Eureka Rebellion

Eureka Rebellion
Ilustracja
Eureka Stockade Riot, J. B. Henderson 1854
Czas

3 grudnia 1854 r.

Miejsce

Ballarat East (dziś Eureka), Ballarat, Australia

Terytorium

Wiktoria

Przyczyna

Działania administracji kolonialnej

Wynik

Pokonanie górniczej rebelii przez władzę kolonii Wiktoria, demokratyzacja Australii

Strony konfliktu
 Wielka Brytania Buntownicy
Dowódcy
J.W. Thomas
Charles Pasley 		Peter Lalor
Henry Ross
Siły
276[1] 120-190[1]
Straty
6 zabitych[1][2]
11-30 rannych[3] 		22-60 zabitych[4]
12+ rannych[4]
120+ jeńców[1]
Położenie na mapie świata
Mapa konturowa świata, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „miejsce bitwy”
37,565144°S 143,884159°E/-37,565144 143,884159

Eureka Rebellion (ang. Bunt Eureki) – powstanie górników złota w miejscowości Ballarat (Wiktoria, Australia), mające miejsce w roku 1854. Wymierzone zostało przeciwko brytyjskim władzom kolonii, które to w trakcie wiktoriańskiej gorączki złota obłożyły górników wymogiem posiadania licencji wydobywczej, horrendalnie wysokim podatkiem wynikającym z jej posiadania (wobec którego nie mogli się formalnie sprzeciwić, gdyż nie mieli praw wyborczych), a także na inne sposoby traktowali górników w sposób brutalny i niesprawiedliwy, głównie podczas pobierania opłat[5]. Punktem kulminacyjnym konfliktu była bitwa o Palisadę Eureka, stoczona 3 grudnia 1854 roku w Eureka Lead[6][7][8][9][10].

Masowe poparcie ze strony opinii publicznej dla pojmanych po bitwie górników, które objawiło się w trakcie ich procesu sądowego w Melbourne, doprowadziło do uniewinnienia 13 schwytanych rebeliantów oskarżonych o zdradę stanu, a potem do wybrania przywódcy buntu, Petera Lalora, do parlamentu kolonii, gdzie pełnił później funkcję spikera Zgromadzenia Ustawodawczego Wiktorii. Wskutek tego wzdrożonych zostało kilka reform, o które zabiegali rebelianci, w tym ustawodawstwo przewidujące powszechne prawo wyborcze dla dorosłych mężczyzn w wyborach do Zgromadzenia Ustawodawczego[11] oraz zniesienie cenzusu majątkowego dla członków Zgromadzenia[12]. Eureka Rebellion, mimo kontrowersji, utożsamiana jest dziś z narodzinami demokracji w Australii i traktowana jest jako polityczna rewolucja[13][14]. W celu upamiętnienia buntu stworzony został Eureka Stockade Memorial Park, którego centralnym elementem jest zawieszona flaga Eureki, wyglądem przypominająca tą, pod którą zbuntowani górnicy przysięgali wierność i która powiewała nad polem bitwy.

  • Przysięga wierności Krzyżowi Południa, autorstwa Charlesa Doudieta, Galeria Sztuki w Ballarat
    Przysięga wierności Krzyżowi Południa, autorstwa Charlesa Doudieta, Galeria Sztuki w Ballarat
  • Nowoczesna wersja używanej przez rebeliantów flagi Eureka
    Nowoczesna wersja używanej przez rebeliantów flagi Eureka
  • Miejsce pamięci (Eureka Centre) w 150. rocznicę jej oficjalnego ustanowienia, 3 grudnia 2004
    Miejsce pamięci (Eureka Centre) w 150. rocznicę jej oficjalnego ustanowienia, 3 grudnia 2004

Przypisy

  1. ↑ a b c d Justin Corfield, Dorothy Wickham, Clare Gervasoni, The Eureka Encyclopedia, Ballarat: Ballarat Heritage Services, 2004, ISBN 978-1-87-647861-2.
  2. ↑ Gregory Blake, To Pierce the Tyrant's Heart: The Battle for the Eureka Stockade, Australian Army History Unit, 2009, s. 195, ISBN 978-0-98-047532-6.
  3. ↑ Gregory Blake, To Pierce the Tyrant's Heart: The Battle for the Eureka Stockade, Australian Army History Unit, 2009, s. 198, ISBN 978-0-98-047532-6.
  4. ↑ a b TO THE COLONISTS OF VICTORIA, „The Argus”, Melbourne, 10 kwietnia 1855, s. 7.
  5. ↑ Eureka Stockade, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2023-01-31] (ang.).
  6. ↑ Clare Wright, The Forgotten Rebels of Eureka, 2013.
  7. ↑ Lewis, Balderstone, Bowan, Events That Shaped Australia. New Holand, 2006.
  8. ↑ Richard Broome, The Victorians: Arriving, 1984.
  9. ↑ Withers, WB History of Ballarat and some Ballarat Reminiscences, 1999.
  10. ↑ Beggs Sunterass, Contested Memories of Eureka: Museum Interpretations of the Eureka Stockade, 2003.
  11. ↑ An Act to extend the right of Voting and to provide for the registration of Parliamentary Electors. Act of 1857., Victoria.
  12. ↑ An Act to Abolish the Property Qualification required by Members of the Legislative Assembly. Act of 1857., Victoria.
  13. ↑ Historical Studies: Eureka Supplement (2nd ed.), Melbourne: Melbourne University Press, 1965, s. 125–126.
  14. ↑ Geoffrey Blainey, The Rush That Never Ended: A history of Australian mining, Melbourne: Melbourne University Press, 1963, s. 56–57.