Cmentarz prawosławny w Werbkowicach

Cmentarz prawosławny w Werbkowicach
Ilustracja
Widok ogólny
Państwo

 Polska

Województwo

 lubelskie

Miejscowość

Werbkowice

Typ cmentarza

wyznaniowy

Wyznanie

prawosławne

Stan cmentarza

nieczynny

Powierzchnia cmentarza

0,54 ha

Liczba kwater cmentarnych

brak podziału

Data otwarcia

lata 40. XIX w.

Data ostatniego pochówku

1940

Zarządca

Parafia Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny w Hrubieszowie

Położenie na mapie gminy Werbkowice
Mapa konturowa gminy Werbkowice, u góry znajduje się punkt z opisem „Cmentarz prawosławny w Werbkowicach”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko prawej krawiędzi nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Cmentarz prawosławny w Werbkowicach”
Położenie na mapie województwa lubelskiego
Mapa konturowa województwa lubelskiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Cmentarz prawosławny w Werbkowicach”
Położenie na mapie powiatu hrubieszowskiego
Mapa konturowa powiatu hrubieszowskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Cmentarz prawosławny w Werbkowicach”
Ziemia50°45′46″N 23°45′48″E/50,762778 23,763333
Multimedia w Wikimedia Commons

Cmentarz prawosławny w Werbkowicach – nekropolia w Werbkowicach, utworzona na potrzeby miejscowej parafii unickiej ok. 1864, od 1875 prawosławna, użytkowana do końca II wojny światowej.

Historia i opis

Cmentarz został urządzony najprawdopodobniej w latach 40. XIX w.[1] na potrzeby unickiej parafii w Werbkowicach, w okresie generalnej przebudowy wsi Werbkowice i porządkowania terenu. Zastąpił tym samym użytkowany od końca XVII w. cmentarz przycerkiewny. W 1875, wskutek likwidacji unickiej diecezji chełmskiej, werbkowicka parafia została przemianowana na prawosławną[2]. Cerkiew w Werbkowicach została zrewindykowana na rzecz Kościoła rzymskokatolickiego w 1919[3], parafii prawosławnej we wsi nigdy nie restytuowano. Mimo to cmentarz był użytkowany przez miejscową ludność prawosławną do końca II wojny światowej i wysiedlenia prawosławnych Ukraińców; ostatni zachowany nagrobek datowany jest na r. 1940. W kolejnych latach został porzucony i popadł w ruinę[2].

Na początku lat 90. XX wieku na terenie nekropolii znajdowało się ok. 10 nagrobków kamiennych i betonowy krzyż z 1940. Wszystkie nagrobki są uszkodzone, zachowały się we fragmentach. Inskrypcje na nagrobkach wykonane zostały w języku cerkiewnosłowiańskim. Na cmentarzu rosną lipy oraz krzewy czarnego bzu oraz bzu lilaka[2].

W grudniu 2015 i w marcu 2016 cmentarz został wyremontowany przez wolontariuszy, pod kierunkiem Towarzystwa dla Natury i Człowieka[4][1]. Podczas remontu wykopano spod ziemi liczne nagrobki, w tym pomniki w miejscach pochówku unickiego duchownego Romana Rogalskiego (zm. 1856) oraz prawosławnego kapłana Michaiła Albina Żelechowskiego (zm. 1891)[1].

  • Grób ks. Romana Rogalskiego – najstarszy nagrobek na cmentarzu (1856)
    Grób ks. Romana Rogalskiego – najstarszy nagrobek na cmentarzu (1856)
  • Grób ks. Albina Michaiła Żelechowskiego, jego teściowej Warwary Marmurowicz i trzech synów (1891)
    Grób ks. Albina Michaiła Żelechowskiego, jego teściowej Warwary Marmurowicz i trzech synów (1891)
  • Nagrobki z pocz. XX w.
    Nagrobki z pocz. XX w.
  • Oczyszczone fragmenty nagrobków z przełomu XIX/XX w.
    Oczyszczone fragmenty nagrobków z przełomu XIX/XX w.

Przypisy

  1. ↑ a b c Werbkowice: Na starym cmentarzu odkopano kolejne nagrobki [online], lubiehrubie.pl [dostęp 2016-04-18].
  2. ↑ a b c D. Kawałko, Cmentarze..., ss. 284–285.
  3. ↑ Grzesiak K.: Diecezja lubelska wobec prawosławia w latach 1918–1939. Wydawnictwo Archidiecezjalne GAUDIUM, 2010, s. 142. ISBN 978-83-7548-003-0.
  4. ↑ Werbkowice: Porządkowali prawosławny cmentarz [online], lubiehrubie.pl [dostęp 2016-04-18].

Bibliografia

  • D. Kawałko, Cmentarze województwa zamojskiego, Państwowa Służba Ochrony Zabytków, Zamość 1994.