Dolina Środkowej Noteci i Kanału Bydgoskiego

Dolina Środkowej Noteci i Kanału Bydgoskiego
kod: PLB300001
obszar specjalnej ochrony ptaków
Państwo

 Polska

Mezoregion

Dolina Środkowej Noteci,
Kotlina Toruńska

Data utworzenia

5 listopada 2004

Powierzchnia

32 672,06 ha

Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Dolina Środkowej Noteci i Kanału Bydgoskiego”
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Dolina Środkowej Noteci i Kanału Bydgoskiego”
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego
Mapa konturowa województwa kujawsko-pomorskiego, blisko lewej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Dolina Środkowej Noteci i Kanału Bydgoskiego”
Ziemia53°05′48″N 17°21′30″E/53,096667 17,358333
Multimedia w Wikimedia Commons
Dolina Kanału Bydgoskiego pod Łochowem
Kanał Bydgoski
Dolina w pobliżu Potulic
Staw Kardynalski – ostoja ptaków o randze europejskiej
W Pradolinie Toruńsko-Eberswaldzkiej

Dolina Środkowej Noteci i Kanału Bydgoskiego (kod obszaru PLB300001) – obszar chroniony programem Natura 2000 w województwie kujawsko-pomorskim i wielkopolskim o powierzchni 32 672,06 ha[1].

Obszar ten w lipcu 2004 r. został zaliczony do wykazu Obszarów specjalnej ochrony ptaków (OSO) na podstawie Dyrektywy 79/409/EWG o ochronie dziko żyjących ptaków (tzw. Dyrektywy ptasiej)[2].

Lokalizacja

Dolina Środkowej Noteci i Kanału Bydgoskiego obejmuje dno Pradoliny Toruńsko-Eberswaldzkiej, począwszy od zachodnich przedmieść Bydgoszczy (Prądy) na wschodzie, po miasto Ujście na zachodzie. Jest położona na terenie dwóch województw i sześciu powiatów: pilskiego, chodzieskiego, wągrowieckiego, nakielskiego, bydgoskiego i miasta Bydgoszczy.

Gminy, w obrębie których znajduje się Dolina Środkowej Noteci i Kanału Bydgoskiego[3]:

Nazwa Powierzchnia
ha]
Gmina Chodzież 4240,9
Gmina Szamocin 5460,3
Gmina Białośliwie 2182,9
Gmina Szamocin 5460,3
Gmina Kaczory 2163,0
Gmina Miasteczko Krajeńskie 2017,0
Miasto Ujście 13,8
Gmina Ujście 1047,6
Gmina Wyrzysk 3541,6
Gmina Gołańcz 526,6
Gmina Sadki 3312,7
Gmina Kcynia 2366,1
Gmina Nakło nad Notecią 3875,2
Miasto Nakło nad Notecią 122,0
Gmina Szubin 6,2
Gmina Sicienko 1135,4
Gmina Białe Błota 346,5
Miasto Bydgoszcz 51,0

Ogólna charakterystyka obszaru

Chroniony obszar obejmuje pradolinę rzeczną o zmiennej szerokości od 2 do 8 km, która ma przebieg równoleżnikowy[2]. Od północy graniczy z wysoczyzną Pojezierza Krajeńskiego. Maksymalne deniwelacje pomiędzy dnem doliny a skrajem wysoczyzny dochodzą do 140 m, lecz zwykle wynoszą 40–50 m. Dno pradoliny posiada rzędną 52–54 m n.p.m., podczas gdy pagóry moren czołowych, na jej krawędzi dochodzą miejscami do wysokości 190 m n.p.m. (Góry Rzadkowskie 187 m n.p.m., Dębowa Góra 193 m n.p.m.)[4]. Są to deniwelacje, należące do największych na Niżu Polskim.

Od południa pradolina jest ograniczona piaszczystym Tarasem Szamocińskim, zajętym w znacznej mierze przez lasy, stykającym się z krawędzią Pojezierza Chodzieskiego. Znaczne części pradoliny zostały zmeliorowane i prowadzona jest na nich gospodarka łąkowa. W kilku miejscach w dnie pradoliny założono stawy rybne, w których prowadzona jest intensywna hodowla ryb – stawy Antoniny, Smogulec, Ostrówek, Występ i Ślesin. Zachodnia część obszaru chronionego jest obecnie doliną Noteci. Część wschodnia jest doliną żeglownego Kanału Bydgoskiego, wybudowanego w 1774 r., łączącego dorzecza Odry i Wisły[2].

Wśród siedlisk na obszarze doliny, największy udział posiadają łąki i pastwiska – 83%, zaś znacznie mniejszy: zbiorniki wodne (5%), grunty orne (4%), lasy liściaste (4%), iglaste (2%) oraz inne obszary (2%).

Nad Doliną Środkowej Noteci i Kanału Bydgoskiego nadzór sprawuje Dyrektor Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Wielkopolskiego[2].

Formy ochrony przyrody

Na terenie doliny występują dwa obszary chronionego krajobrazu[2]:

oraz 3 rezerwaty przyrody[2]:

W sieci European Ecological Network, Pradolina Toruńsko-Eberswaldzka stanowi korytarz ekologiczny o znaczeniu międzynarodowym[5].

Wartość przyrodnicza

W obrębie Doliny znajdują się dwie ostoje ptaków o randze europejskiej[2]:

  • E37 (Stawy Ostrówek i Smogulec),
  • E38 (Stawy Ślesin i Występ).

Na chronionym obszarze występuje co najmniej 18 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej oraz 8 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi. W okresie lęgowym obszar zasiedla około 10% populacji krajowej podróżniczka oraz co najmniej 1% populacji krajowej: bielika i kani czarnej. W stosunkowo wysokiej liczebności występują również kania ruda i błotniak stawowy. Natomiast w okresie wędrówek występuje co najmniej 1% populacji krajowej szlaku wędrówkowego łabędzia czarnodziobego oraz siewki złotej[2].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Obszar Natura 2000 Dolina Środkowej Noteci i Kanału Bydgoskiego. [w:] Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody [on-line]. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2018-12-27].
  2. ↑ a b c d e f g h Natura 2000. Standardowy formularz danych. Obszar PLB300001. Dolina Środkowej Noteci i Kanału Bydgoskiego http://natura2000.gdos.gov.pl/natura2000/dane/pdf/pl/PLB300001.pdf.
  3. ↑ Program Ochrony Środowiska dla gminy Białe Błota.
  4. ↑ Janusz Umiński: Pojezierze Krajeńskie. Wydawnictwo PTTK „Kraj”. Warszawa 1991.
  5. ↑ Marcysiak Katarzyna: Ochrona przyrody – Bydgoszcz i okolice. [w.] Banaszak Józef red.: Przyroda Bydgoszczy. Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz 2004. ISBN 83-7096-531-8.
Panorama doliny z okolic Stawu Kardynalskiego. Po lewej rezerwat przyrody Las Minikowski
Panorama doliny z okolic Stawu Kardynalskiego. Po lewej rezerwat przyrody Las Minikowski