Chrzan (Armoracia P. Gaertn., B. Meyer & Scherb.) – rodzajbylin z rodziny kapustowatych do którego należą trzy gatunki[5][6]. Zasięg rodzaju obejmuje południowo-wschodnią Europę, południową Rosję, Syberię i Kazachstan[4]. Chrzan pospolity jest w Polsce uprawiany i rośnie dziko jako zadomowiony antropofit[7], poza tym zawleczony i zdziczały jest także w pozostałej części Europy, w Ameryce Północnej i we wschodniej Azji[4][8][9]. Chrzan pospolity wykorzystywany był dawniej głównie jako roślina lecznicza, a później był i współcześnie jest stosowany głównie jako dodatek do potraw[10].
Odziomkowe liście długoogonkowe, pojedyncze, całobrzegie lub tępo ząbkowane. Liście łodygowe w dole pędu ogonkowe, wyżej siedzące, pierzasto wcinane[9][8].
Zebrane w wielokwiatowe grona i wiechy, czasem baldachowato spłaszczone. Kwiatostany wydłużają się podczas owocowanie. Działki kielicha jajowate do owalnych, rozpostarte lub wzniesione, nagie, nierozszerzone woreczkowato u nasady. Płatki korony białe, wzniesione, dłuższe od kielicha. Mają w górze kształt jajowaty do lancetowatego, ale zawsze są tępe na szczycie, u dołu z krótkim paznokciem. Pręcików sześć, z miodnikami u ich nasady, słabo czterosilne. Zalążnia górna z 8–20 zalążkami, na szczycie z krótką szyjką (do 2 mm) lub bez niej, znamię główkowate[9][8].
Korzenie chrzanu pospolitego są używane jako przyprawa, a także jako roślina lecznicza[12]. W medycynie niekonwencjonalnej stosuje się go przy bólach mięśniowych pleców i w pasie, przy przeziębieniach, ranach ropiejących, wrzodach, zapaleniu korzonków nerwowych, zapaleniu uszu[13].
Przypisy
↑Michael A.M.A.RuggieroMichael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20](ang.).
↑GeoffreyG.BurnieGeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC271991134.
↑Armoracia. [w:] The Plant List (2013). Version 1.1. [on-line]. [dostęp 2016-02-13].
↑ZbigniewZ.MirekZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 36, ISBN 978-83-62975-45-7.
↑ abcdeIhsan A. Al-Shehbaz: Armoracia. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2016-02-13].
↑ abcdeArmoracia. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2016-02-13].
↑BremnessB.LesleyBremnessB., Wielka Księga ziół, Warszawa: Wiedza i Życie, 1991, s. 49, ISBN 83-85231-24-2.
↑ abcGenus Armoracia G. Gaertn. et al.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-04-20].
↑JadwigaJ.GóreckaJadwigaJ., Apteka Natury, Agencja Wydawnicza "Morex", s. 107, ISBN 83-7250-014-2.