Dom przy ul. Kaleńskiej 12 w Warszawie

Dom przy ul. Kaleńskiej 12 w Warszawie
Zabytek: nr rej. A-1765 z 16.08.2023[1]
Ilustracja
Budynek w 2020 roku
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Miejscowość

Warszawa

Adres

ul. Kaleńska 12

Typ budynku

dom

Powierzchnia użytkowa

ok. 166 m²

Ukończenie budowy

lata 20. XX w.

Właściciel

m. st. Warszawa

Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, w centrum znajduje się punkt z opisem „Dom przy ul. Kaleńskiej 12 w Warszawie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Dom przy ul. Kaleńskiej 12 w Warszawie”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Dom przy ul. Kaleńskiej 12 w Warszawie”
Ziemia52°14′49,834″N 21°04′53,540″E/52,247176 21,081539
Multimedia w Wikimedia Commons

Dom przy ul. Kaleńskiej 12 w Warszawie – zabytkowy budynek w Warszawie, znajdujący się przy ul. Kaleńskiej róg ul. Kobielskiej, w dzielnicy Praga-Południe.

Historia

Budynek powstał w latach 20. XX w.[1][a] dla Zofii i Kazimierza Burczyńskich, z cegły pozyskanej po rozbiórce fortu Grochów[3]. Według dokumentów podziału hipotecznego z 1929 roku jego właścicielem był Sołtysik[3], a w późniejszym czasie został nim Kazimierz Lurczyński[4].

Na podstawie dekretu Bieruta z 1945 roku dom przeszedł na własność miasta[4]. Mieściły się w nim mieszkania komunalne[4]. W latach 50. XX w. ze względu na stan techniczny obiektu przechodził doraźnie remonty[4]. W 1957 roku została wydana zgoda na wykonanie w jednym z lokali ścianek z płyty pilśniowej[4].

Od 1974 roku w budynku mieszkała i prowadziła pracownię artystyczną plastyczka Elżbieta Ostrowska-Leszczyńska[b][4].

W 2011 roku dom wpisano do wojewódzkiej[6], a rok później gminnej ewidencji zabytków[3]. Uchwałą z dnia 10 maja 2017 roku Zarząd Dzielnicy Praga-Południe m. st. Warszawy wyraził zgodę na opróżnienie i wyłączenie go z użytkowania[2]. 18 sierpnia 2023 roku obiekt wraz z otoczeniem wpisano do rejestru zabytków[1].

Przez niektóre źródła jest określany jako najstarszy budynek na Grochowie[3][7].

Architektura

Dom reprezentuje formę historyzującej architektury podmiejskiej[4]. Zachowały się nieliczne detale architektoniczne budynku[4] i część wyposażenia, natomiast sama bryła i układ pomieszczeń nie uległy znaczącym przekształceniom[6].

Wzniesiono go na planie prostokąta jako budynek parterowy z mieszkalnym poddaszem[4]. Jest obiektem murowanym, otynkowanym oraz niepodpiwniczonym[4]. Północna elewacja ślepa, południowa z jednym oknem na poddaszu[6]. Dach mansardowy, konstrukcji drewnianej, kryty papą i blachą[4]. W dachu umieszczono pięć lukarn (trzy od frontu i dwie od strony działki), które zwieńczono trójkątnymi szczytami[4].

Budynek pierwotnie posiadał 8 lokali[2], które w większości były dwuizbowe[4]. Do ich ogrzewania wykorzystywano piece kaflowe, a same mieszkania pozbawione były urządzeń sanitarnych[4]. Na piętro prowadziły schody zabiegowe o balustradzie tralkowej[4]. W 2011 na parterze i piętrze było po trzy mieszkania – na górze o funkcji mieszkalnej, na dole użytkowej[6].

Początkowo obok domu mieszkalnego znajdowała się murowana oficyna[4]. Pierwotnie pełniła funkcję stajni, potem warsztatu, a na koniec mieszkalną[6]. W 1956 wichura zniszczyła jedną z jej ścian i więźbę dachową[6]. Do lat 70. XX w. na podwórku była studnia[6]. Na początku XXI w. obejście obejmowało dom i budynek gospodarczy z murem[6]. Wokół domu rosło wówczas kilka drzew[6].

Uwagi

  1. ↑ Według innego źródła powstał w 1919 roku[2]
  2. ↑ Według innego źródła pracownia twórcza w jednym z lokali była wynajmowana od 1965 roku[5]

Przypisy

  1. ↑ a b c Rejestr zabytków nieruchomych – Warszawa [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024.
  2. ↑ a b c Kaleńska 12 [online], Twoja Praga [dostęp 2023-12-19] (pol.).
  3. ↑ a b c d Martyna Konieczek: Kaleńska 12. Ponad stuletni budynek trafił do rejestru zabytków. Najstarszy dom na Grochowie od lat popada w ruinę. warszawa.naszemiasto.pl, 14 grudnia 2023. [dostęp 2023-12-19]. (pol.).
  4. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p Dom przy ulicy Kaleńskiej 12 w rejestrze zabytków [online], www.mwkz.pl [dostęp 2023-12-19] (pol.).
  5. ↑ Redakcja: Zabytek sprzed stu lat w ruinie. Najstarszy dom na Grochowie się zawali?. warszawa.naszemiasto.pl, 19 sierpnia 2016. [dostęp 2023-12-24]. (pol.).
  6. ↑ a b c d e f g h i Lesława Ciach, Karta Ewidencyjna Zabytków Architektury i Budownictwa [online], zabytek.pl, 2011.
  7. ↑ PKoz, Jest uważany za najstarszy budynek na Grochowie. Teraz będzie zabytkiem [online], TVN Warszawa, 13 grudnia 2023 [dostęp 2023-12-21] (pol.).