Edmund Ferdynand Radziwiłł

Edmund Ferdynand Radziwiłł
Herb
Trąby
Rodzina

Radziwiłł

Data i miejsce urodzenia

24 września 1906
Berlin

Data i miejsce śmierci

25 sierpnia 1971
Londyn

Ojciec

Janusz Franciszek Radziwiłł

Matka

Anna Lubomirska

Żona

Izabela Róża Radziwiłłówna

Dzieci

Ferdynand Krzysztof Radziwiłł
Krystyna Radziwiłłówna

Odznaczenia
Krzyż Walecznych (od 1941) Medal Wojska Krzyż Armii Krajowej

Edmund Ferdynand Michał Józef Labre Stanisław Alojzy Radziwiłł książę herbu Trąby (ur. 24 września 1906 w Berlinie, zm. 25 sierpnia 1971 w Londynie) – syn księcia Janusza Franciszka i Anny księżniczki Lubomirskiej, brat księcia Stanisława Albrechta, mąż księżniczki Izabeli Róży z nieświeskiej linii Radziwiłłów, ojciec księcia Ferdynanda „Ferdusia” i księżniczki Krystyny Janowej Milewskiej, rotmistrz Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej[1].

Życiorys

Od 1923 roku uczył się w Państwowym Gimnazjum w Pszczynie, gdzie mieszkał razem z braćmi: Stanisławem i Ferdynandem w prywatnym internacie dla synów arystokracji polskiej, prowadzonym przez preceptora Wacława Iwanowskiego[2]. Po egzaminie maturalnym zdanym w Pszczynie w 1926 roku, studiował w latach 1926–1930 prawo na wydziale prawno-historycznym w Oxfordzie. Od 16 sierpnia 1931 roku do 30 czerwca 1932 roku był podchorążym w Szkole Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu. Po ukończeniu szkoły odbył dwumiesięczne ćwiczenia praktyczne w 1 pułku szwoleżerów Józefa Piłsudskiego w Warszawie. W 1934 roku został mianowany podporucznikiem w korpusie oficerów rezerwy kawalerii[3], a w 1939 roku przeniesiono go do 2 pułku strzelców konnych w Hrubieszowie[4].

Ziemianin, działacz gospodarczy i społeczny. Od 1936 do 1939 roku był wójtem gminy Ołyka, a ojciec wyznaczył go na dziedzica ordynacji ołyckiej[5]. W czasie wojny wywieziony przez NKWD do Kozielska. Uwolniony na skutek interwencji włoskiego dworu królewskie go. Wraz z rodziną wyjechał do Generalnego Gubernatorstwa i zarządzał majątkiem ziemskim w Nieborowie[6]. W latach 1940–1944 był oficerem Związku Walki Zbrojnej, a następnie Armii Krajowej. Wraz z żoną Izabelą działał w organizacji konspiracyjnej ziemian „Uprawa”, pomagając ofiarom wojny. Używał pseudonimu „Kazimierz”[7]. Za udział w walce podczas II wojny światowej został odznaczony Krzyżem Walecznych, Medalem Wojska i Krzyżem Armii Krajowej[4].

21 stycznia 1945 został aresztowany z rodziną przez NKWD. Przetrzymywany był do września 1947 w więzieniu w Krasnogorsku pod Moskwą. 12 października 1947 wrócił do Warszawy, ale jeszcze przez trzy tygodnie był przetrzymywany przez Urząd Bezpieczeństwa Publicznego[8]. Po uwolnieniu zamieszkał z żoną Izabelą w Warszawie. Zmarł po nieudanej operacji w Londynie. Pochowany w rodzinnym grobowcu na cmentarzu w Wilanowie.

Przypisy

  1. Edmund Ferdynand ks. Radziwiłł na Nieświeżu h. Trąby [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 2023-11-09].
  2. Halina Nocoń: Internat w Pszczynie i jego wychowankowie. 1923-1939. Pszczyna: Starostwo Powiatowe, 2010, s. 14-27; 230-231. ISBN 978-83-62674-12-1.
  3. Radomyski 1992 ↓, s. 31, 59, 109.
  4. a b Jarosław Durka, Edmund Ferdynand Radziwiłł (1906-1971) – arystokrata, działacz, oficer Armii Krajowej, [w:] Agnieszka Morawińska (red.), Nieborów i Arkadia – 70 lat Muzeum. Księga pamiątkowa, Nieborów 2015, s. 70-83, ISBN 978-83-941957-0-0.
  5. Jarosław Durka, Janusz Radziwiłł : 1880-1967 : biografia polityczna, wyd. 1, Warszawa: Rytm, 2011, s. 264-265, ISBN 978-83-7399-465-2, OCLC 776926290.
  6. Jarosław Durka, Służba wojskowa Edmunda Ferdynanda Radziwiłła w świetle jego listów z lat 1931-1933, „Acta Anniversaria”, 4, Нясвіж: Мін-ва культуры Рэсп. Беларусь, Нац. гіст-культ. музей-запаведнік "Нясвіж", 2018, s. 87-88, ISSN 2411-1619.
  7. Piotr Anczewski, Księżna Izabella Radziwiłłówna i jej podopieczni: organizacja i funkcjonowanie delegatury Polskiego Komitetu Opiekuńczego (Pol.Ko) w Nieborowie w czasie II wojny światowej, w: Różnymi drogami do niepodległości. Studia historii najnowszej, Warszawa 2014, s. 141-153.
  8. Anna Herbich, Dziewczyny z Powstania, Znak Horyzont, Kraków 2014, s. 162-169.

Bibliografia