Cecylia Neville

księżna Yorku
Okres	od 1429 do 1460
Dane biograficzne
Dynastia	Plantageneci
Data urodzenia	3 maja 1415[1]
Data śmierci	31 maja 1495[1]
Ojciec	Ralph Neville
Matka	Joan Beaufort
Mąż	Ryszard Plantagenet (3. książę Yorku)
Dzieci	Anna, Henryk, Edward IV York, Edmund, Elżbieta, Małgorzata York, Wilhelm, Jan, Jerzy Plantagenet, książę Clarence, Tomasz, Ryszard III, Urszula

Cecylia Neville, ang. Cecily Neville, Duchess of York (ur. 3 maja 1415, zm. 31 maja 1495^[1]) – angielska arystokratka, księżna Yorku w latach 1429–1460 jako żona księcia Ryszarda Plantageneta^[2], matka królów Anglii Edwarda IV oraz Ryszarda III.

Była najmłodszym z 14 dzieci Ralpha Neville (ang. Ralph Neville, 1st Earl of Westmorland) z jego drugą żoną, Joan Beaufort (wcześniej, z pierwszą żoną, Margaret Stafford, miał jeszcze 8 dzieci)^[3].

W wieku 14 lat w 1429 r. wyszła za mąż za księcia Yorku, Ryszarda Plantageneta^[3]. Jej mąż był pretendentem do tronu Anglii z rodu Yorków, bocznej linii dynastii Plantagenetów i w 1455 r. mając na celu strącenie z tronu króla Henryka VI zapoczątkował Wojnę Dwóch Róż. Jej mąż i jeden z synów – Edmund – zginęli pod koniec 1460 r. w bitwie pod Wakefield w wyniku porażki z wojskami królowej Małgorzaty Andegaweńskiej^[4]. W 1461 r. król Henryk VI został obalony a królem został najstarszy syn Cecylii Edward IV. Yorkiści traktowali matkę króla z szacunkiem równym królowej^[4].

Relacje Cecylii z Edwardem IV uległy pogorszeniu w drugiej połowie 1464 r. wobec ogłoszenia przez niego swego ślubu ze starszą od niego wdową po stronniku Lancasterów Elżbietą Woodville^[4]. Ślub ten stanowił mezalians i zrujnował plany bratanka Cecylii, Ryszarda Neville, który planował ożenić Edwarda z Boną Sabaudzką^[4]. W przypływie złości Cecylia stwierdziła, że jej zmarły mąż nie jest biologicznym ojcem Edwarda IV, więc w związku z tym to nie on a Jerzy książę Clarence powinien być królem Anglii^[4]. Koronacja Elżbiety Woodville na królową Anglii miała miejsce w maju 1465 r. a Cecylia nie wzięła w niej udziału^[4].

Edward IV zmarł w 1483 r. a następcą został jego syn Edward V. Cecylia brała udział w spotkaniu na zamku Baynarda wraz ze swym jedynym żyjącym synem Ryszardem III oraz wielmożami w celu omówienia testamentu zmarłego Edwarda IV. Wtedy wspólnie została podjęta decyzja o pozbawieniu wpływów królowej-wdowy i jej brata Antoniego Woodville oraz o przejęciu opieki nad Edwardem V^[4]. Ostatecznie Ryszard III sam sięgnął po koronę, jednak zginął w 1485 r. w bitwie pod Bosworth a tron objął Henryk VII Tudor, który ożenił się z wnuczką Cecylii Elżbietą York. Od momentu śmierci najmłodszego syna Cecylia nie opuszczała swej siedziby tj. zamku w Berkhampstead. Nie została również zaproszona na chrzciny swojego prawnuka Artura Tudora^[4].

Cecylia zmarła 31 maja 1495 r. przeżywając swego męża, 10 z 12 swoich dzieci, wszystkie swoje synowe i wszystkich swoich zięciów.

Cecylia ze związku z Ryszardem urodziła 8 synów i 4 córki:

• Annę (ur. 10 sierpnia 1439 – zm. 14 stycznia 1476), żonę Henry'ego Hollanda, 3. księcia Exeter a po jego śmierci Thomasa St. Legera,
• Henryka (ur. i zm. 1441),
• Edwarda IV (ur. 28 kwietnia 1442 – zm. 9 kwietnia 1483) króla Anglii,
• Edmunda (ur. 17 maja 1443 – zm. 30 grudnia 1460), hrabiego Rutland, zginął wraz z ojcem w bitwie pod Wakefield,
• Elżbietę (ur. 22 kwietnia 1444 – zm. ok. 1503), żonę Johna de la Pole, 2. księcia Suffolk
• Małgorzatę (ur. 3 maja 1446 – zm. 23 listopada 1503), żonę Karola I Śmiałego, księcia Burgundii
• Wilhelma (ur. 7 lipca 1447, zmarł niedługo później)
• Jana (ur. 7 listopada 1448, zmarł niedługo później)
• Jerzego (21 października 1449 – 18 lutego 1478) księcia Clarence, straconego za zdradę z polecenia Edwarda IV,
• Tomasza (ur. 1451, zmarł niedługo później)
• Ryszarda III (ur. 2 października 1452 – zm. 22 sierpnia 1485) króla Anglii,
• Urszulę (ur. ok. 1454, zmarła niedługo później).