Caph
| β Cassiopeiae
|
Położenie w gwiazdozbiorze
|
| Dane obserwacyjne (J2000)
|
| Gwiazdozbiór
|
Kasjopeja
|
| Rektascensja
|
00h 09m 10,685s[1]
|
| Deklinacja
|
+59° 08′ 59,21″[1]
|
| Paralaksa (π)
|
0,05958 ± 0,00038″[1]
|
| Odległość
|
54,73 ± 0,33 ly
16,78 ± 0,10[2] pc
|
| Wielkość obserwowana
|
2,28m[2]
|
| Ruch własny (RA)
|
523,50 ± 0,32 mas/rok[1]
|
| Ruch własny (DEC)
|
−179,77 ± 0,31 mas/rok[1]
|
| Prędkość radialna
|
4,30 ± 0,80 km/s[1]
|
| Charakterystyka fizyczna
|
| Rodzaj gwiazdy
|
olbrzym
|
| Typ widmowy
|
F2 III[1]
|
| Masa
|
1,91[3] M☉
|
| Promień
|
4[4] R☉
|
| Metaliczność [Fe/H]
|
0,03[2]
|
| Wielkość absolutna
|
1,16m[2]
|
| Jasność
|
28 L☉[4]
|
| Prędkość obrotu
|
70 km/s[5]
|
| Wiek
|
0,9 ± 0,1 mld lat[2]
|
| Charakterystyka orbitalna
|
| Krąży wokół
|
Centrum Galaktyki
|
| Półoś wielka
|
7490[2] pc
|
| Mimośród
|
0,4061[2]
|
| Alternatywne oznaczenia
|
|
|
Caph (Beta Cassiopeiae, β Cas) – gwiazda w gwiazdozbiorze Kasjopei, odległa od Słońca o około 55 lat świetlnych.
Nazwa
Nazwa własna gwiazdy pochodzi od arabskiego wyrażenia الكف الخصيب al-Kaff al-khaṣīb, co oznacza dłoń zabarwioną henną[4][6]. Nawiązuje ona do dawnego arabskiego wyobrażenia całej konstelacji jako dłoni[4][6], choć bywała też interpretowana jako nawiązanie do położenia w wizerunku królowej Kasjopei[7]. Bywała też zapisywana w formie Kaff lub Chaph. Mohammad al Tizini określił tę gwiazdę w swoim katalogu nazwą Al Sanām al Nākah, „garb wielbłąda”, zgodnie z perskim wyobrażeniem[6]. Natomiast Chińczycy widzieli w niej legendarnego woźnicę o imieniu Wangliang (), powożącego czterokonnym zaprzęgiem[8][9]. Międzynarodowa Unia Astronomiczna w 2016 roku formalnie zatwierdziła użycie nazwy Caph dla określenia tej gwiazdy[10].
Charakterystyka obserwacyjna
Jest to trzecia pod względem jasności gwiazda konstelacji Kasjopei. Jej obserwowana wielkość gwiazdowa to 2,28m, a wielkość absolutna jest równa 1,16m[2].
Wyobrażona linia poprowadzona na niebie przez Caph i Alpheratz do równika niebieskiego z dobrą dokładnością wskazuje punkt równonocy wiosennej[4].
Gwiazda ma dwie optyczne towarzyszki o wielkości około 11–13m, różniące się ruchem własnym[11].
Charakterystyka fizyczna
Jest to żółtobiały olbrzym należący do typu widmowego F2. Jego temperatura to 6700 K, a jasność jest 28 razy większa niż jasność Słońca. Gwiazda ma cztery razy większy promień i około dwa razy większą masę niż Słońce[4]. Uformowała się około 0,9 miliarda lat temu[2], prawdopodobnie będąc na ciągu głównym białą gwiazdą podobną do Altaira[4]. Jest obecnie na etpaie względnie szybkich zmian, związanych z zaprzestaniem syntezy wodoru w hel w jej jądrze, któremu odpowiada Przerwa Hertzsprunga na diagramie H-R. Caph ma koronę podobną do korony słonecznej, emitującą promieniowanie rentgenowskie. Ponadto jest to jedna z najjaśniejszych na niebie gwiazd zmiennych typu Delta Scuti, jej jasność zmienia się o około 6% z okresem 2,5 godziny[4].
Caph był dawniej uznawany za gwiazdę spektroskopowo podwójną o okresie obiegu 27 dni[4][5], jednak obecnie sądzi się, że jest to gwiazda pojedyncza[3].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b c d e f g Caph w bazie SIMBAD (ang.)
- ↑ a b c d e f g h i Anderson E., Francis C.: HIP 3179. [w:] Extended Hipparcos Compilation (XHIP) [on-line]. VizieR, 2012. [dostęp 2018-05-22]. (ang.).
- ↑ a b K. Fuhrmann, R. Chini, L. Kaderhandt, Z Chen. Multiplicity among Solar-type Stars. „The Astrophysical Journal”. 836 (1), 2017. DOI: 10.3847/1538-4357/836/1/139. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i Jim Kaler: CAPH (Beta Cassiopiae). STARS, 1999-01-29. [dostęp 2018-05-22]. (ang.).
- ↑ a b Caph. Alcyone ephemeris. [dostęp 2018-05-22]. (ang.).
- ↑ a b c Cassiopeia, or Cassiope. W: Richard Hinckley Allen: Star Names Their Lore and Meaning. Nowy Jork: Dover Publications Inc., 1963, s. 146. ISBN 0-486-21079-0. (ang.).
- ↑ Milena Ratajczak: Kosmos. Kasjopeja.. T. 2. Poznań: Educiatonal, 2010, s. 23. ISBN 978-83-252-1353-4.
- ↑ Cassiopeia. W: Ian Ridpath: Star Tales. James Clarke & Co., 1988. ISBN 978-0-7188-2695-6. Brak numerów stron w książce
- ↑ Xiaochun Sun, Jacob Kistemaker: The Chinese Sky During the Han: Constellating Stars and Society. Leiden, New York, Köln: Koninklijke Brill, 1997, s. 150, 168. ISBN 978-90-04-10737-3.
- ↑ Naming Stars. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2017-11-19. [dostęp 2018-05-22].
- ↑ Mason et al.: WDS J00405+5632A. [w:] The Washington Double Star Catalog [on-line]. VizieR, 2014.
