Cmentarz Miłostowo w Poznaniu

Zakład kremacji w Forcie IIIa
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Miejscowość	Poznań
Adres	Miłostowo
Powierzchnia cmentarza	98,69 ha[1]
Liczba pochówków	100 000[1]
Liczba grobów	49 320[1]
Data otwarcia	1943
Położenie na mapie Poznania Cmentarz Miłostowo w Poznaniu
Położenie na mapie Polski Cmentarz Miłostowo w Poznaniu
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Cmentarz Miłostowo w Poznaniu
52°25′14″N 16°59′54″E/52,420556 16,998333
Multimedia w Wikimedia Commons

Cmentarz komunalny nr 1 Miłostowo w Poznaniu – największy pod względem powierzchni (drugi po Cmentarzu Junikowo pod względem liczby pochowanych osób) cmentarz w Poznaniu, znajdujący się we wschodniej części miasta – na Miłostowie, w obrębie osiedla samorządowego Warszawskie-Pomet-Maltańskie, niedaleko drogi krajowej nr 92, między ulicami Warszawską i Gnieźnieńską.

Cmentarz znajduje się w rozwidleniu torów kolejowych w kierunku Warszawy, Gniezna i Inowrocławia. Położony na terenach wydmowych, leśnych i pofortecznych (Fort IIIa – Sułkowskiego, daw. Prittwitz), zajmuje powierzchnię 98,69 ha, pochowano na nim ponad 91 tysięcy osób.

Znajdują się na nim kwatery żołnierzy polskich, radzieckich i niemieckich z czasów II wojny światowej, Żydów pomordowanych w czasie okupacji i macewy odzyskane ze zlikwidowanego podczas wojny cmentarza żydowskiego przy ul. Głogowskiej, szereg grobów przeniesionych po wojnie z likwidowanych nekropolii poznańskich, m.in. położonych w centrum miasta, a także kwatery ewangelicka (pole 3, kwatera PD) i prawosławna (pole 4, kwatera PD).

Cmentarz został otwarty w 1943 i celowo był zlokalizowany przez władze okupacyjne z dala od połączeń komunikacyjnych. Budowę rozpoczęto w 1940, a od 1942 zatrudniano na niej Żydówki z pobliskich niemieckich obozów pracy, m.in. z Lager Elektro-Mühle. Np. w marcu 1943 zatrudnionych przy budowie było 430 więźniarek. Roboty budowlane prowadził Garten und Friedhofsamt (okupacyjny miejski zarząd parków i cmentarzy), a bezpośrednim wykonawcą było niemieckie przedsiębiorstwo Dipl. Ing. Hans Pracht Strassen- und Tiefbau K.G., wykorzystujące niewolniczą pracę Żydówek^[2].

W 1993 w dawnym forcie uruchomiono nowoczesny zakład kremacji a w sąsiedztwie pierwsze w Polsce pole urnowe.

Pośród roślinności przeważa sosna, brzoza, topola, olcha i krzewy, w znacznej mierze posadzone w latach 40. XX w. dla umocnienia wydm.

 Z tym tematem związana jest kategoria: Pochowani na cmentarzu Miłostowo w Poznaniu.

• 
  Jeden z najstarszych grobów (1940)
• 
  Mogiła ludności cywilnej zabitej podczas niemieckich nalotów we wrześniu 1939
• 
  Kwatera żołnierzy Wojska Polskiego
• 
  Kaplica pogrzebowa w starym schronie poligonalnym znajdująca się blisko bramy cmentarnej od strony ulicy Gnieźnieńskiej. Kaplica ta jest jedną z dwóch kaplic pogrzebowych mieszczących się na tej nekropolii. (2007)
• 
  Pole urnowe
• 
  Kwatera prawosławna
• 
  Lapidarium żydowskie

• Helena Szafran, Miasto Poznań i okolica, Poznań, PTPN, 1959 (seria „Wielkopolska w Oczach Przyrodnika”, nr 3)
• Poznań od A do Z. Leksykon krajoznawczy, pod red. Włodzimierza Łęckiego i Piotra Maluśkiewicza, Poznań, Wydaw. Kurpisz, 1998, ISBN 83-87621-39-0
• Jerzy Domasłowski, Kościół Ewangelicko-Augsburski w Poznaniu i w Zachodniej Wielkopolsce w latach 1919-2005, Poznań, Parafia Ewangelicko-Augsburska w Poznaniu, 2005, ISBN 83-922889-0-4 (dot. kwatery ewangelickiej)
• Twierdza Poznań. O fortyfikacjach miasta Poznania w XIX i XX wieku, Jacek Biesiadka [i in.], Poznań, Wydaw. Rawelin, 2006, ISBN 83-915340-2-2 (dot. obiektów pofortecznych)

• wyszukiwarka grobów na poznańskich cmentarzach.
• Cmentarz Komunalny na Miłostowie (artykuł)