Curtiss A-3 – amerykański samolot szturmowy z okresu międzywojennego. Powstałe jako wersja rozwojowa samolotu Curtiss Falcon, samoloty z serii A-3 były pierwszymi operacyjnymi samolotami szturmowymi United States Army Air Corp (USAAC). Łącznie, w różnych odmianach, zbudowano 146 samolotów Curtiss A-3, służyły w latach 1927-1937.
Historia
Zaprojektowany przez Rexa Biesela, pierwszy Falcon (dosł. sokół) wzbił się w powietrze w 1924[1]. Z wojskowym oznaczeniem XO-1 samolot wziął udział w konkursie na pierwszy samolot obserwacyjny USAAC, i pomimo że nie wygrał konkursu (zwyciężył Douglas O-2), to zamówiono jego produkcję seryjną w kilku różnych wersjach[1].
W 2 sierpnia 1926[2] USAAC zwrócił się do Curtissa aby jeden z obserwacyjnych O-1B został przebudowany na samolot szturmowy[1][3]. Zmiany polegały tylko na wzmocnieniu uzbrojenia o dwa nieruchome karabiny maszynowe strzelające do przodu (zostały umieszczone w dolnym skrzydle tuż za dyskiem śmigła i nie wymagały synchronizacji) i zaczepy na 200 funtów (90 kg) bomb umieszczone pod skrzydłami[1][3]. Tak zmodyfikowany samolot został ukończony 31 października 1927[2], otrzymał oznaczenie XA-3 i został dostarczony do bazy lotniczej McCook Field, gdzie wziął udział w testach USAAC wraz z Douglasem XA-2[1]. Z powodu bardzo charakterystycznego, ostrego kołpaka śmigła samolot znany był jako „Eversharp Pencil” („ołówek mechaniczny”)[2].
A-3/A-3A/A-3B
Curtiss A-3B
Po zwycięstwie XA-3, Curtiss otrzymał trzy osobne kontrakty za konstrukcję 66 samolotów tego typu[1] z numerami seryjnymi 27-243/262 (20 sztuk), 27-298/317 (20), 28-83/108 (26)[3]. Zamówienie na pierwszych 66 samolotów zostało zrealizowane do końca 1929[1].
Sześć samolotów z tej serii (numery seryjne 27-306, 310, 315, 28-116/118[4]), otrzymało podwójny komplet urządzeń sterujących i służyło do nauki pilotażu pod oznaczeniem A-3A[1].
Następne zamówienie opiewało na 77 samolotów w wersji A-3B (numery seryjne 30-1/28, 30-231/280[4]), która bazowała na ulepszonym Falconie O-1E[1]. W tej wersji samolot był staranniej wykończony aerodynamicznie, miał wyważone stery, pneumatyczne amortyzatory kół i dwa dodatkowe karabiny maszynowe 7,62 mm umieszczone w górnej części owiewki silnika i zsynchronizowane ze śmigłem oraz 36-galonowy (136 litrów) zewnętrzny zbiornik paliwa pod kadłubem[1]. 77 samolotów w tej wersji zostało dostarczonych do końca 1930[1].
Samoloty A-3 i A-3B służyły w trzech dywizjonach 3rd Attack Group (3 Grupy Szturmowej) stacjonującej w Fort Crockett, a także w 26th Attack Squadron (26 Dywizjonie Szturmowym) na Hawajach[1]. Samoloty tego typu zostały wycofane z czynnej służby w 1936, ostatni egzemplarz (numer seryjny 30-13) został złomowany w październiku 1937, łącznie spędził w powietrzu 2850 godzin[4]. Jeden samolot (numer seryjny 30-1) został przebudowany do wersji 0-1E[4].
XA-4
Curtiss XA-4
Jeden z A-3 (number seryjny 27-244[4]) został w 1927 przebudowany na XA-4, który różnił się od A-3 szczegółami konstrukcyjnymi i rodzajem silnika - A-3 napędzany był silnikiem rzędowym typu Curtiss V-1150, a napęd XA-4 stanowił silnik gwiazdowy typu Pratt & Whitney R-1340 Wasp o mocy 440 KM[1][5][6]. XA-4 nie został zamówiony do produkcji seryjnej, ale w późniejszym czasie dwa egzemplarze tego samolotu zostały zakupione przez United States Navy, gdzie otrzymały oznaczenie XF8C-1[1]. XA-4 dostarczony USAAC został złomowany w marcu 1932 po wylataniu 327 godzin[5].
XA-5/6
Oznaczenia XA-5 i XA-6 zostały zarezerwowane dla planowanych, ale nigdy nie zbudowanych wersji rozwojowych A-3 z innymi silnikami[1]:
Załogę samolotu stanowiły dwie osoby, siedzący w osobnych, otwartych kokpitach pilot i obserwator/strzelec[11].
W wersji A-3 uzbrojenie obronne samolotu składało się z ruchomych, podwójnie sprzężonych karabinów maszynowych Lewis w wersji o kalibrze 7,62 mm na obrotnicy Scarffa[10], w wersji A-3B uzbrojenie obronne stanowił pojedynczy Browning M1919[12]. A-3 miał dwa nieruchome karabiny maszynowe Browning M1919 w dolnym skrzydle strzelające poza tarczą śmigła, wersja A-3B miała dwa dodatkowe karabiny maszynowe w górnej części owiewki silnika i zsynchronizowane ze śmigłem[1][12]. Samolot mógł przenosić do 200 funtów (90 kg) bomb na zaczepach pod skrzydłami[1][10][12].
Peter Bowers: Curtiss Aircraft, 1907-1947. London: Putnam & Company Ltd., 1979. ISBN 0-370-10029-8. Brak numerów stron w książce
E. R. Johnson: American Attack Aircraft Since 1926. Jefferson, N.C.: McFarland, 2008. ISBN 0-7864-3464-3. Brak numerów stron w książce
Ray Wagner: American Combat Planes of the 20th Century : A Comprehensive Reference. Reno, NV: Jack Bacon Co., 2004. ISBN 978-0-930083-17-5. Brak numerów stron w książce
.jpg)
.svg)
.svg)