Borzyszkowy

Borzyszkowy
wieś
Ilustracja
Kościół pw. św. Marcina
Państwo

 Polska

Województwo

 pomorskie

Powiat

bytowski

Gmina

Lipnica

Wysokość

160,8 m n.p.m.

Liczba ludności (2011)

279[2]

Strefa numeracyjna

59

Kod pocztowy

77-130[3]

Tablice rejestracyjne

GBY

SIMC

0746751

Położenie na mapie gminy Lipnica
Mapa konturowa gminy Lipnica, u góry znajduje się punkt z opisem „Borzyszkowy”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Borzyszkowy”
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Borzyszkowy”
Położenie na mapie powiatu bytowskiego
Mapa konturowa powiatu bytowskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Borzyszkowy”
Ziemia54°02′01″N 17°22′14″E/54,033611 17,370556[1]

Borzyszkowy (kaszub. Bòrzëszkòwë; niem. Borczyskowo, dawniej Borriskowo) – wieś kaszubska w Polsce, położona w województwie pomorskim, w powiecie bytowskim, w gminie Lipnica[4][5], nad Jeziorem Borzyszkowskim, w części Kaszub zwanej Gochami. Wieś jest siedzibą sołectwa Borzyszkowy, w którego skład wchodzą również Biedolewo, Brzósk, Głodowo i Holandia.

W latach 1954–1959 wieś należała i była siedzibą władz gromady Borzyszkowy, po jej zniesieniu w gromadzie Lipnice. W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa słupskiego.

Wieś jest placówką Ochotniczej Straży Pożarnej. W centrum miejscowości znajduje się oryginalny drewniany kościół.

Integralne części wsi

Integralne części wsi Borzyszkowy[4][5]
SIMC Nazwa Rodzaj
0746768 Głodowo część wsi
0746774 Holandia część wsi

Historia

Borzyszkowy są starym siedliskiem kaszubskiej szlachty zagrodowej, swoje korzenie ma tu ród Borzyszkowskich. Wieś królewska starostwa człuchowskiego w województwie pomorskim w drugiej połowie XVI wieku[6].

Do 1919 roku miejscowość nosiła oficjalną niemiecką nazwę administracyjną Borczyskowo. Od zakończenia I wojny światowej ponownie należy do Polski. W okresie 20-lecia międzywojennego należała do ówczesnego powiatu chojnickiego. Na miejscowym cmentarzu jest pochowany komendant Gryfa Pomorskiego Józef Gierszewski. Podczas okupacji nazistowscy propagandyści niemieccy (w ramach szerokiej akcji odkaszubiania i odpolszczania nazw niemieckiego lebensraumu) zweryfikowali nazwę jako zbyt kaszubską lub nawet polską i przemianowali ją na nowo wymyśloną i bardziej niemieckąBergfried.

W okresie międzywojennym stacjonował w miejscowości komisariat Straży Granicznej[7].

Zabytki

Według rejestru zabytków NID[8] na listę zabytków wpisany jest drewniany kościół parafialny pw. św. Marcina z 1721, nr rej.: 5/16 z 13.07.1936. Świątynia o konstrukcji zrębowej o wydłużonej nawie, długim prezbiterium, masywnej wieży i pozostałościach barokowej donacji[9].

Zobacz też

Przypisy

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 9530
  2. Wieś Borzyszkowy w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2019-11-20], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 87 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  4. a b Obwieszczenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 4 sierpnia 2015 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2015 r. poz. 1636)
  5. a b GUS. Rejestr TERYT
  6. Mapy województwa pomorskiego w drugiej połowie XVI w. : rozmieszczenie własności ziemskiej, sieć parafialna / Marian Biskup, Andrzej Tomczak. Toruń 1955, s. 81.
  7. Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999, s. 74. ISBN 83-87424-77-3.
  8. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 3 [dostęp 2016-08-15].
  9. Piotr Skurzyński, Pomorze, Warszawa: Wyd. Muza S.A., 2007, s. 187, ISBN 978-83-7495-133-3.