Estońska Partia Centrum (est. Eesti Keskerakond, KE[1][2]) – estońska centrowa i socjalliberalna[3] partia polityczna, działająca od 1991. Założycielem i długoletnim przywódcą partii był Edgar Savisaar, pierwszy premier po ogłoszeniu niepodległości (1990–1992).
Historia
Partia została założona 12 października 1991[4]. W pierwszych wyborach, w których wzięła udział, występowała jeszcze jako Estoński Front Ludowy (krajowa organizacja niepodległościowa), zajmując trzecie miejsce. Od tego czasu pozostaje jedną z głównych sił politycznych w Estonii. Centryści oficjalnie kierują swój program wyborczy do klasy średniej. Są partią cieszącą się stosunkowo wysokim poparciem wśród mieszkańców Estonii narodowości rosyjskiej. Lider KE w 2007 sprzeciwiał się przeniesieniu Pomnika Wyzwolicieli Tallinna (Brązowego Żołnierza) z centrum estońskiej stolicy[5].
Edgar Savisaar kierował Estońską Partią Centrum od jej założenia do 1995 i ponownie od 1996 do 2016. W latach 1995–1996 na czele partii stała Andra Veidemann[6]. W listopadzie 2016 nowym przewodniczącym ugrupowania został Jüri Ratas[7]. We wrześniu 2023 przewodniczącym partii został Mihhail Kõlvart[8].
W 1995 partia weszła w skład koalicji współtworzącej gabinet Tiita Vähiego. Opuściła ją jednak już w tym samym roku po zdymisjonowaniu Edgara Savisaara w związku z tzw. aferą podsłuchową z jego udziałem[4]. Ponownie współrządziła w latach 2002–2003 (rząd Siima Kallasa wspólnie z Estońską Partią Reform) i w latach 2005–2007 (rząd Andrusa Ansipa, wspólnie z Estońską Partią Reform i Estońskim Związkiem Ludowym). Od 2007 ponownie pozostawała w opozycji. W 2016 partia współtworzyła nową koalicję rządową z socjaldemokratami i chadekami, w ramach której jej lider Jüri Ratas objął urząd premiera[9]. Po wyborach w 2019 lider centrystów pozostał na czele rządu; partia utrzymała koalicję z ugrupowaniem Isamaa oraz porozumiała się z narodowo-konserwatywną EKRE[10].
W styczniu 2021 Jüri Ratas ustąpił z funkcji premiera[11]. Estońska Partia Centrum pozostała ugrupowaniem rządzącym, zawiązując koalicję z Estońską Partią Reform i współtworząc rząd Kai Kallas[12]. Koalicja ta rozpadła się w czerwcu 2022, kiedy to ministrowie z KE zostali odwołani[13].
Wyniki wyborcze
Wyniki w wyborach do Zgromadzenia Państwowego[14][3]
| Wybory
|
Poparcie
|
Zmiana punktów procentowych
|
Mandaty (Zgromadzenie Państwowe)
|
Zmiana
|
| 1992
|
12,3%
|
–
|
15
|
–
|
| 1995
|
14,2%
|
+1,9
|
16
|
+1
|
| 1999
|
23,4%
|
+9,2
|
28
|
+12
|
| 2003
|
25,4%
|
+2
|
28
|
–
|
| 2007
|
26,1%
|
+0,7
|
29
|
+1
|
| 2011
|
23,3%
|
–2,8
|
26
|
–3
|
| 2015[15]
|
24,8%
|
+1,5
|
27
|
+1
|
| 2019[16]
|
23,1%
|
–1,7
|
26
|
–1
|
| 2023[17]
|
15,3%
|
–7,8
|
16
|
–10
|
Wyniki w wyborach do Parlamentu Europejskiego[14]
| Wybory
|
Poparcie
|
Zmiana punktów procentowych
|
Mandaty
|
Zmiana
|
| 2004
|
17,5%
|
–
|
1
|
–
|
| 2009
|
26,1%
|
+8,6
|
2
|
+1
|
| 2014
|
22,4%
|
–3,7
|
1
|
–1
|
| 2019
|
14,4%
|
–8,0
|
1
|
–
|
| 2024[18]
|
12,4%
|
–2,0
|
1
|
–
|
Przypisy
- ↑ Wyniki wyborów do Parlamentu Europejskiego w 2014 r.. europarl.europa.eu. [dostęp 2019-05-08].
- ↑ EESTI KESKERAKOND (KE). vabaeestisona.com, 19 lutego 2019. [dostęp 2019-05-08]. (est.).
- ↑ a b Parties and Elections in Europe: Estonia. parties-and-elections.eu. [dostęp 2019-05-12]. (ang.).
- ↑ a b System partyjny Estonii. eesti.pl, 24 grudnia 2005. [dostęp 2017-06-13].
- ↑ Lõhestaja number üks. postimees.ee, 30 kwietnia 2007. [dostęp 2017-06-13]. (est.).
- ↑ Leaders of Estonia. zarate.eu. [dostęp 2017-06-13]. (ang.).
- ↑ Kazimierz Popławski: Jüri Ratas nowym liderem Estońskiej Partii Centrum. przegladbaltycki.pl, 5 listopada 2016. [dostęp 2017-06-13].
- ↑ Keskerakond valis uueks juhiks Mihhail Kõlvarti. err.ee, 10 września 2023. [dostęp 2023-09-27]. (est.).
- ↑ Valitsus andis ametivande. err.ee, 23 listopada 2016. [dostęp 2017-06-13]. (est.).
- ↑ New Estonian government appointed to office by Kaljulaid. bnn-news.com, 25 kwietnia 2019. [dostęp 2019-04-28]. (ang.).
- ↑ Jüri Ratas resigns as prime minister following loan scandal. err.ee, 13 stycznia 2021. [dostęp 2021-01-25]. (ang.).
- ↑ Gallery: Kaja Kallas’ government takes oath of office. err.ee, 26 stycznia 2021. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
- ↑ Kallas saatis Keskerakonna valitsusest välja. err.ee, 3 czerwca 2022. [dostęp 2022-06-04]. (est.).
- ↑ a b Previous elections. valimised.ee. [dostęp 2023-03-06]. (ang.).
- ↑ Hääletamis- ja valimistulemus hetkeseisuga. rk2015.vvk.ee, 2 marca 2015. [dostęp 2017-06-13]. (est.).
- ↑ Voting and election result. rk2019.valimised.ee, 5 marca 2019. [dostęp 2019-03-06]. (ang.).
- ↑ Reform Party weighing four coalition options. err.ee, 6 marca 2023. [dostęp 2023-03-06]. (ang.).
- ↑ Voting and election result. ep2024.valimised.ee, 10 czerwca 2024. [dostęp 2024-06-10]. (ang.).
