Fasces

Fasces (w tym znaczeniu plurale tantum, od łac. fascis „wiązka”) lub rózgi liktorskie – obwiązany rzemieniem pęk rózg, czasem z zatkniętym weń toporem (wojennym) o podwójnym żelaznym ostrzu^[1].

Fasces pierwotnie stanowiły symbol władzy każdego etruskiego króla – lukumona (lucumo), niesiony przez jego liktorów (lictores), stanowiących osobistą ochronę władcy.

Fasces w tej samej funkcji, z prawie identycznym rytuałem, zostały przejęte przez starożytnych Rzymian. Były noszone przed cesarzem i najwyższymi urzędnikami rzymskimi przez liktorów, których liczba była uzależniona od rangi i miejsca pojawienia się dostojnika^[2]. Czasami liktorzy towarzyszyli obywatelom rzymskim podczas specjalnych wydarzeń, np. pogrzebów lub kiedy dochodziło do pojednania, co miało wyrażać wdzięczność Miasta. Rzymskie fasces różniły się od etruskich tym, że topór (zatknięty w wiązkę poza pomerium lub w czasie wojny) miał tylko jedno żelazne ostrze^[1].

W czasach nowożytnych rózgi liktorskie stały się symbolem:

idei republikańskiej; w tym charakterze znajdują się w godle Francji i innych państw^[3];
przed 1914 ruchów lewicowych i włoskich rewolucjonistów^[3]^[4];
ruchu faszystowskiego (nazwa faszyzm pochodzi od wł. fasci) i narodowosocjalistycznego;
wszechwładzy i siły państwa; w tym charakterze wykorzystywany m.in. powszechnie w faszystowskich Włoszech i nazistowskich Niemczech oraz okazjonalnie w sanacyjnej Polsce (np. zachowane do dziś liczne rzymskie fasces na elewacji gmachu Sejmu Śląskiego i Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach, podkreślające supremację Rzeczypospolitej Polskiej nad autonomicznym Śląskiem^[5]). W latach 1824–1826, z inicjatywy Stanisława Staszica i według projektu S. Stompfa, wzniesiono na wzgórzu Zamku królewskiego w Lublinie nową budowlę w stylu neogotyku angielskiego, przeznaczoną na więzienie Królestwa Kongresowego, z fasces etruskimi na dwóch wieżach wjazdowych oraz na zwieńczeniu Baszty.

Przypisy

↑ ^a ^b M. Jaczynowska, Historia starożytnego Rzymu. PWN, Warszawa 1988, s. 19–20.
↑ V. Bukowska-Wilk, „Osobliwe filtry są...“, „Studia Norwidiana”, 24–25, 2006–2007, s. 193, przypis nr 2.
↑ ^a ^b M. Marszał, Faszyzm i jego oblicza, [w:] Varia doctrinalia, red. Ł. Machaj, Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa, Wrocław 2012, s. 26.
↑ R. Paxton, Anatomia faszyzmu, Poznań 2005, s. 2 [cyt. za: R. Broniarek, Ruch Narodowo-Radykalny „Falanga” w świetle pism programowych, Dom Wydawniczy Ostoja, Krzeszowice 2011, s. 23. ISBN 978-83-60048-73-3].
↑ ŚCDK: Architektura narodowa w formie i treści. Gmach Urzędu Wojewódzkiego i Sejmu Śląskiego w Katowicach. [dostęp 2015-05-13].

Bibliografia

O. Jurewicz, L. Winniczuk, Starożytni Grecy i Rzymianie w życiu prywatnym i państwowym, PWN, Warszawa 1968, s. 343, 367.

Read other articles:

Eiji Kawashima

Eiji Kawashima川島永嗣 Informasi pribadiNama lengkap Eiji KawashimaTanggal lahir 20 Maret 1983 (umur 40)Tempat lahir Yono, Saitama, JepangTinggi 1,85 m (6 ft 1 in)Posisi bermain Penjaga gawangKarier junior1995–1997 Yononishi Junior High School1998–2000 Urawa Higashi High SchoolKarier senior*Tahun Tim Tampil (Gol)2001–2003 Omiya Ardija 41 (0)2004–2006 Nagoya Grampus Eight 17 (0)2007–2010 Kawasaki Frontale 113 (0)2010–2012 Lierse 53 (0)2012–2015 Standard ...

Liga Champions UEFA 2008–2009

Liga Champions UEFA 2008–2009Stadio Olimpico di Roma menjadi tuan rumah final.Informasi turnamenJadwalpenyelenggaraanKualifikasi:15 Juli – 27 Agustus 2008Kompetisi utama:16 September 2008 – 27 Mei 2009Jumlahtim pesertaKompetisi utama: 32Total: 76Hasil turnamenJuara Barcelona (gelar ke-3)Tempat kedua Manchester UnitedStatistik turnamenJumlahpertandingan125Jumlah gol329 (2,63 per pertandingan)Jumlahpenonton5.004.467 (40.036 per pertandingan)Pencetak golterbanyakLionel Messi (Bar...

Боровичская Карелия

Стиль этой статьи неэнциклопедичен или нарушает нормы литературного русского языка. Статью следует исправить согласно стилистическим правилам Википедии. Боровическая Карелия(кар. Boroviččan Karjala) — территория расселения Боровичских карел на землях нынешней Новгородск...

Carnivora

Untuk organisme pemakan daging secara umum, lihat karnivor. Carnivora Periode 42–0 jtyl PreЄ Є O S D C P T J K Pg N Pertengahan Eosen-Holosen TaksonomiKerajaanAnimaliaFilumChordataKelasMammaliaSuperordoLaurasiatheriaOrdoCarnivora Bowdich, 1821 Famili 17, Lihat klasifikasi lbs Ordo Carnivora IPA: [kɑː(r)ˈnɪvɔːˌrə] (dari bahasa Latin carō (stem carn-) 'daging', + vorāre 'mencabik') meliputi lebih dari 260 jenis mamalia berplasenta.[1] Klasifikasi Gajah laut Selat...

Quarto Oggiaro

Quarto OggiaroVia De Roberto nel quartiere di Quarto Oggiaro Stato Italia Regione Lombardia Provincia Milano Città Milano CircoscrizioneMunicipio 8 Altitudine140 m s.l.m. Nome abitantioggiaresi Quarto OggiaroQuarto Oggiaro (Milano) Coordinate: 45°30′57″N 9°08′25″E / 45.515833°N 9.140278°E45.515833; 9.140278 Quarto Oggiaro (Quart Oggiee in dialetto milanese, IPA: ['kwart uˈʤe:]) è un quartiere di Milano situato a nord-ovest della città, face...

Srikanth Deva

Indian music director of Tamil films Srikanth DevaBorn (1977-07-20) 20 July 1977 (age 46)Chennai, IndiaEducationSt. John's Matriculation Higher Secondary School AlwarthirunagarOccupation(s)Actor, Music Director,composerYears active2000–presentSpouseFebi ManiParentDevaRelativesJai (cousin)Sabesh–Murali (uncles) Srikanth Deva is an Indian music director of Tamil films. He made his debut as music director in the Tamil movie Doubles in 2000. He is the son of composer Deva, nephew of...

美国众议院

此條目需要补充更多来源。 (2021年7月4日)请协助補充多方面可靠来源以改善这篇条目，无法查证的内容可能會因為异议提出而被移除。致使用者：请搜索一下条目的标题（来源搜索：美国众议院 — 网页、新闻、书籍、学术、图像），以检查网络上是否存在该主题的更多可靠来源（判定指引）。美國眾議院 United States House of Representatives第118届美国国会众议院徽章众议院旗...

Church of Antioch

Ancient Christian church For other uses, see Church of Antioch (disambiguation).This article relies excessively on references to primary sources. Please improve this article by adding secondary or tertiary sources. Find sources: Church of Antioch – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (January 2024) (Learn how and when to remove this message) The Church of Antioch (Arabic: كنيسة أنطاكية, romanized: kánīsa ʾanṭākiya; Arabic...

哈萨克斯坦总统

此条目序言章节没有充分总结全文内容要点。 (2019年3月21日)请考虑扩充序言，清晰概述条目所有重點。请在条目的讨论页讨论此问题。哈萨克斯坦總統哈薩克總統旗現任Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаев卡瑟姆若马尔特·托卡耶夫自2019年3月20日在任任期7年首任努尔苏丹·纳扎尔巴耶夫设立1990年4月24日（哈薩克蘇維埃社會主義共和國總統）哈萨克斯坦哈萨克斯坦政府...

Gulf of Sidra incident (1981)

1981 air battle between Libya and the US in the Mediterranean This article is about the 1981 incident involving Su-22s. For the 1989 incident involving MiG-23s, see Gulf of Sidra incident (1989). For other military actions in the area, see Battle of Sirte. Gulf of Sidra incident (1981)Part of the Cold WarA CGI recreation of Fast Eagle 107's AIM-9 Sidewinder about to hit a Libyan Su-22 over Gulf of Sidra.Date19 August 1981LocationGulf of Sidra, Mediterranean SeaResult US Victory Two Su-22s sho...

Tennessine

Not to be confused with Tennessean or Tennessee. E117 and Uus redirect here. For the E-road, see European route E117. For other uses, see UUS (disambiguation). Chemical element, symbol Ts and atomic number 117Tennessine, 117TsTennessinePronunciation/ˈtɛnəsiːn/[1] (TEN-ə-seen)Appearancesemimetallic (predicted)[2]Mass number[294]Tennessine in the periodic table Hydrogen Helium Lithium Beryllium Boron Carbon Nitrogen Oxygen Fluorine Neon Sodium Magnesium Alu...

Opinion polling for the 2021 Scottish Parliament election

In the run-up to the 2021 Scottish Parliament election, various organisations conducted opinion polls to gauge voting intentions. Results of such polls are displayed in this list. Most of the pollsters listed were members of the British Polling Council (BPC) and abided by its disclosure rules. The date range for these opinion polls is from the previous Scottish Parliament election, held on 5 May 2016, to the 2021 election, held on 6 May 2021.[1] Graphical summary This graph shows opi...

Sussex County Miners

American independent league baseball team Sussex County Miners Team logo Cap insignia InformationLeagueFrontier League (2020–present) (East Division)LocationAugusta, New JerseyBallparkSkylands StadiumFounded2015League championships1: (2018)Division championships3: (2018, 2019, 2020)Former league(s)Can-Am League (2015–2019)ColorsGold, black, white MascotHerbie the MinerPlayoff berths 5 2017 2018 2019 2020 2023 OwnershipAl DorsoManagerChris WidgerMediaNew Jersey Her...

باغستان (كهن أباد)

لمعانٍ أخرى، طالع باغستان (توضيح). باغستان - قرية - تقسيم إداري البلد إيران المحافظة سمنان المقاطعة مقاطعة آرادان الناحية Kohanabad القسم الريفي قسم کهن أباد الريفي إحداثيات 35°25′20″N 52°41′07″E / 35.42222°N 52.68528°E / 35.42222; 52.68528 السكان معلومات أخرى التوق...

KNMM

Radio station in Albuquerque, New Mexico For the military airport near Meridian, Mississippi assigned the ICAO code KNMM, see Naval Air Station Meridian. KNMMAlbuquerque, New MexicoBroadcast areaAlbuquerque areaFrequency1150 kHzBrandingQ102ProgrammingFormatClassic hitsNew Mexico music (Saturdays)OwnershipOwnerSangre de Cristo Broadcasting Co., Inc.Sister stationsKNMXKBQLKMDSKMDZHistoryFirst air date1953; 71 years ago (1953)Former call signsKDEF (1953–1976)KNWZ (1976–1977...

Bendera Yordania

Rasio bendera: 1:2 Bendera Yordania (bahasa Arab: علم الأردن) didasarkan pada bendera Pemberontakan Arab terhadap Kekaisaran Ottoman selama Perang Dunia I. Bendera ini terdiri dari tiga garis melintang (hitam, putih dan hijau) yang terhubung oleh sebuah segitiga merah di bagian kiri. Warna melintang melambangkan Kekhalifahan Abbasiyah, Umayyah dan Fatimiah. Segitiga merah untuk dinasti Hasyimiyah dan Pemberontakan Arab. Bintang berujung tujuh, yang merupakan fitur satu-satunya y...

兰陵 (企业)

本條目存在以下問題，請協助改善本條目或在討論頁針對議題發表看法。此條目疑似为广告或包含宣传性内容。 (2014年8月3日)请协助使用中立的观点重写这篇条目。明显的广告请加入{{Delete|G11}}來提请删除。此條目過於依赖第一手来源。 (2014年8月3日)请補充第二手及第三手來源，以改善这篇条目。此條目需要补充更多来源。 (2014年8月3日)请协助補充多方面可靠来源以改�...

Voivodeship of Serbia and Banat of Temeschwar

Crownland of the Austrian Empire between 1849 and 1860 Voivodeship of Serbia and Temes BanateWoiwodschaft Serbien und Temeser BanatSerbian: Војводство Србија и Тамишки БанатCrownland of the Austrian Empire1849–1861 Flag Coat of arms CapitalTemeschwar • TypeVoivodeship History • Established 18 November 1849• Disestablished 27 December 1861 Preceded by Succeeded by Serbian Vojvodina Kingdom of Hungary (1526–1867) Austrian Empire To...

Associazione Calcio Pistoiese 2004-2005

Voce principale: Unione Sportiva Pistoiese 1921. Associazione Calcio PistoieseStagione 2004-2005Sport calcio Squadra Pistoiese Allenatore Bruno Tedino Presidente Anselmo Fagni Serie C16º posto nel girone A. Maggiori presenzeCampionato: Valiani (33) Miglior marcatoreCampionato: Cacia (8) 2003-2004 2005-2006 Si invita a seguire il modello di voce Questa pagina raccoglie le informazioni riguardanti l'Associazione Calcio Pistoiese nelle competizioni ufficiali della stagione 2004-2005. Indi...

Campionati europei di atletica leggera indoor 1989

XX campionati europei di atletica leggera indoor1989 European Athletics Indoor Championships Competizione Campionati europei di atletica leggera indoor Sport Atletica leggera Edizione 20ª Organizzatore European Athletic Association Date 18-19 febbraio 1989 Luogo L'Aia, Paesi Bassi Partecipanti 323 atleti Nazioni 27 Discipline 24 Impianto/i Sporthal Houtrust Statistiche Miglior nazione Unione Sovietica Lo Sporthal Houtrust de L'Aia Cronologia della competizione Budapest 1988...