Dykkeren – duński okręt podwodny z początku XX wieku. Jednostka została zwodowana 18 czerwca 1909 roku we włoskiej stoczni FIAT-San Giorgio w La Spezii, a w skład Kongelige Danske Marine wcielono ją 3 października 1909 roku. „Dykkeren” został zatopiony nieopodal Bergen 9 października 1916 roku, w wyniku kolizji z norweskim parowcem „Vesla”. Okręt został podniesiony, wycofany z czynnej służby w czerwcu 1917 roku i złomowany w roku następnym.
Projekt i budowa
Stworzony na zamówienie Danii przez inż. Cesarego Laurentiego projekt okrętu podwodnego „Dykkeren” stanowił pomniejszoną wersję jednostek typu Glauco i „Foca”[1]. Okręt zbudowany został w stoczni FIAT-San Giorgio w La Spezii[2][3], uznanej za przodujący zakład w tego typu produkcji[4]. Duńczycy postawili konkretne wymagania: jednostka miała rozwijać 11 węzłów na powierzchni i 7,25 węzła w zanurzeniu; promień operacji przy prędkości maksymalnej miał wynosić minimum 18,5 mili, a 75 mil przy prędkości ekonomicznej wynoszącej 7 węzłów[5]. Niewielki zasięg uznano za wystarczający ze względu na charakterystykę duńskiego wybrzeża[6].
Stępkę położono 9 września 1908 roku, a wodowanie odbyło się 18 lipca 1909 roku[4][5][6][a]. Już w dwie godziny po wodowaniu okręt przepłynął ze stoczni do portu używając własnego napędu[4]. Od 28 lipca[4] do 20 sierpnia trwały próby odbiorcze przed duńską komisją, zakończone w pełni pomyślnie, jako że osiągi przewyższyły wartości zamówione[5][6]. 25 sierpnia jednostka wyruszyła ze Spezzii holowana przez szwajcarski statek „Valkyrien” w rejs do Kopenhagi, dokąd dotarła 13 września[4].
Dane taktyczno-techniczne
„Dykkeren” był niewielkim, przybrzeżnym okrętem podwodnym[1]. Długość całkowita wynosiła 34,7 metra, szerokość 3,3 metra i zanurzenie 2,2 metra[7][8] . Wyporność normalna w położeniu nawodnym wynosiła 105 ton, a w zanurzeniu 132 tony[7][8] . Okręt napędzany był na powierzchni przez dwa silniki benzynowe FIAT o łącznej mocy 400 KM[1][b]. Napęd podwodny zapewniały dwa silniki elektryczne o łącznej mocy 210 KM[1][7]. Dwa wały napędowe obracające dwiema śrubami umożliwiały osiągnięcie prędkości 12 węzłów na powierzchni i 7,5 węzła w zanurzeniu[1][7]. Zasięg wynosił 100 Mm przy prędkości 8 węzłów w położeniu nawodnym oraz 40 Mm przy prędkości 4 węzły w zanurzeniu[1][3][c].
Okręt wyposażony był w dwie stałe dziobowe wyrzutnie torped kalibru 450 mm, bez torped zapasowych[7][8] .
Załoga okrętu składała się z 9 oficerów, podoficerów i marynarzy[1][7][d].
Służba
„Dykkeren” został wcielony do służby w Kongelige Danske Marine 3 października 1909 roku[7][8] . Początkowo jednostka borykała się z wieloma problemami technicznymi (m.in. z przekładniami), które zostały usunięte w stoczni Orlogsværftet w Kopenhadze[3][7]. W kwietniu 1913 roku jednostka otrzymała numer taktyczny 1[7]. 9 października 1916 roku nieopodal Bergen „Dykkeren” został staranowany i zatopiony przez norweski parowiec „Vesla”[1][7]. Okręt został później podniesiony, po czym w czerwcu 1917 roku skreślony z listy floty[3][7]. Jednostka została złomowana w 1918 roku[3][7].
Uwagi
- ↑ Późniejsze pozycje jak Fontenoy 2007 ↓, s. 119 i Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 354 podają 18 czerwca 1909 roku, co zapewne wynika z pomylenia "july"/june".
- ↑ Gogin 2023 ↓ podaje, że łączna moc silników spalinowych wynosiła 500 KM, natomiast Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 354 w ogóle nie podają mocy silników benzynowych.
- ↑ Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 354 podają, że zasięg wynosił 24 Mm przy prędkości 12 węzłów i 100 Mm przy prędkości 8 węzłów, natomiast Gogin 2023 ↓ podaje zasięg nawodny wynoszący 240 Mm przy prędkości 8 węzłów.
- ↑ Jackson 2001 ↓, s. 69 podaje, że załoga okrętu liczyła 35 osób.
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h Fontenoy 2007 ↓, s. 119.
- ↑ Brassey 1912 ↓, s. 254.
- ↑ a b c d e Jackson 2001 ↓, s. 69.
- ↑ a b c d e Kay Larsen: Vore orlogsskibe fra halvfemserne til nu. Kobenhavn: Nyt Nordisk Forlag/Arnold Busck, 1932, s. 36-39.
- ↑ a b c La submersible danois "Dykkeren". „Le Yacht: journal de la navigation de plaisance”. 38 (1643), s. 571, 1909-09-04. (fr.).
- ↑ a b c Robert G. Skerret. New Swedish and Danish Submersibles. „International Marine Engineering”. 14, s. 473-475, 1909. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 354.
- ↑ a b c d Gogin 2023 ↓.
Bibliografia
- Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. Robert Gardiner, Randal Gray (red.). London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
- Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
- Ivan Gogin: DYKKEREN submarine (1909). Navypedia. [dostęp 2023-01-06]. (ang.).
- Robert Jackson: Okręty podwodne świata. Warszawa: Bellona, 2001. ISBN 83-11-09214-1.
- The Naval Annual, 1912. T.A. Brassey (red.). Portsmouth: J. Griffin and Co., 1912. (ang.).
