Trump nie zostanie wybrany w 2024 przyjdziemy cię zabić, więc stąp ostrożnie, suko ... Będziesz celem ty, twoja rodzina, wszystko”[74][75][a]. Na rozprawie 11 sierpnia Chutkan wydała lżejszy nakaz ochronny, niż żądali prokuratorzy, którzy chcieli zabezpieczyć wszystkie dowody przekazane podczas postępowania przygotowawczego. Nakaz ochronny umożliwił Trumpowi dostęp do pewnych niewrażliwych informacji. Upomniała prawników Trumpa, że podżegające publiczne uwagi byłego prezydenta spowodują, że podejmie kroki w celu przyspieszenia procesu i zapobiegnięcia potencjalnemu manipulowaniu świadkami i zanieczyszczeniu składu ławy przysięgłych. Podkreśliła, że status Trumpa jako oskarżonego w sprawie kryminalnej ma pierwszeństwo przed jego wolnością słowa jako kandydata politycznego[78][79][80].

Chutkan orzekła, że Trump może przeglądać materiały samodzielnie, ale tylko wtedy, gdy jego prawnicy zapewnią, że nie ma przy sobie żadnego urządzenia, którym mógłby je kopiować. Prokurator powiedział sądowi, że po wprowadzeniu nakazu ochrony, specjalny prokurator spodziewa się dostarczyć obronie około 11,6 miliona stron lub plików materiałów do końca sierpnia[81]. Dokumenty sądowe opublikowane 15 września pokazują, że specjalny prokurator wcześniej poprosił sędzię Chutkan w zapieczętowanych aktach o nałożenie „ściśle dostosowanego” zakazu mówienia na Trumpa, twierdząc, że od czasu jego oskarżenia „codziennie niemal rozpowszechnia on zniesławiające i zapalne publiczne posty na Truth Social dotyczące obywateli Dystryktu Kolumbii, sądu, prokuratorów i potencjalnych świadków”[82]. 29 września Smith złożył kolejne pismo w związku z nowszymi obraźliwymi uwagami, jakie Trump wygłosił na temat Brada Raffensbergera, Williama Barra i byłego Przewodniczącego Kolegium Połączonych Szefów Sztabów Marka Milleya, z których wszyscy zostali zidentyfikowani jako świadkowie w akcie oskarżenia przeciwko Trumpowi. 22 września Trump zasugerował, że Milley powinien zostać stracony za zdradę stanu. W dokumencie stwierdzono: „Żadnemu innemu oskarżonemu w sprawie kryminalnej nie pozwolono by na wydawanie publicznych oświadczeń insynuujących, że znany świadek w jego sprawie powinien być stracony. Temu oskarżonemu też nie powinno być na to pozwolone”[83][84].

Po przesłuchaniu 16 października Chutkan wydała ograniczony nakaz milczenia[85][86][87]. Nakaz milczenia zabrania wszystkim stronom wydawania publicznych oświadczeń wymierzonych w Jacka Smitha lub jego personel, obrońców lub ich personel, sędziego lub pracowników sądu oraz którychkolwiek potencjalnych świadków lub odnoszących się do zeznań świadków zawierające zniesławienia, zastraszanie lub nękanie[88][89][90]. Nakaz milczenia nie zabrania natomiast Trumpowi wydawania oświadczeń krytykujących administrację Bidena, Departament Sprawiedliwości, Dystrykt Kolumbii, innych kandydatów prezydenckich i ich platformy polityczne oraz opisywania postępowania sądowego jako niesprawiedliwego lub politycznie motywowanego[88][89][90][87]. Prawnicy Trumpa złożyli apelację od nakazu milczenia następnego dnia, twierdząc, że nakaz narusza klauzulę wolności słowa opisanej w 1. poprawce[91][92], do której Chutkan 20 października wydała postanowienie wstrzymujące nakaz milczenia[93][94][95]. 25 października prokuratura złożyła odpowiedź na postanowienie wstrzymujące, w której nalegała na przywrócenie nakazu milczenia[96][97]. Tego samego dnia American Civil Liberties Union wydała opinię amicus curiæ sprzeciwiając się nakazowi milczenia i argumentując to naruszeniem 1. poprawki[98].

29 października Chutkan przychiliła się do wniosku prokuratury stwierdzając w swoim orzeczeniu, że "prawa pierwszej [oprawki uczestników postępowań karnych ... ustępują pierwszeństwa, gdy jest to konieczne do utrzymania porządku w wymiarze sprawiedliwości — zasadę odzwierciedla precedens Sądu Najwyższego"powołując się na sprawę Gentile v. State Bar of Nevada (1991), w której "w przeciwieństwie do argumentu oskarżonego prawo do uczciwego procesu nie należy wyłącznie do niego, ale również do rządu i społeczeństwa"[99][100]. 2 listopada prawnicy Trumpa złożyli apelację do Sądu Apelacyjnego Dystryktu Kolumbii(inne języki), prosząc o przywrócenie wstrzymania podczas rozpatrywania apelacji i wydanie orzeczenia w sprawie apelacji do 10 listopada oraz zwrócili się, aby w przypadku odrzucenia apelacji przez Sąd Apelacyjny, wstrzymać przywrócenie nakazu na 7 dni podczas składania apelacji do Sądu Najwyższego[101][102]. 3 listopada Sąd Apelacyjny przyjął wniosek o wstrzymanie i wyznaczył termin rozprawy na 20 listopada[103].

Dobór ławy przysięgłych i świadków

10 października prokuratorzy zalecili, aby przesiew potencjalnych ławników rozpoczął się na początku lutego. Uznając, że ten proces będzie wiązał się z ujawnieniem tożsamości ławników zespołom prawnym, prokuratorzy zalecili zakazanie adwokatom "dodawania do znajomych" lub "obserwowania" kont w mediach społecznościowych potencjalnych ławników[104]. 24 października ABC News i The Guardian poinformowały z anonimowych źródeł, że szef personelu Białego Domu administracji Trumpa, Mark Meadows, otrzymał immunitet prawny od Jacka Smitha w zamian za zeznania pod przysięgą i zeznawał przed wielką ławą przysięgłych[105][106]. Następnego dnia CBS News poinformowało również od anonimowych źródeł, że Meadows współpracuje z prokuratorami i zeznawał przed wielką ławą przysięgłych, ale nie potwierdziło, czy Meadows otrzymał immunitet, podczas gdy adwokat Meadowsa powiedział CBS News, że raport ABC News był "w dużej mierze nieprawdziwy"[107]. 25 października prokuratura wydała oświadczenie odnoszące się do wstrzymania nakazu milczenia, w którym odniosła się do posta Trumpa z 24 października na Truth Social o raporcie jako "niewątpliwie wiadomości grożącej przewidywanym świadkom w tej sprawie"[96][97]. 2 listopada Chutkan orzekła, że dobór ławy przysięgłych rozpocznie się 9 lutego i nakazała, aby strony nie udostępniały żadnych badań puli ławników żadnej innej jednostce prawnej (jak np. kampania prezydencka Trumpa) ani nie ujawniały publicznie tożsamości potencjalnych ławników[108][109].

Wnioski przedprocesowe

Tymczasem podczas wywiadów w głównych sieciach telewizyjnych 7 sierpnia nowy prawnik Trumpa, John Lauro, twierdził, że „techniczne naruszenie Konstytucji nie jest naruszeniem prawa karnego”, więc było „po prostu błędne”, że Trump naciskał na Pence'a, aby naruszył prawo. Pence powiedział cztery dni wcześniej, że Trump i jego doradcy naciskali na niego „w zasadzie, aby unieważnić wybory”[110][111]. 11 września Trump poprosił Chutkan, aby się wycofała, zarzucając jej „przesądzanie o faktach istotnych dla sprawy i jego winie”[112]. 17 września ponowił prośbę[113]. Chutkan odrzuciła ten wniosek dziesięć dni później[114].

5 października prawnicy Trumpa złożyli wniosek, w którym prosili Chutkan o umorzenie całego aktu oskarżenia, powołując się na immunitet prezydencki na podstawie sprawy Nixon v. Fitzgerald (1982)[115][116]. Powołując się na pozwy złożone przez reprezentantów Benniego Thompsona i Erica Swalwella oraz dwóch policjantów Kapitolu Stanów Zjednoczonych przeciwko Trumpowi za jego postępowanie podczas ataku na Kapitol 6 stycznia[117][118] sędzia Sądu Stanów Zjednoczonych dla Dystryktu Kolumbii Amit Mehta orzekł w lutym 2022, że immunitet prezydencki nie chroni Trumpa przed pozwami[119]. W październiku 2023 orzeczenie Mehty było przedmiotem apelacji w Sądzie Apelacyjnym Dystryktu Kolumbii[120]. W złożonym 10 października piśmie procesowym prokuratorzy stwierdzili, że Trump i jego zespół prawny wielokrotnie ogłaszali, że będą stosować obronę opartą na "radzie prawnika", czyli przypisywanie winy niektórym prawnikom za błędne doradzanie Trumpowi. Prokuratorzy poprosili Chutkan o nakazanie Trumpowi ujawnienia do 18 grudnia, czy zamierza użyć tej obrony. Obrona ta wymagałaby od Trumpa ujawnienia komunikacji i dowodów związanych z jego obecnymi i byłymi prawnikami, co oznaczałoby rezygnację z jego twierdzeń o przywileju adwokat-klient. Prokuratorzy zauważyli w swoim wniosku, że co najmniej 25 świadków powołało się na przywilej adwokata-klienta w trakcie ich śledztwa[121].

11 października prawnicy Trumpa złożyli wniosek o ujawnienie dowodów na podstawie twierdzeń przedstawiciela USA Barry'ego Loudermilka, że Komitet 6 Stycznia Izby Reprezentantów nie przekazał wszystkich swoich dowodów podczas dochodzenia przez Podkomisję Nadzoru Administracji Izby(inne języki). We wniosku zażądali oni wydania nakazów stawienia się przed sądem dla Benniego Thompsona (przewodniczącego komitetu 6 stycznia), Loudermilka, Podkomisji Nadzoru Administracji Izby, Sekretarza Izby Reprezentantów(inne języki), Archiwisty Stanów Zjednoczonych(inne języki) oraz prawników Białego Domu i Departamentu Bezpieczeństwa Krajowego[122]. 23 października prawnicy Trumpa złożyli wiele wniosków o oddalenie aktu oskarżenia na podstawie naruszenia wolności słowa oraz klauzuli o podwójnym oskarżeniu z 5. poprawki (ze względu na uniewinnienie Trumpa w drugim procesie impeachmentowym), argumentując je tym, że zarzuty są tendencyjne i podżegające oraz że akt oskarżenia jest dobrany selektywnie przeciwko Trumpowi[123][124].

Reakcje

Pozwany

Kampania Trumpa odpowiedziała na akt oskarżenia komunikatem prasowym, oskarżając prezydenta Joe Bidena o prześladowanie polityczne twierdząc, że jest to ingerencja w wybory[125]. Kampania Trumpa wydała oświadczenie, w którym nazwała akt oskarżenia „przypominającym nazistowskie Niemcy”, co ostro skrytykowali m.in. Jonathan Greenblatt z Ligi Antydefamacyjnej, American Jewish Committee i Jewish Democratic Council of America[126].

Republikanie popierający akt oskarżenia

  • Mike Pence, który był wiceprezydentem Trumpa i ubiega się również o nominację Republikanów w wyborach prezydenckich w 2024, w którym ostro potępił Trumpa, stwierdzając, że to akt oskarżenia to „ważne przypomnienie, że każdy, kto stawia siebie ponad konstytucję nigdy nie powinien zostać prezydentem Stanów Zjednoczonych”[127]. W wywiadzie z dziennikarzami na Indiana State Fair następnego dnia rozwinął swoje uwagi, stwierdzając, że jako wiceprezydent nie mógł unieważnić wyników wyborów[128].
  • Były prokurator generalny USA William Barr powiedział, że sprawa przeciwko Trumpowi jest uzasadniona i że złoży zeznania, jeśli zostanie wezwany[129].
  • Adam Kinzinger, członek Komitetu 6 stycznia i były przedstawiciel stanu Illinois, napisał na Twitterze, że „dziś sprawiedliwość ma swój początek” i dodał, że Trump to „rak naszej demokracji”[130].
  • Były gubernator stanu New Jersey, Chris Christie, który ubiega się o nominację Partii Republikańskiej na prezydenta w 2024, powiedział, że Trump „przysiągł na Konstytucję, złamał przysięgę i przyniósł hańbę swojej prezydenturze”[131].
  • Były gubernator Arkansas Asa Hutchinson, który ubiega się o nominację Partii Republikańskiej na prezydenta w 2024 r., powiedział, że „Trump zdyskwalifikował się z możliwości ponownego objęcia najwyższego urzędu w naszym kraj”[132].
  • 14 sierpnia 2023 jedenastu byłych sędziów i federalnych urzędników prawnych mianowanych przez Republikanów złożyło opinię amicus curiæ, że zgadzają się z proponowaną przez Jacka Smitha datą procesu na 2 stycznia 2024[133]. W dokumencie stwierdzili też: „Nie ma ważniejszej kwestii stojącej przed Ameryką i Amerykanami – i przed samym funkcjonowaniem demokracji – niż to, czy były prezydent jest winny kryminalnego podważania wyborów i demokracji w Ameryce, aby pozostać przy władzy”[133].

Republikanie sprzeciwiający się aktowi oskarżenia

  • Ron DeSantis, gubernator Florydy, który również ubiega się o nominację Partii Republikańskiej na prezydenta w 2024, napisał na Twitterze, że jeśli zostanie wybrany „położy kres zbrojeniu rządu, zastąpi dyrektora FBI i zapewni wszystkim Amerykanom jednolite standardy sprawiedliwości”. Wyraził również zgodę z twierdzeniem oskarżonego, że zarzuty są motywowane politycznie. Ponadto DeSantis wcześniej wyraził zamiar ułaskawienia Trumpa, jeśli miałby wygrać prezydenturę[134].
  • Spiker Izby Reprezentantów Kevin McCarthy napisał na Twitterze, że Republikanie w Izbie Reprezentantów „kontynuować odkrywanie prawdy o Biden Inc. i dwupoziomowym systemie sprawiedliwości”[135].
  • Z nadchodzącym terminem 30 września na finansowanie rządu na nadchodzący rok budżetowy rozpoczynający się 1 października niektórzy Republikanie w Izbie Reprezentantów proponowali wykorzystanie swojej władzy budżetowej, aby próbować zatrzymać federalne i stanowe oskarżenia przeciwko Trumpowi. Zamknięcie rządu nie miałoby jednak wpływu na postępowania sądowe[136].

Demokraci popierający akt oskarżenia

Zobacz też

Uwagi

  1. Sprawa kryminalna kobiety z Teksasu rozpoczęła się 30 października[76][77]

Przypisy

  1. Trump indicted for efforts to undermine the 2020 election. [w:] PBS NewsHour [on-line]. WETA, 2023-08-01. [dostęp 2023-08-01]. (ang.).
  2. Hannah Grabenstein, Kenichi Serino: Read the full indictment against Trump for his alleged efforts to overturn the 2020 election. [w:] PBS NewsHour [on-line]. WETA, 2023-08-01. [dostęp 2023-08-01]. (ang.).
  3. Peter G. Berris: Overview of the Indictment of Former President Trump Related to the 2020 Election. [w:] Congressional Research Service [on-line]. 2023-08-03. [dostęp 2023-10-06]. (ang.).
  4. Michael Wilner: Trump's first two indictments could mean prison. His third could change the presidency. Miami Herald, 2023-08-01. [dostęp 2023-08-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-05)]. (ang.).
  5. Michael Kunzelman, Eric Tucker, Nomaan Merchant: Trump pleads not guilty to federal felonies related to the 2020 election. [w:] PBS NewsHour [on-line]. WETA, 2023-08-03. [dostęp 2023-08-04]. (ang.).
  6. Sarah N. Lynch, Jacqueline Thomsen, Andrew Goudsward: Trump faces federal charges for efforts to overturn 2020 election. [w:] Reuters [on-line]. 2023-08-02. [dostęp 2023-08-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-11)]. (ang.).
  7. Trump’s D.C. election-obstruction trial set for March 4, 2024. [w:] The Washington Post [on-line]. 2023-08-28. (ang.).
  8. a b Hannah Rabinowitz, Holmes Lybrand: Judge sets Trump DC federal election subversion trial for March 4, 2024 — one day before Super Tuesday. CNN, 2023-08-28. [dostęp 2023-08-28]. (ang.).
  9. Bowden i Teague 2022 ↓, s. 1.
  10. US election 2016: Trump says election 'rigged at polling places'. BBC News, 2016-10-17. [dostęp 2023-02-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-06-18)]. (ang.).
  11. Jim Rutenberg: The Attack on Voting in the 2020 Elections. [w:] The New York Times [on-line]. 2020-09-30. [dostęp 2023-07-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-16)]. (ang.).
  12. Jeremy Herb, Dianne Gallagher: How a lawyer who aided Trump's 2020 subversion efforts was named to a federal election advisory board. CNN, 2021-11-18. [dostęp 2023-07-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-01)]. (ang.).
  13. Zachary Cohen: Intelligence bulletin warns Russia amplifying false claims mail-in voting will lead to widespread fraud. CNN, 2020-09-04. [dostęp 2023-07-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-12)]. (ang.).
  14. Tim Elfrink: Trump says that as soon as Election Day ends, 'we're going in with our lawyers'. 2020-11-02. [dostęp 2023-07-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-03-13)]. (ang.).
  15. Jim Rutenberg, Jo Becker, Eric Lipton, Maggie Haberman, Jonathan Martin: 77 Days: Trump's Campaign to Subvert the Election. [w:] The New York Times [on-line]. 2021-01-31. [dostęp 2023-07-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-02-01)]. (ang.).
  16. Leonnig i Rucker 2021 ↓, s. 346-347.
  17. Luke Broadwater, Alan Feuer: Panel Suggests Trump Knew He Lost the Election, Eyeing Criminal Case. [w:] The New York Times [on-line]. 2022-03-03. [dostęp 2023-07-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-15)]. (ang.).
  18. Katie Benner, Michael Schmidt: Barr Acknowledges Justice Dept. Has Found No Widespread Voter Fraud. [w:] The New York Times [on-line]. 2020-12-01. [dostęp 2023-07-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-01)]. (ang.).
  19. Tiffany Hsu, John Koblin: Fox News Meets Trump's Fraud Claims With Skepticism. [w:] The New York Times [on-line]. 2020-11-05. [dostęp 2023-07-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-08)]. (ang.).
  20. Aaron Rupar: Key Republicans quickly fall in line behind Trump's attempt to undermine the election. [w:] Vox [on-line]. 2020-11-06. [dostęp 2023-07-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-01)]. (ang.).
  21. Alan Feuer, Katie Benner: The Fake Electors Scheme, Explained. [w:] The New York Times [on-line]. 2022-07-27. [dostęp 2023-08-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-01)]. (ang.).
  22. Michael D. Shear, Stephanie Saul: Trump, in Taped Call, Pressured Georgia Official to 'Find' Votes to Overturn Election. [w:] The New York Times [on-line]. 2021-05-26. [dostęp 2023-08-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-04)]. (ang.).
  23. Ximena Bustillo: Arizona lawmaker Rusty Bowers details the pressure put on him by Trump and Giuliani. [w:] NPR [on-line]. 2022-06-21. [dostęp 2023-08-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-05)]. (ang.).
  24. Jacob Fischler: Trump led pressure campaign on state election officials, Jan. 6 panel says. [w:] Kansas Reflector [on-line]. 2022-06-21. [dostęp 2023-08-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-05)]. (ang.).
  25. Departament Sprawiedliwości Stanów Zjednoczonych 2023 ↓, s. 8-9.
  26. Dan Barry, Sheera Frenkel: 'Be There. Will Be Wild!': Trump All but Circled the Date. [w:] The New York Times [on-line]. 2021-01-06. [dostęp 2023-07-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-12-28)]. (ang.).
  27. Meg Anderson, Nick McMillan: 1,000 people have been charged for the Capitol riot. Here's where their cases stand. NPR, 2023-03-25. [dostęp 2023-08-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-07-31)]. (ang.).
  28. Nicholas Fandos: Trump Impeached for Inciting Insurrection. [w:] The New York Times [on-line]. 2021-01-13. [dostęp 2023-08-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-14)]. (ang.).
  29. Nicholas Fandos: Trump Acquitted of Inciting Insurrection, Even as Bipartisan Majority Votes 'Guilty'. [w:] The New York Times [on-line]. 2021-02-13. [dostęp 2023-08-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-02-19)]. (ang.).
  30. Luke Broadwater: House Opens Jan. 6 Investigation Over Republican Opposition. [w:] The New York Times [on-line]. 2021-06-30. [dostęp 2023-08-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-02)]. (ang.).
  31. Eric Tucker, Michael Kunzelman: Trump indicted for efforts to overturn 2020 election and block transfer of power. Associated Press, 2023-08-01. [dostęp 2023-08-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-01)]. (ang.).
  32. Luke Broadwater: Jan. 6 Panel Accuses Trump of Insurrection and Refers Him to Justice Dept.. [w:] The New York Times [on-line]. 2022-12-19. [dostęp 2023-08-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-07-31)]. (ang.).
  33. Katie Benner: Justice Dept. Is Reviewing Role of Fake Trump Electors, Top Official Says. [w:] The New York Times [on-line]. 2022-01-25. [dostęp 2023-08-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-02)]. (ang.).
  34. Alan Feuer, Katie Benner, Maggie Haberman: Justice Dept. Widens Jan. 6 Inquiry to Range of Pro-Trump Figures. [w:] The New York Times [on-line]. 2022-03-30. [dostęp 2023-08-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-04-04)]. (ang.).
  35. Alan Feuer, Luke Broadwater, Maggie Haberman: Justice Dept. Investigation of Jan. 6 Confronts Sprawling Cast of Characters. [w:] The New York Times [on-line]. 2022-04-05. [dostęp 2023-08-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-04-07)]. (ang.).
  36. Alan Feuer, Katie Benner, Luke Broadwater: Intensifying Inquiry Into Alternate Electors Focuses on Trump Lawyers. [w:] The New York Times [on-line]. 2022-05-25. [dostęp 2023-08-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-02)]. (ang.).
  37. Carol Leonnig, Devlin Barrett, Josh Dawsey, Spencer Hsu: Justice Dept. investigating Trump's actions in Jan. 6 criminal probe. 2022-07-26. [dostęp 2023-08-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-08-04)]. (ang.).
  38. Glenn Thrush, Alan Feuer, Michael Schmidt: The Man Helping Drive the Investigation Into Trump's Push to Keep Power. [w:] The New York Times [on-line]. 2022-06-28. [dostęp 2023-08-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-06-29)]. (ang.).
  39. Glenn Thrush, Charlie Savage, Maggie Haberman, Alan Feuer: Garland Names Special Counsel for Trump Inquiries. [w:] The New York Times [on-line]. 2022-11-18. [dostęp 2023-08-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-05-26)]. (ang.).
  40. Maggie Haberman, Glenn Thrush, Alan Feuer: Jack Smith, Special Counsel for Trump Inquiries, Steps Up the Pace. [w:] The New York Times [on-line]. 2023-02-12. [dostęp 2023-08-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-03-10)]. (ang.).
  41. Glenn Thrush, Maggie Haberman, Alan Feuer: Trump Put National Secrets at Risk, Prosecutors Say in Historic Indictment. [w:] The New York Times [on-line]. 2023-06-09. [dostęp 2023-08-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-02)]. (ang.).
  42. Alan Feuer, Maggie Haberman: Prosecutors Follow Multiple Strands as Jan. 6 Indictment Decision Looms. [w:] The New York Times [on-line]. 2023-07-25. [dostęp 2023-08-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-02)]. (ang.).
  43. Maggie Haberman, Glenn Thrush, Adam Goldman, Alan Feuer: Trump Says He's Target in Special Counsel's Investigation Into Jan. 6. [w:] The New York Times [on-line]. 2023-07-18. [dostęp 2023-08-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-02)]. (ang.).
  44. Maggie Haberman, Alan Feuer, Ben Protess, Glenn Thrush: Trump's Lawyers Meet With Prosecutors as Election Interference Charges Loom. [w:] The New York Times [on-line]. 2023-07-27. [dostęp 2023-08-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-02)]. (ang.).
  45. a b c Alan Feuer, Maggie Haberman: Trump Indictment: Trump 'Spread Lies' in Effort to Cling to Power, Indictment Says. [w:] The New York Times [on-line]. 2023-08-01. [dostęp 2023-08-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-01)]. (ang.).
  46. Tierney Sneed, Holmes Lybrand, Marshall Cohen, Zachary Cohen, Devan Cole: Donald Trump has been indicted in special counsel's 2020 election interference probe. CNN, 2023-08-01. [dostęp 2023-08-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-01)]. (ang.).
  47. Zoe Richards: Who is Tanya Chutkan, the judge assigned to Trump's election case?. [w:] NBC News [on-line]. 2023-08-02. [dostęp 2023-08-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-06)]. (ang.).
  48. Departament Sprawiedliwości Stanów Zjednoczonych 2023 ↓, s. 13.
  49. Departament Sprawiedliwości Stanów Zjednoczonych 2023 ↓, s. 33.
  50. Departament Sprawiedliwości Stanów Zjednoczonych 2023 ↓, s. 30.
  51. Marita Vlachou: Rep. Zoe Lofgren Spots 1 'Chilling' Detail In Trump's Indictment. HuffPost, 2023-08-10. [dostęp 2023-08-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-10)]. (ang.).
  52. Devlin Barrett, Spencer S. Hsu, Perry Stein, Josh Dawsey, Jacqueline Alemany: Trump charged in probe of Jan. 6, efforts to overturn 2020 election. 2023-08-02. [dostęp 2023-08-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-01)]. (ang.).
  53. Jonathan Dienst, Diana Paulsen: John Eastman is unindicted co-conspirator No. 2, his lawyer says. [w:] NBC News [on-line]. 2023-08-01. [dostęp 2023-08-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-02)]. (ang.).
  54. a b c Marshall Cohen: Who are the Trump co-conspirators in the 2020 election interference indictment? - CNN Politics. CNN, 2023-08-01. [dostęp 2023-08-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-02)]. (ang.).
  55. Kate Brumback: Sidney Powell pleads guilty over efforts to overturn Trump's loss in Georgia and agrees to cooperate. [w:] Associated Press [on-line]. 2023-10-19. [dostęp 2023-10-30]. (ang.).
  56. Marshall Cohen, Morayo Ogunbayo, Nick Valencia: Trump attorney Sidney Powell pleads guilty in Georgia election subversion case. [w:] CNN [on-line]. 2023-10-20. [dostęp 2023-10-30]. (ang.).
  57. Maggie Haberman, Charlie Savage, Luke Broadwater: Previously Secret Memo Laid Out Strategy for Trump to Overturn Biden's Win - The House Jan. 6 committee's investigation did not uncover the memo, whose existence first came to light in last week's indictment.. [w:] The New York Times [on-line]. 2023-08-08. [dostęp 2023-08-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-09)]. (ang.).
  58. Kate Brumback: Lawyer Kenneth Chesebro pleads guilty over efforts to overturn Trump's 2020 loss in Georgia. [w:] Associated Press [on-line]. 2023-10-20. [dostęp 2023-10-30]. (ang.).
  59. Marshall Cohen, Nick Valencia, Maxime Tamsett, Fabiana Chaparro: Kenneth Chesebro: Pro-Trump lawyer pleads guilty in Georgia election subversion case, implicates Trump in fake elector conspiracy. [w:] CNN [on-line]. 2023-10-20. [dostęp 2023-10-30]. (ang.).
  60. Paul Blumenthal: Who Are The Co-Conspirators In Trump's Jan. 6 Indictment?. HuffPost, 2023-08-02. [dostęp 2023-08-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-02)]. (ang.).
  61. Tierney Sneed, Hannah Rabinowitz: Special counsel Jack Smith is present for Trump's first appearance in election subversion case. CNN, 2023-08-03. [dostęp 2023-08-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-03)]. (ang.).
  62. a b Trump in Court on Charges He Plotted to Overturn 2020 Election. [w:] The New York Times [on-line]. 2023-08-03. [dostęp 2023-08-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-03)]. (ang.).
  63. Devan Cole, Tierney Sneed: Trump proposes April 2026 trial in federal election subversion case. CNN Politics, 2023-08-17. [dostęp 2023-08-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-18)]. (ang.).
  64. Robert Legare: Trump's legal team asks to delay deadlines in special counsel's election interference case. [w:] CBS News [on-line]. 2023-09-28. [dostęp 2023-10-05]. (ang.).
  65. Katherine Faulders: Trump asks judge in federal election interference case for 2-month extension to file pretrial motions. [w:] ABC News [on-line]. 2023-09-28. [dostęp 2023-10-05]. (ang.).
  66. Perry Stein, Devlin Barrett: Trump trials: Slow motions. 2023-10-08. [dostęp 2023-10-09]. (ang.).
  67. Tierney Sneed, Kate Sullivan: Special counsel cites Truth Social post in arguing for quick court order on evidence sharing as Trump rails against 2020 election charges. CNN Politics, 2023-08-05. [dostęp 2023-08-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-05)]. (ang.).
  68. Perry Stein, Spencer Hsu: Prosecutors cite Trump's social media posts as they seek limits on handling of evidence. 2023-08-05. [dostęp 2023-08-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-06)]. (ang.).
  69. Ariana Biao, Megan Sheets: Trump demands Judge Tanya Chutkan be removed from election case after ruling against him. [w:] The Independent [on-line]. 2023-08-06. [dostęp 2023-08-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-07)]. (ang.).
  70. Trump lawyers seek to narrow proposed limit on what he can say publicly in election case. NBC News, 2023-08-07. [dostęp 2023-08-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-07)]. (ang.).
  71. Judge schedules Friday hearing on protective order in election subversion case against Trump. WPSD Local 6, 2023-08-08. [dostęp 2023-08-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-10)]. (ang.).
  72. Michelle L. Price, Holly Ramer: Trump Vows To Keep Talking About Criminal Cases Despite Prosecutors Pushing For Protective Order. HuffPost, 2023-08-09. [dostęp 2023-08-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-09)]. (ang.).
  73. Daniel Barnes, Dareh Gregorian: Security bolstered for judge overseeing Trump election case. NBC News, 2023-08-10. [dostęp 2023-08-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-10)]. (ang.).
  74. Alan Feuer: Texas Woman Charged With Threatening to Kill Judge in Trump Election Case. [w:] The New York Times [on-line]. 2023-08-16. [dostęp 2023-08-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-17)]. (ang.).
  75. Kaitlin Lewis: 'We Are Coming to Kill You': Woman Charged in Threat to Judge Chutkan. Newsweek, 2023-08-16. [dostęp 2023-08-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-17)]. (ang.).
  76. Sean O'Driscoll: Abigail Shry's Trial Begins Over Judge Chutkan Death Threats. Newsweek, 2023-10-30. [dostęp 2023-10-31].
  77. Kevin Breuninger: Washington judge, Georgia DA both got violent threats on heels of Trump vow to come after foes, court documents allege. [w:] CNBC [on-line]. 2023-10-31. [dostęp 2023-10-31]. (ang.).
  78. Hannah Rabinowitz, Tierney Sneed: Judge Chutkan says Trump's right to free speech in January 6 case is 'not absolute'. CNN Politics, 2023-08-11. [dostęp 2023-08-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-11)]. (ang.).
  79. Hugo Lowell: Inflammatory remarks could speed up 2020 election trial, judge warns Trump. [w:] The Guardian [on-line]. 2023-08-11. [dostęp 2023-08-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-11)]. (ang.).
  80. DocumentCloud. [dostęp 2023-08-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-13)]. (ang.).
  81. Judge issues protective order against Trump, cautioning him against 'inflammatory statements'. ABC News, 2023-08-11. [dostęp 2023-08-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-13)]. (ang.).
  82. Alan Feuer: Special Counsel Seeking Limited Gag Order on Trump in Election Case. [w:] The New York Times [on-line]. 2023-09-15. [dostęp 2023-09-19]. (ang.).
  83. Kyle Cheney: Trump's attack on Milley fuels special counsel's push for a gag order. [w:] Politico [on-line]. 2023-09-29. [dostęp 2023-11-02]. (ang.).
  84. Zoë Richards: Prosecutors cite Trump's recent remarks about government officials in push for narrow gag order. [w:] NBC News [on-line]. 2023-09-29. (ang.).
  85. Ryan J. Reilly, Daniel Barnes: Judge issues partial gag in Trump federal election interference case. [w:] NBC News [on-line]. 2023-10-16. [dostęp 2023-10-16]. (ang.).
  86. Katherine Faulders, Alexander Mallin, Laura Romero: Judge grants limited gag order in Trump's federal election interference case. [w:] ABC News [on-line]. 2023-10-16. [dostęp 2023-10-16]. (ang.).
  87. a b Robert Legare, Scott MacFarlane, Melissa Quinn: Federal judge imposes limited gag order on Trump in 2020 election interference case. [w:] CBS News [on-line]. 2023-10-16. [dostęp 2023-10-16]. (ang.).
  88. a b Katelyn Polantz: Trump's statements pose 'grave threats' to court proceedings, Judge Chutkan says in written gag order. [w:] CNN [on-line]. 2023-10-17. [dostęp 2023-10-17]. (ang.).
  89. a b Kevin Breuninger: Trump statements pose 'grave threats' that justify gag order, judge says in DC election case. [w:] CNBC [on-line]. 2023-10-17. [dostęp 2023-10-17]. (ang.).
  90. a b Holmes Lybrand, Hannah Rabinowitz: Takeaways from the testy hearing over the Trump gag order and what it means. CNN, 2023-10-17. [dostęp 2023-10-17]. (ang.).
  91. Laura Dolan: Trump appeals gag order in federal 2020 election subversion case. CNN, 2023-10-17. [dostęp 2023-10-17]. (ang.).
  92. Kevin Breuninger: Trump appeals gag order in DC election case. CNBC, 2023-10-17. [dostęp 2023-10-17]. (ang.).
  93. Devan Cole, Piper Hudspeth Blackburn: Judge Chutkan temporarily freezes Trump gag order in 2020 election subversion case. CNN, 2023-10-20. [dostęp 2023-10-26]. (ang.).
  94. Katherine Faulders: Judge temporarily halts Trump's limited gag order in federal election interference case. ABC News, 2023-10-20. [dostęp 2023-10-26]. (ang.).
  95. Rebecca Beitsch: Trump appeal of gag order likely to center on speech that 'targets'. [w:] The Hill [on-line]. Nexstar Media Group, 2023-10-24. [dostęp 2023-10-26]. (ang.).
  96. a b Kyle Cheney, Josh Gerstein: Special counsel urges judge to reimpose Trump's federal gag order. Axel Springer SE, 2023-10-25. [dostęp 2023-10-26]. (ang.).
  97. a b Robert Legare: Special counsel urges judge to reinstate limited gag order against Trump. CBS News, 2023-10-26. [dostęp 2023-10-26]. (ang.).
  98. Kevin Breuninger: ACLU says Trump gag order in DC election interference case violates First Amendment. CNBC, 2023-10-25. [dostęp 2023-11-02]. (ang.).
  99. Devan Cole, Hannah Rabinowitz: Judge reinstates gag order on Trump in federal election subversion case. CNN, 2023-10-30. [dostęp 2023-10-30]. (ang.).
  100. Kevin Breuninger: Trump gag order reinstated in Jack Smith federal election case. CNBC, 2023-10-30. [dostęp 2023-10-30]. (ang.).
  101. Devan Cole: Trump asks appeals court to pause gag order in federal election subversion case. CNN, 2023-11-02. [dostęp 2023-11-02]. (ang.).
  102. Alanna Durkin Richer: Trump asks appeals court to lift gag order imposed on him in 2020 election interference case. [w:] Associated Press News [on-line]. 2023-11-02. [dostęp 2023-11-02]. (ang.).
  103. Devan Cole, Katelyn Polantz: Appeals court freezes gag order against Trump in federal election subversion case, will hear oral arguments this month. CNN, 2023-11-03. [dostęp 2023-11-03]. (ang.).
  104. Kyle Cheney, Josh Gerstein: Special counsel to Trump: Don't 'friend' potential jurors. Politico, 2023-10-10. [dostęp 2023-10-10]. (ang.).
  105. Katherine Faulders, Mike Levine, Alexander Mallin: Ex-Chief of Staff Mark Meadows granted immunity, tells special counsel he warned Trump about 2020 claims: Sources. [w:] ABC News [on-line]. 2023-10-24. [dostęp 2023-10-24]. (ang.).
  106. Hugo Lowell: Trump chief Mark Meadows testified in 2020 election case after immunity order. [w:] The Guardian [on-line]. 2023-10-24. [dostęp 2023-10-30]. (ang.).
  107. Analisa Novak: Former White House chief of staff Mark Meadows cooperating with special counsel's Trump investigation. CBS News, 2023-10-25. [dostęp 2023-10-26]. (ang.).
  108. Holmes Lybrand: Judge Chutkan warns Trump's attorneys not to share juror information with his campaign. CNN, 2023-11-02. [dostęp 2023-11-02]. (ang.).
  109. Spencer S. Hsu: Jury selection in Trump's D.C. criminal trial set to start Feb. 9. 2023-11-02. [dostęp 2023-11-02]. (ang.).
  110. Adam Edelman: If Trump committed 'a technical violation of the Constitution,' it's not a crime, his lawyer says. NBC News, 2023-08-06. [dostęp 2023-08-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-08)]. (ang.).
  111. Maggie Haberman: Pence Says Trump Pushed Him 'Essentially to Overturn the Election'. [w:] The New York Times [on-line]. 2023-08-03. [dostęp 2023-08-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-08)]. (ang.).
  112. Tierney Sneed: Trump asks Judge Tanya Chutkan to recuse herself from federal 2020 election subversion case. CNN, 2023-09-11. [dostęp 2023-09-12]. (ang.).
  113. Marita Vlachou: Trump Once Again Calls On Judge Chutkan To Recuse Herself From His Jan. 6 Case. HuffPost, 2023-09-18. [dostęp 2023-09-18]. (ang.).
  114. Judge Tanya Chutkan rejects Trump’s demand that she recuse herself from federal 2020 election subversion case. CNN, 2023-09-27. (ang.).
  115. Ginger Gibson, Ryan J. Reilly, Daniel Barnes: Efforts to overturn the 2020 election were part of Trump's 'official duties,' his lawyers argue. NBC News, 2023-10-05. [dostęp 2023-10-09]. (ang.).
  116. Sadie Gurman, C. Ryan Barber: Trump Seeks to Have Federal Election-Interference Case Dismissed. [w:] The Wall Street Journal [on-line]. 2023-10-05. [dostęp 2023-10-05]. (ang.).
  117. Kristina Peterson, Brent Kendall: Trump, Giuliani Accused of Conspiring to Incite U.S. Capitol Riot in New Lawsuit. [w:] The Wall Street Journal [on-line]. News Corp, 2021-02-16. [dostęp 2023-10-05]. (ang.).
  118. Brent Kendall: Trump Faces New Lawsuit Alleging Incitement of Capitol Riot. [w:] The Wall Street Journal [on-line]. News Corp, 2021-03-05. [dostęp 2023-10-05]. (ang.).
  119. Byron Tau: Judge Allows Lawsuits to Proceed Against Donald Trump, Militia Groups in Jan 6. Lawsuit. [w:] The Wall Street Journal [on-line]. News Corp, 2022-02-18. [dostęp 2023-10-05]. (ang.).
  120. C. Ryan Barber: Trump Can Be Sued Over Role in Jan. 6 Attack, Justice Department Says. [w:] The Wall Street Journal [on-line]. News Corp, 2023-03-02. [dostęp 2023-10-05]. (ang.).
  121. Alan Feuer: Prosecutors Ask if Trump Will Blame His Lawyers as Defense in Election Case. [w:] The New York Times [on-line]. 2023-10-10. [dostęp 2023-11-02]. (ang.).
  122. Rebecca Beitsch: Trump asks judge to OK subpoenas for Jan. 6 committee documents. The Hill, 2023-10-11. [dostęp 2023-10-12]. (ang.).
  123. Scott MacFarlane, Melissa Quinn: Trump lawyers mount new challenges to federal 2020 elections case. CBS News, 2023-10-24. [dostęp 2023-10-26]. (ang.).
  124. Spencer S. Hsu, Perry Stein: Trump files new challenges to federal election obstruction case in D.C.. 2023-10-24. [dostęp 2023-10-26]. (ang.).
  125. Maanvi Singh, Léonie Chao-Fong, Chris Stein: Trump faces four criminal counts as six co-conspirators listed in January 6 indictment – live. [w:] The Guardian [on-line]. 2023-08-01. [dostęp 2023-08-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-01)]. (ang.).
  126. Luke Tress: US Jewish groups blast Trump campaign for comparing indictment to Nazi persecution. [w:] The Times of Israel [on-line]. 2023-08-02. [dostęp 2023-08-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-03)]. (ang.).
  127. Sarah Fortinsky: Pence condemns Trump on Jan. 6 indictment: 'country is more important'. [w:] The Hill [on-line]. 2023-08-01. [dostęp 2023-08-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-02)]. (ang.).
  128. Brett Samuels: Pence on Jan. 6: 'Crackpot lawyers' told Trump 'what his itching ears wanted to hear'. [w:] The Hill [on-line]. 2023-08-02. [dostęp 2023-08-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-02)]. (ang.).
  129. Nick Visser: 'A Legitimate Case': Barr Says He Would Testify In Trump's Jan. 6 Trial If Called. HuffPost, 2023-08-07. [dostęp 2023-08-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-07)]. (ang.).
  130. Rachel Looker, David Jackson: 'Quite parallel:' Jan. 6 committee applauds Trump Capitol attack indictment. usatoday.com, 2023-08-01. [dostęp 2023-08-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-02)]. (ang.).
  131. 'A disgrace': Donald Trump's 2020 election indictment sparks split among Republicans. USA TODAY, 2023-08-02. [dostęp 2023-09-01]. (ang.).
  132. Sarah Fortinsky: Hutchinson: Trump has disqualified himself from ever holding presidency again. The Hill, 2023-08-15. [dostęp 2023-09-01]. (ang.).
  133. a b Jamie Gangel, Jack Forrest: Exclusive: Former Republican legal officials endorse special counsel's speedy trial date proposal in Trump Jan. 6 case. CNN Politics, 2023-08-14. [dostęp 2023-08-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-14)]. (ang.).
  134. Martin Pengelly: From victim to 'distraction': reactions to Trump's indictment fall along political divide. The Guardian, 2023-08-02. [dostęp 2023-08-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-02)]. (ang.).
  135. a b Lucy Hodgman: Lawmakers quickly react to latest Trump indictment. [w:] Politico [on-line]. 2023-08-01. [dostęp 2023-08-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-01)]. (ang.).
  136. Sahil Kapur: A shutdown wouldn't halt Trump's trials, so Republicans seek to rein in his prosecutors. NBC News, 2023-08-29. (ang.).

Bibliografia

Linki zewnętrzne