Bronisław Handelsman

Bronisław Handelsman
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

25 stycznia 1859
Warszawa

Data i miejsce śmierci

17 lipca 1935
Iwonicz-Zdrój

Miejsce spoczynku

nowy cmentarz żydowski w Łodzi

Dzieci

Halina Wittlin

Krewni i powinowaci

Józef Wittlin

Multimedia w Wikimedia Commons

Bronisław Handelsman (ur. 25 stycznia 1859 w Warszawie[1], zm. 17 lipca 1935 w Iwoniczu-Zdroju[1][2]) – polski lekarz gastrolog, działacz społeczny.

Życiorys

Urodził się w rodzinie kupieckiej w Warszawie[1]. Tam też, w 1876 ukończył naukę w gimnazjum[3]. Następnie ukończył studia medyczne na Uniwersytecie Warszawskim, podczas których zaangażował się w działalność lewicowych kręgów niepodległościowych. W 1883 uzyskał dyplom lekarza i podjął specjalizację z gastrologii w Wiedniu i Berlinie. W późniejszym okresie przebywał w Wieruszowie na praktyce lekarskiej, tam też został aresztowany i oskarżony o działalność w organizacji rosyjskich rewolucjonistów Narodnaja Wola i związki z jej działaczem – Marcelim Janczewskim. Po kilkumiesięcznym pobycie w areszcie, został z niego zwolniony[1].

W 1890 przeniósł się do Łodzi, gdzie został ordynatorem w szpitalu miejskim św. Aleksandra, pozostając na stanowisku przez 25 lat. Był również przez kilka lat naczelnym lekarzem tego szpitala[1]. Podczas I wojny światowej w trakcie okupacji niemieckiej był członkiem Sekcji Szkolnej Głównego Komitetu Obywatelskiego w Łodzi[3]. Pod koniec życia kierownikiem III przychodni miejskiej w Łodzi[4].

Był członkiem zwykłym i członkiem honorowym Łódzkiego Towarzystwa Lekarskiego[3], członkiem Towarzystwa Krzewienia Oświaty, Polskiego Towarzystwa Badań nad Dziećmi, Towarzystwa „Bikur Cholim”[1]. Należał to oświatowego towarzystwa „Uczelnia”[5], w ramach którego w 1906[3] był inicjatorem powstania Gimnazjum Polskiego w Łodzi[5], a także współzałożycielem żeńskiego gimnazjum im. Elizy Orzeszkowej (1906) i Gimnazjum Społecznego Męskiego (1922)[3]. Pracował także jako lekarz szkolny, był współtwórcą ambulatoriów lekarskich dla dzieci. Ponadto publikował artykuły w prasie naukowej, m.in. w „Czasopiśmie Lekarskim” oraz był autorem podręczników medycznych[1].

Został pochowany na nowym cmentarzu żydowskim przy ul. Brackiej w Łodzi[1].

Życie prywatne

Jego bratem był historyk – Marceli Handelsman. Miał córkę Halinę Wittlin – nauczycielkę, żonę poety Józefa Wittina[6].

Publikacje

  • Choroby zawodowe. (wąglik, zatrucie ołowiem, zatrucie rtęcią). O chorobach zawodowych, podlegających ubezpieczeniu, 1934
  • Higjena. Podręcznik dla szkół średnich, Nakł. Księgarni Ludwika Fiszera, 1921
  • Krótki zarys anatomji, fizjologji i higjeny. Podręcznik dla klas wyższych szkół powszechnych, Księg. L. Fiszer, 1920
  • O gruźlicy i zwalczaniu jej przy pomocy szkoły, nakł. i druk Z. Manitus, 1921
  • Wskazówki dla chorych na żołądek, K. Neumiller, 1930
  • Wskazówki dla lekarzy szkolnych, Księg. L. Fiszer, 1916
  • Zasady pielęgnowania chorych dla użytku pielęgniarek, Księg. L. Fiszer, 1920

Tłumaczenia

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h Handelsman Bronisław [online], sztetl.org.pl [dostęp 2023-11-20].
  2. ↑ Klemens Orchulski (red.), B. p. dr Bronisław Handelsman (...), „Łódź w Ilustracji. Dodatek niedzielny do „Kurjera Łódzkiego”” (30), Łódź: Kurjer Łódzki, 28 lipca 1935, 4 (244) [dostęp 2023-11-20].
  3. ↑ a b c d e Z karty załobnej. Bronisław Handelsman, „Ilustrowana Republika” (197), bc.wbp.lodz.pl, 20 lipca 1935 [dostęp 2023-11-20].
  4. ↑ nekrolog, „Dziennik Zarządu m. Łodzi” (8), bc.wbp.lodz.pl, 16 sierpnia 1935, 523 (47) [dostęp 2023-11-20].
  5. ↑ a b Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Prace polonistyczne, Zakład Narodowy im Ossolińskich we Wrocławiu., 1991 [dostęp 2023-11-20] (pol.).
  6. ↑ Zofia Szleyen, Wiatraki i Messerschmitty, Iskry, 1965 [dostęp 2024-06-20] (pol.).