PROFILPELAJAR.COM

Cmentarz wojenny nr 192
Lubcza
	nr rej. A-32/M z 13.11.2005
Państwo	Polska
Miejscowość	Lubinka
Typ cmentarza	wojenny
Stan cmentarza	nieczynny
Powierzchnia cmentarza	3444 m²
Liczba pochówków	675
Liczba grobów	57+267
Data ostatniego pochówku	1915
Architekt	Gustav Rossmann
	Położenie na mapie gminy Pleśna Cmentarz wojenny nr 192; Lubcza
	Położenie na mapie Polski Cmentarz wojenny nr 192; Lubcza
	Położenie na mapie województwa małopolskiego Cmentarz wojenny nr 192; Lubcza
	Położenie na mapie powiatu tarnowskiego Cmentarz wojenny nr 192; Lubcza
	49°54′35,5″N 20°53′31,0″E/49,909861 20,891944
	Multimedia w Wikimedia Commons

Cmentarz wojenny nr 192 – Lubcza – austriacki, zabytkowy cmentarz z I wojny światowej w Lubince, województwie małopolskim, powiecie tarnowskim, w gminie Pleśna. Jeden z ponad 400 zachodniogalicyjskich cmentarzy wojennych zbudowanych przez Oddział Grobów Wojennych C. i K. Komendantury Wojskowej w Krakowie. W VI okręgu tarnowskim cmentarzy tych jest 63^[1].

Opis cmentarza

Cmentarz znajduje się na wzgórzu, na skraju lasu^[2]. Jest jednym z większych cmentarzy w okręgu tarnowskim. Zaprojektowany został przez Gustava Rossmanna. Ogrodzenie zróżnicowane. Część ogrodzenia tworzy kamienny mur, większość w postaci metalowego lub drewnianego płotu osadzonego na murowanych z kamienia słupkach. Wejście przez wysoką, dwuskrzydłową, metalową furtkę osadzoną na dwóch wysokich, kamiennych słupach nakrytych betonowymi głowicami. Elementem centralnym jest neorenesansowa kaplica o wysokości 17 m z tablicą inskrypcyjną w języku niemieckim. W tłumaczeniu na język polski napis brzmi: Twardzi jak ta góra odpieraliśmy najeźdźców; teraz leżymy w wiernych objęciach ziemi, którą obroniliśmy^[3].

Kaplicę wybudowano na niewielkim, naturalnym tarasie. W jego narożnikach umieszczono niskie, ale masywne betonowe słupki z płaskimi, ośmiobocznymi ostrosłupami. Wewnątrz kaplicy ołtarz z dużym, betonowym krzyżem łacińskim. Na dużym placu przed kaplicą i wokół kaplicy pochowano żołnierzy. Są 4 typy nagrobków:

stele z tabliczkami imiennymi i żeliwnymi krzyżami maltańskimi zwieńczonymi wieńcem laurowym,
stele z tabliczkami imiennymi i żeliwnymi krzyżami lotaryńskimi zwieńczonymi wieńcem laurowym,
osadzone na betonowym cokole krzyże łacińskie z tabliczkami imiennymi, nakryte zębatym daszkiem,
osadzone na betonowym cokole krzyże lotaryńskie z tabliczkami imiennymi, nakryte zębatym daszkiem^[3].

Brama
Kaplica
Fragment cmentarza ze stelami
Krzyż na cokole
Narożnik kaplicy
Plan cmentarza
Stela
Stela
Ołtarz i krzyż w kaplicy

Polegli

W 1914 i 1915 r. na linii Dunajca toczyły się zażarte walki między wojskami rosyjskimi i austro-węgierskimi. W 57 grobach zbiorowych i 267 pojedynczych pochowano tu 457 żołnierzy austro-węgierskich i 218 żołnierzy rosyjskich. Żołnierze armii austro-węgierskiej należeli do wielu narodowości. Walczyli m.in. w 1.,2.,3 i 4. pułku cesarskich strzelców tyrolskich, 14. pułku piechoty rekrutującym żołnierzy w okolicach Linzu i Grazu, 81. pułk piechoty z żołnierzami z okolic czeskiej Jihlavy, 59. pułku piechoty, który w 1914 r. składał się w 98% z Austriaków z okolic Salzburga, 95. pp rekrutującym w 1914 r. żołnierzy w okolicach Czortkowa (obecnie na Ukrainie), 28. praskiego pułku piechoty, II i III. Pułku strzelców cesarskich, 9. pułk piechoty honwedu złożonego z Węgrów^[4].

Losy cmentarza

Już na uroczystości Wszystkich Świętych 1915 r. na cmentarzu wybudowano drewnianą kaplicę według projektu Jana Szczepkowskiego. Odprawiono w niej mszę świętą. Zachowały się szkice i zdjęcia archiwalne kaplicy. Później Austriacy wybudowali nową kaplicę i wokół niej cmentarz. Po II wojnie ranga cmentarzy z I wojny w świadomości społeczeństwa i ówczesnych władz zmalała, i cmentarze ulegały w naturalny sposób niszczeniu przez czynniki pogody i roślinność. Dopiero od lat 90. zaczęto bardziej dbać o cmentarze z I wojny światowej^[1]. W 2005 r. został uznany za zabytek. Później gruntownie go odremontowano i w 2018 roku cmentarz jest w bardzo dobrym stanie^[3].

Przypisy

↑ ^a ^b Roman Frodyma: Galicyjskie cmentarze wojenne. Tom II. Okolice Tarnowa (okręgi V-VII). Pruszków: Rewasz, 1997. ISBN 83-85557-38-5.
↑ Pogórze Ciężkowickie i Strzyżowskie. Mapa 1:50 000. Kraków: Compass, 2005. ISBN 978-83-7605-211-3.
↑ ^a ^b ^c Zachodniogalicyjskie cmentarze I wojny światowej. [dostęp 2018-06-22].
↑ Jerzy J. P. Drogomir: Polegli w Galicji Zachodniej 1914-1915 (1918). Tom 3. Tarnów: Muzeum Okręgowe w Tarnowie, 2005. ISBN 83-85988-57-2.