Bezpieczny seks – określenie odnoszące się do podejmowania pożycia seksualnego w sposób minimalizujący ryzyko przeniesienia chorób wenerycznych lub zajścia w ciążę, z zastosowaniem tzw. bezpiecznych zachowań seksualnych lub środków antykoncepcyjnych[potrzebny przypis]. Niektóre źródła sugerują, że właściwsze byłoby określenie bezpieczniejszy seks, aby zwrócić uwagę, że ryzyko się zmniejsza, ale nie jest zupełnie wyeliminowane[1].
Środki stosowane w ramach bezpiecznego seksu
Jednym z najczęściej używanych środków antykoncepcyjnych jest prezerwatywa, która jako jedyna chroni przed chorobami wenerycznymi oraz zakażeniem HIV[potrzebny przypis].
Seks przez telefon, cyberseks i sexting
Aktywności seksualne, takie jak seks przez telefon, cyberseks i sexting, które nie obejmują bezpośredniego kontaktu ze skórą lub płynami ustrojowymi partnerów seksualnych, nie niosą ze sobą ryzyka zakażenia chorobami przenoszonymi drogą płciową, a zatem są formami bezpiecznego seksu[2].
Prezerwatywy
Stosowanie prezerwatyw w sposób prawidłowy i konsekwentny jest wysoce skuteczne w zapobieganiu zakażenia wirusem HIV. Zmniejsza również ryzyko przeniesienia zakażeń chlamydiowych, rzeżączki, rzęsistkowicy[3] i innych przenoszonych drogą płciową[4]. W badaniach wykazano silny związek pomiędzy wzrostem użycia prezerwatyw przy końcu lat 1980., a znaczącym spadkiem zachorowań na wszystkie choroby przenoszone drogą płciową do końca lat 1990[5].
Niekonsekwentne stosowanie prezerwatyw nie chroni natomiast przed tymi zakażeniami[6]. Wśród niebezpieczeństw stosowania prezerwatyw wymienia się również możliwość przerwania samej gumy, jak i jej zsunięcia. Według niektórych badań deklarowany „breakage and slippery rate” (współczynnik przerwania i zsunięcia) sięga od 1,46% do 18,6%[7].
Szczepienie przeciwko wirusom WZW typu B i HPV jest sposobem na zapobieganie zakażeniu tymi wirusami. Celem uzyskania maksymalnej skuteczności zaleca się szczepienie przed inicjacją seksualną[9]. Dostępna jest również szczepionka przeciwko WZW typu A, które może być przeniesione podczas wykonywania anilingus[10].
Praktyki seksualne a ryzyko zakażenia HIV
Bardzo niskie ryzyko przeniesienia HIV wiąże się z wykonywaniem wzajemnej masturbacji – jeśli nie ma skaleczeń na rękach, jak również wrzodów lub zmian skórnych na genitaliach u któregoś z partnerów[7]. Niskie ryzyko niosą ze sobą m.in.: fellatio (u mężczyzn: jako strony biernej – ryzyko 0,01%, jako strony czynnej – ryzyko 0,005%[11]), anilingus, cunnilingus[7].
Abstynencja seksualna
Według niektórych badań[12] podstawowym elementem, który zmniejsza zachorowalność na AIDS (badania dotyczyły populacji Ugandy), jest zmiana postaw społecznych wobec seksu, dzięki promowaniu abstynencji i redukcji liczby partnerów seksualnych. Była to zasadnicza linia walki z chorobą przyjęta przez prezydenta tego kraju Yoweriego Museveniego, który szczególnie w pierwszej fazie ogólnonarodowej kampanii odrzucał prezerwatywę jako środek zabezpieczający przed HIV[13].
↑King K. Holmes, Frederick P. Sparling, Walter E. Stamm, Peter Piot, Judith N. Wasserheit, Lawrence Corey, Myron L. Cohen: Sexually Transmitted Diseases (Sexually Transmitted Diseases (Holmes)). McGraw-Hill Professional, s. 1822. ISBN 978-0-07-141748-8.
↑S. Ahmed, T. Lutalo, M. Wawer, D. Serwadda i inni. HIV incidence and sexually transmitted disease prevalence associated with condom use: a population study in Rakai, Uganda. „AIDS”. 15 (16), s. 2171–2179, Nov 2001. PMID: 11684937.
↑ abcTim Lane, PhD, MPH, Herminia Palacio, MD, MPH: Safer-Sex Methods. [dostęp 2010-02-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-01-12)].
↑B. Varghese, J.E. Maher, T.A. Peterman, B.M. Branson i inni. Reducing the risk of sexual HIV transmission: quantifying the per-act risk for HIV on the basis of choice of partner, sex act, and condom use. „Sex Transm Dis”. 29 (1), s. 38–43, Jan 2002. PMID: 11773877.
↑Uczeni reprezentowali następujące instytucje: Harvard University School of Public Health, Boston, Massachusetts, USA; AIDS Research Institute, University of California, San Francisco, California, USA; Global Fund for AIDS, Tuberculosis and Malaria, Geneva, Switzerland; Family Health International, Arlington, Virginia, USA; NERCHA, Mbabane, Swaziland, South Africa.