Bandol jest nazwą francuskiego wina i jednocześnie obszaru winiarskiego, w którym jest produkowane, w okolicy miasta Bandol, w departamencie Var w Prowansji.
Historia
Starożytność
Cywilizacja fenicka pojawiła się w tym rejonie 2600 lat temu i przekazała mieszkającym na wybrzeżu Ligurom tajniki uprawy winorośli i wytwarzania wina, które z czasem stało się towarem. Handel winem i oliwą zorganizowali Rzymianie, o czym świadczą amfory i gliniane beczki (dolia) znalezione pod wodą[1][2].
Średniowiecze
Łatwość transportu wina z Bandol, cenionego jako wyważone i o dobrej strukturze przyczyniła się do jego popularności. Port w Bandol był dość płytki, więc wino ładowano na małe statki, które podpływały do większych, zacumowanych na redzie i tam przeładowywano beczki[1].
Epoka nowożytna
W XVII wieku wino zaczęło być eksportowane na Wyspy Brytyjskie. Na dębowych beczkach wypalano literę „B” (od „Bandol”), która świadczyła o pochodzeniu i autentyczności. W szczytowych okresie winiarze wytwarzali aż 60 000 hl wina, więcej niż obecnie[2].
Współczesność
Klęska filoksery zniszczyła uprawy i winiarstwo odradzało się bardzo powoli. Wysiłek wytwórców włożony w zapewnienie wysokiej jakości win został doceniony i rozporządzeniem z 11 listopada 1941 roku została ustanowiona apelacja AOC Bandol[1][2][3].
Geografia
Orografia
Obszar naturalnego basenu Beausset jest synkliną szeroko otwartą na zachód w kierunku morza. Winnice leżą w amfiteatralnie ukształtowanej kotlinie otoczonej przez masyw Sainte-Baume na północy i górę Mont Caume na wschodzie[4].
Klimat
Apelacja znajduje się w strefie klimatu śródziemnomorskiego, charakteryzującego się wysokim nasłonecznieniem, porą suchą i gorącą przypadającą na lato oraz rzadkimi, lecz gwałtownymi opadami. Zimy są łagodne. Ze względu na bliskość morza w regionie Bandol amplitudy temperatur są niskie, a różnice między porami roku mniejsze.
Przymrozki są rzadkie (średnio 2,9 dnia rocznie), a doby, kiedy temperatura nie przekracza w ogóle 0 °C nie zdarzają się. Równie rzadko pojawia się śnieg (ledwie 1,5 dnia w roku) i z reguły topnieje nawet bez słońca.
Łagodność klimatu burzy wiatr. Silny wiatr notuje się 115 dni w roku (suchy mistral ze wschodu, z reguły wzbudzający opady lub mgłę). Najbardziej wietrznym miesiącem jest styczeń, w którym wiatr określany jako silny wieje średnio 12,5 dnia. Na drugim biegunie leży wrzesień, z siedmioma dniami. Mistral może zimą obniżyć odczuwalną temperaturę na tyle, że odczuwa się mróz mimo dodatnich temperatur. Powietrze często jest suche. Średnioroczna wilgotność względna wynosi 56% i waha się od 50% w lipcu i sierpniu do 60% w listopadzie i grudniu.
Winiarstwo
Saint-Cyr-sur-Mer, jedna z gmin apelacji i masyw Sainte-Baume w tle
Obszar
Winnice apelacji rozciągają się na terenie 8 gmin:
Bandol, mały port handlowy, który użyczył nazwy całej apelacji i winu
W winach czerwonych dominuje szczep mourvèdre, który musi stanowić przynajmniej 50% wina. Obowiązkowe jest także użycie przynajmniej jednej z dwóch odmian: grenache i cinsault. W winach mogą się znaleźć także syrah i carignan (do 20% łącznie i 10% każda). Analogiczne zestawienie dotyczy win różowych, przy czym minimalny poziomu mourvèdre jest obniżony do 20% i można stosować także podstawowe odmiany białe[7][3].
Przy gęstości 5000 krzewów na hektar winorośl musi być silnie przycinana. Maksymalna wydajność uprawy została ograniczona do 40 hl/ha. Wina czerwone muszą być starzone w beczkach przynajmniej 18 miesięcy. Wina białe i różowe muszą dojrzewać przynajmniej przez 3 miesiące[3]
Siedlisko (terroir)
Winnice apelacji Bandol rozciągają się na 1500 ha w amfiteatralnie ukształtowanej kotlinie i na ułożonych ku południu terasach na zboczach masywu Sainte-Baume aż po samo Morze Śródziemne. Roczne nasłonecznienie osiąga wartość 3000 godzin[6].
Gleby są kamieniste, wapienne i składają się z piaszczystych margli i piaskowców bogatych w wapień. Podłoże jest mało urodzajne, ale dobrze odprowadza wodę. Wysuszeniu roślin przeciwdziała wilgotne morskie powietrze i umiarkowane opady (600 mm rocznie). Odpływ wody ogranicza także terasowanie winnic[6].
Struktura właścicielska
Liczba aktywnych winogrodników wzrosła do 268. Część z nich jest zrzeszona w 4 spółdzielniach, które odpowiadają za 40% produkcji[2]. Niezależni producenci, których jest 59, wytwarzają 60% wina z obszaru apelacji wynoszącego 1500 ha.
Rodzaje win i gastronomia
Wino bandol
AOC Bandol, Les vignerons de la Cadiere-d’Azur, Cuvée grande tradition, 2000. AOC Bandol AOC Bandol, Domaine de Terrebrune, 2005 AOC Bandol, Les vignerons de la Cadiere-d’Azur, Cuvée grande tradition, 2000. Różowy bandol wśród innych win Prowansji
Białe wina bandol mają kolor słomkowo-jasnożółty, wyczuwa się w nich aromaty limonki i żarnowca. Wina różowe coraz chętniej produkuje się ze szczepu mourvèdre, co zwiększa ich trwałość. Typowy czerwony bandol, produkowany z mourvèdre i grenache to pełne, mocne wino o dużej zawartości garbników. Aromat czerwonych owoców ustępuje w miarę starzenia zapachowi trufli, czarnych jagód, runa leśnego, lukrecji, pieprzu, ziół i przypraw[2].
↑Top 100. 172 Toulon Aix-en-Provence. Skala 1:100 000. Wyd. II. Paryż: Institut Geographique National Paris, 2010. ISBN 978-2-7585-2378-9. Brak numerów stron w książce
.JPG)
