Europejski Komisarz ds. start–up, badań naukowych i innowacji – członek Komisji Europejskiej. Odpowiada za wdrażanie polityki Unii Europejskiej w obszarze innowacji, badań naukowych oraz wsparcia dla start-upów i firm technologicznych. Do jego głównych zadań należy stwarzanie warunków sprzyjających rozwojowi innowacji, inwestycji oraz współpracy w sektorach badawczo-rozwojowych, szczególnie w zakresie nowych technologii. Zajmuje się także opracowywaniem strategii wspierających europejską konkurencyjność na globalnym rynku, szczególnie w kontekście transformacji cyfrowej i zielonej[1]. Obecnym komisarzem jest Ekaterina Zachariewa[2].
Powstanie stanowiska
Stanowisko europejskiego komisarza ds. przedsiębiorstw typu start-up, badań naukowych i innowacji zostało powołane w odpowiedzi na rosnące znaczenie innowacji i technologii w budowaniu konkurencyjnej gospodarki Europy. Zostało zaprojektowane, aby zapewnić odpowiednie wsparcie dla rozwijających się firm technologicznych, wspierać badania naukowe i przyspieszać komercjalizację innowacji. Ma również na celu wzmocnienie europejskiej pozycji w globalnym wyścigu o innowacje, co ma kluczowe znaczenie dla osiągnięcia celów w zakresie zrównoważonego rozwoju oraz transformacji cyfrowej[3].
Zakres obowiązków
Europejski Komisarz ds. start–up, badań naukowych i innowacji pełni kluczową rolę w rozwoju konkurencyjności Europy poprzez wspieranie innowacji, badań naukowych oraz start-upów. Do jego głównych zadań należy[1]:
tworzenie warunków do rozwoju i wzrostu innowacyjnych start-upów i firm, szczególnie w obszarach technologii głębokich (deep-tech), poprzez rozbudowę Europejskiej Rady Innowacji (EIC) oraz Europejskiej Rady Badań (ERC),
opracowanie ustawy o Europejskim Obszarze Badawczym (ERA), mającej na celu zapewnienie swobodnego przepływu naukowców, wiedzy naukowej i technologii, oraz integrację badań z jednolitym rynkiem UE,
wspieranie europejskich infrastruktury badawczej oraz rozwój ekosystemu badań naukowych w Europie, a także tworzenie strategii wspierających innowacje,
praca nad stworzeniem europejskiej strategii dla start-upów i skal-upów, w tym poprawa warunków prawnych, dostępu do kapitału venture capital oraz ułatwienie testowania nowych technologii,
działania na rzecz rozwoju sektora nauk o życiu, w tym przygotowanie strategii dla europejskich nauk biologicznych, wspieranie innowacji w dziedzinie zielonych technologii i biogospodarki,
przygotowanie Europejskiej Ustawy o Materiałach Zaawansowanych w celu wsparcia badań i innowacji w zakresie nowych materiałów, mających znaczenie dla konkurencyjności przemysłów europejskich i zielonej transformacji,
zwiększenie wykorzystania sztucznej inteligencji w badaniach naukowych i stworzenie Europejskiej Rady Badań nad AI, aby wspierać rozwój badań w tym obszarze,
zwiększenie współpracy międzynarodowej w zakresie badań naukowych i innowacji, w szczególności z krajami, które podzielają wartości i cele UE, a także współpraca z partnerami międzynarodowymi w projektach Global Gateway,
odpowiedzialność za wdrażanie funduszy UE przeznaczonych na badania naukowe i innowacje, takich jak Horizon Europe, oraz uproszczenie dostępu do tych funduszy, szczególnie dla małych i średnich przedsiębiorstw oraz start-upów,
prowadzenie działań zmierzających do osiągnięcia celów wyznaczonych przez misje UE do 2030 roku oraz pełne wykorzystanie instrumentów finansowych, takich jak wspólne przedsięwzięcia w ramach Programów Ramowych,
wspieranie inicjatyw związanych z Nowym Europejskim Bauhausem, szczególnie w kontekście innowacji i materiałów biobazowanych.
