Brytyjskie Siły Ekspedycyjne (ang.British Expeditionary Force, BEF[1]) – brytyjska formacja zbrojna, wysłana do Francji po wybuchu I wojny światowej[2], uczestniczyła też w obronie Francji w 1940 roku w czasie niemieckiej inwazji na Belgię, Holandię, Luksemburg i Francję[3].
Wielka Wojna
Oddziały armii regularnej oraz terytorialne siły rezerwowe zostały wysłane, kiedy Wielka Brytania wypowiedziała wojnę Niemcom. Na czele wojska stał John French[2].
II wojna światowa
BEF powstała na skutek podpisania brytyjsko-francuskiego, brytyjsko-polskiego i francusko-polskiego układu sojuszniczego na wypadek wojny z Niemcami i zaczęły być przerzucane do Francji po dniu 3 września 1939 roku, tj. po wypowiedzeniu wojny Niemcom – po ich napaści na Polskę – przez oba sprzymierzone kraje. Z powodu sukcesów wojsk niemieckich w czasie inwazji na Francję, 26 maja 1940 roku podjeto decyzję o ewakuowaniu BEF z Francji, podobnie jak pozostałych oddziałów brytyjskich i kanadyjskich[4].
Oddziały własne GHQ (nie stanowiły jednej formacji; w razie konieczności były przez GHQ wcielane, okresowo bądź na stałe, w skład poszczególnych korpusów, dywizji lub innych związków taktycznych, bądź używane do działań specjalnych)
Królewski Korpus Pancerny (ang. Royal Armoured Corps)
10 maja 1940 roku siły te wchodziły w skład Korpusu Kolonialnego 3 Armii francuskiej na Linii Maginota:
51 Dywizja Piechoty – generał major V.M. Fortune
Dowództwo artylerii
17. pap, RA
23. pap, RA
75. pap, RA
51. pułk art. ppanc., RA
Dowództwo wojsk inżynieryjnych
26. kompania saperów, RE
236. kompania saperów, RE
237. kompania saperów, RE
239. kompania taborowa, RE
152 Brygada Piechoty
2. batalion Seaforth Highlanders
4. batalion Seaforth Highlanders
4. batalion Queen's Own Cameron Highlanders
kompania przeciwpancerna
153 Brygada Piechoty
4. batalion Black Watch
1. batalion Gordon Highlanders
5. batalion Gordon Highlanders
kompania przeciwpancerna
154 Brygada Piechoty
1. batalion Black Watch
7. batalion Argyll & Sutherland Highlanders
8. batalion Argyll & Sutherland Highlanders
kompania przeciwpancerna
Oddziały dodatkowe Korpusu Saary
1. pułk Lothians and Border Horse (kawaleria dywizyjna) (z sił własnych GHQ)
1. pułk artylerii konnej (bez jednej baterii) (z sił własnych GHQ)
97. pap (jedna bateria), RA (z III Korpusu)
51. paśr, RA (z III Korpusu)
213. kompania saperów, RE V
7. batalion Royal Northumberland Fusiliers (karabiny maszynowe) (z III Korpusu)
1. batalion Princess Louise's Kensington (karabiny maszynowe) (z III Korpusu)
7. batalion Royal Norfolk (z sił własnych GHQ)
6. batalion Royal Scots Fusiliers
Oddziały dodatkowe
Formacje zaangażowane w różne formy działalności we Francji, ale niebiorące bezpośredniego udziału w walkach w maju 1940. Oddziały te nie posiadały własnej artylerii i oddziałów wsparcia, jak również pełnych dowództw dywizji. Zaledwie jedna trzecia otrzymała właściwe przeszkolenie, a ponadto jedynie częściowo wyposażono je w broń maszynową, przeciwpancerną i granatniki:
12 Dywizja Piechoty – generał major R.L. Petre
Siły dywizyjne
Dowództwo wojsk inżynieryjnych
262. kompania saperów, RE
263. kompania saperów, RE
264. kompania saperów, RE
265. kompania taborowa, RE
35 Brygada Piechoty
2/5. batalion West Surrey
2/6. batalion West Surrey
2/7. batalion West Surrey
36 Brygada Piechoty
5. batalion
6. batalion Queen's Own Royal West Kent
7. batalion Queen's Own Royal West Kent
37 Brygada Piechoty
2/6. batalion East Surrey
6. batalion Royal Sussex
7. batalion Royal Sussex Regiment
23 Dywizja Piechoty – generał major AE Herbert
Siły dywizyjne
Dowództwo wojsk inżynieryjnych
233. kompania saperów, RE
507. kompania saperów, RE
508. kompania taborowa, RE
8. batalion Northumberland Fusiliers (motocykliści)
9. batalion Northumberland Fusiliers (karabiny maszynowe)
69 Brygada Piechoty
5. batalion East Yorks
6. batalion Green Howards
7. batalion Green Howards
70 Brygada Piechoty
10. batalion Northumberland Fusiliers
11. batalion Northumberland Fusiliers
1. batalion Tyneside Scottish
46 Dywizja Piechoty – generał major H.O. Curtis
Siły dywizyjne
Dowództwo wojsk inżynieryjnych
270. kompania saperów, RE
271. kompania saperów, RE
272. kompania saperów, RE
273. kompania taborowa, RE
2/7. batalion Middlesex, MG
137 Brygada Piechoty
2/5. batalion West Yorkshire
2/6. batalion Księcia Wellingtona
2/7. batalion Księcia Wellingtona
138 Brygada Piechoty
6. batalion Lincolnshire
274. batalion Lekkiej Piechoty King's Own Yorkshire
6. batalion York & Lancaster
139. Brygada Piechoty
2/5. batalion Leicestershire
2/5. batalion Sherwood Foresters
9. batalion Sherwood Foresters
Oddziały łączności
Artyleria
3 Brygada Art. Plot.
2. paplot, RA
8. paplot, RA
79. paplot, RA
4. bateria art. plot. lekkiej, RA
Wojska inżynieryjne
104. Kompania łączności, RE
106. Kompania łączności, RE
110. Kompania łączności, RE
212. Kompania łączności, RE
218. Kompania łączności, RE
Wydzielone bataliony piechoty (kompanie i plutony tych batalionów stacjonowały w różnych bazach tyłowych):
1 Dywizja Pancerna – generał major R. Evans (oddziały nie posłane do obrony Calais przybyły do Francji pomiędzy 15 i 21 maja 1940 i walczyły na południe od Sommy; nigdy nie połączyły się z głównymi siłami BEF)
2 Brygada Pancerna
1. pułk Queen's Bays
9. pułk Queen's Royal Lancers
10. pułk Royal Hussars
3 Brygada Pancerna
2. batalion Królewskiego Pułku Czołgów
3. batalion Królewskiego Pułku Czołgów (wydzielony i odesłany 21 maja 1940 z 30 Brygadą Piechoty do obrony Calais)
5. batalion Królewskiego Pułku Czołgów
1 Grupa Wsparcia
101. Light Anti-Aircraft and Anti-Tank Regiment
30 Brygada Piechoty (odesłana 21 maja 1940 do obrony Calais)
2. batalion Korpusu King's Royal Rifle
1. batalion Brygady Strzelców
20 Niezależna Brygada Piechoty Gwardii (skierowana 21 maja z Anglii do obrony Boulogne
2. batalion Gwardii Irlandzkiej
2. batalion Gwardii Walijskiej
20. kompania przeciwpancerna
Pozabrygadowe związki piechoty
1. batalion Queen Victoria's Rifles, z Korpusu King's Royal Rifle (motocykliści) (odesłany 21 maja 1940 do obrony Calais, wszedł w skład 30 Brygady Piechoty w Calais)
Następujące oddziały zostały wysłane do Francji w połowie czerwca 1940 podczas nieudanej próby sformowania Brytyjskich Sił Ekspedycyjnych (2), którymi miał dowodzić generał porucznik Alan Brooke; wszystkie zostały ewakuowane pod koniec czerwca 1940 w ramach operacji Ariel:
52 (Lowland) Dywizja Piechoty – generał major J.S. Drew
↑W tym wstępnym okresie wojny złożona wyłącznie z ochotników
Przypisy
↑Andrzej Krupa (red.): Encyklopedia wojskowa: dowódcy i ich armie, historia wojen i bitew, technika wojskowa. T. I. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, s. 77. ISBN 978-83-01-15175-1.
↑ abOxford. Ilustrowana encyklopedia uniwersalna. Historia świata od 1800 roku do współczesności, red. H. Judge, Warszawa 1998, s. 55.