BKS Stal Bielsko-Biała (pełna nazwa: Bialski Klub Sportowy Stal Bielsko-Biała) – polskiklub piłkarski z siedzibą w Bielsku-Białej. Założony w roku 1922, z inicjatywy mieszkańców Białej Krakowskiej. Występuje obecnie (sezon 2020/21) w klasie okręgowej. Skrót BKS często błędnie jest interpretowany jako Bielski Klub Sportowy.
Historia
Tę sekcję należy dopracować:
od 2017-10 → poprawić styl – powinien być encyklopedyczny, szablony meczów barażowych, poprawa stylu ostatniego fragmentu sekcji. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tej sekcji. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.
BKS „Stal” Bielsko-Biała należy do grona najstarszych klubów w Polsce. Klub powstał w odrodzonej po I wojnie światowejPolsce, z inicjatywy mieszkańców Białej Krakowskiej, a także sympatyków sportu, na fali tworzenia klubów umożliwiających uprawianie wielu dyscyplin oraz rywalizację sportową. Dodatkowym czynnikiem motywującym była chęć stworzenia klubu o polskim rodowodzie – w sąsiednim Bielsku prężnie działały niemieckie kluby, które dominowały w regionie[2]. BKS powstał na bazie sokolegoTowarzystwa Sportowego „Szczerbiec”, założonego w 1913[3], w którym uprawiano turystykę, gimnastykę sportową na wzór wojskowy oraz tenis stołowy. W klubie od samego początku największy nacisk kładziono na sekcję piłki nożnej. Na barwy BKS-u wybrano kolory czerwony i zielony, co nawiązywało do herbuBiałej. Już w 1927, bo 5 latach działalności, powstał w Białejstadion, na którym drużyna rozgrywa mecze do dnia dzisiejszego. Stadion został w całości sfinansowany ze środków klubowych. Z okazji otwarcia stadionu został zorganizowany międzynarodowy turniej piłkarski, na który zostały zaproszone zespoły Herta Opava oraz Oberscheineweide Berlin[4]. Pierwszym prezesem bialskiego klubu został Rudolf Kobiela.
Okres międzywojenny
Okres międzywojenny drużyna spędziła w rozgrywkach bielskiejA-klasy, nie zdobywając żadnych większych sukcesów. Sporadyczne zwycięstwa z lokalnymi rywalami, nie złożyły się w żaden znaczący sukces. Klub stawiał przed sobą ambitne plany podnoszenia poziomu drużyny, które jednakże zostały zaprzepaszczone przez II wojnę światową. Spora część zarówno zawodników jak i działaczy zamieniła stroje sportowe na mundury, a piłki na broń. Wielu poniosło śmierć, m.in. znany bialski aptekarz, piłkarz BKS-u, Stefan Ganszer, aktywny działacz podziemia, członek ZWZ-AK, a także dr Józef Hipp – ostatni przedwojenny prezes klubu. BKS nie zaprzestał jednakże działalności. Grupa młodych piłkarzy zorganizowała drużynę i mimo zakazu Niemców rozgrywała mecze na okolicznych łąkach[4].
Lata powojenne i lata 50.- patronat Befamy
Po wojnie klub szybko się odradza. W maju 1945 r. rozgrywki rozpoczynają bialscy piłkarze. Po roku występów w B-klasie powiatu bielskiego, awansują o jeden szczebel rozgrywek. Przełom lat 40. i 50. to prawdziwy rozkwit bialskiego klubu. Patronat nad klubem i poszczególnymi jego sekcjami zaczęły przejmować prężnie działające na terenie Bielska zakłady przemysłowe. Głównym patronatem objęła klub Bielska Fabryka Maszyn Włókienniczych „Befama”, a prezesem klubu był jej dyrektor naczelny Eugeniusz Główka. Pomoc finansowa ze strony Befamy zaowocowała rozwojem bazy treningowej, a przede wszystkim przebudowaniem stadionu i stworzeniem nowoczesnego obiektu sportowego. Modernizacja stadionu zakończyła się w 1957 roku, a jej zwieńczeniem był towarzyski mecz pomiędzy zespołem BKS-u z Cracovią, zakończony remisem 4:4[5]. Przebudowa ponadto umożliwiła rozegranie w 1961 towarzyskiego meczu lekkoatletycznego pomiędzy reprezentacjami juniorów Polski i Włoch. W 1949 nazwę klubu wzbogacono o słowo Stal, a także do dotychczasowych barw klubu, dodano żółty. Po dzień dzisiejszy barwy zielona, czerwona i żółta są oficjalnymi barwami klubu[6].
Lata 70. i 80. – patronat FSM-u
Lata 60. BKS spędził w lidze okręgowej, natomiast lata 70. to nowy opiekun „Stali”, jeden z największych zakładów na terenie miasta – istniejącego od 1951 r. już jako Bielsko-Biała – Fabryka Samochodów Małolitrażowych (FSM), a przede wszystkim jej zakład nr 1. Prezesem klubu został dyrektor naczelny fabryki Ryszard Dziopak, a później dyrektor zakładu nr 1 FSM Karol Stekla. Nowy patronat opłacił się, był to okres największych sukcesów BKS-u. W 1973 klub prowadzony przez trenera Franciszka Karmańskiego awansował po raz pierwszy do II ligi. Nowym szkoleniowcem drużyny został późniejszy selekcjoner reprezentacji Polski – Antoni Piechniczek, który prowadził zespół w latach 1973–1975. Pierwszy sezon pod wodzą nowego trenera beniaminek z Bielska-Białej zakończył na 2. miejscu, przegrywając rywalizację o I ligę z GKS-em Tychy. W 1974 do klubu dołączył wybitny bramkarz, późniejszy reprezentant Polski i brązowy medalista Mistrzostw Świata 82' – Józef Młynarczyk, który pozostał w klubie do 1977 r. BKS utrzymywał się w II lidze przez 5 kolejnych sezonów. W sezonie 1977/1978 zajmując 13. lokatę, spadł do ligi międzywojewódzkiej, gdzie spędził kolejne 3 sezony. Ponowny awans na zaplecze Ekstraklasy miał miejsce w 1981 r., pod wodzą trenera Eugeniusza Kulika. Ponownie już w pierwszym sezonie gry w II lidze BKS był bliski awansu do najwyższej klasy rozgrywek piłkarskich w Polsce, ostatecznie zajmując 2. miejsce, tracąc 1 punkt do lidera – GKS Katowice. Był to najlepszy wynik w historii bielskiej piłki nożnej. Kolejny sezon 1982/1983 był nieudany dla drużyny, która ostatecznie zajmując przedostatnią, 15. lokatę, pożegnała się z II ligą. Znacznie lepiej radziła sobie młodzieżowa kadra zespołu. Juniorzy BKS-u, pod wodzą trenera Edwarda Wrzeszcza w sezonie 1979/1980 zdobyli wicemistrzostwo Polski juniorów, ulegając w finale w ToruniuPolonii Bydgoszcz 0:2 (0:1).
II połowa lat 80. i lata 90. – kryzys
Połowa lat 80. i 90. to ciężki okres dla sekcji piłkarskiej BKS-u. Po spadku z II ligi w 1983 roku, klub już nigdy nie grał tak wysoko w rozgrywkach na szczeblu centralnym. Pierwszy sezon (1983/1984) w III lidze był dla Stali udany, ostatecznie kończąc rozgrywki na 2. miejscu VIII grupy. Do lidera – Stali Rzeszów – zabrakło jedynie 3 punkty[7]. W następnym sezonie BKS występował w VI grupie III ligi. Bielszczanie zdobyli tyle samo punktów co GKS Tychy oraz GKS Jastrzębie. Bilans bramkowy przesądził o awansie ekipy z Jastrzębia, a BKS uplasował się na 3. pozycji[8]. Sezon 1985/1986 BKS nie może zaliczyć do udanych. Po pierwszej rundzie rozgrywek zajmowali obiecujące, 3 miejsce w tabeli. Ostatecznie, po słabszej rundzie wiosennej, uplasowali się na 9. miejscu[9]. Po lepszym sezonie 1986/1987, kiedy to BKS zajął 4. miejsce[10], w sezonie 1987/1988 ponownie drużyna zajęła dopiero 9. lokatę, pomimo dobrego, 4. miejsca po rundzie jesiennej[11]. Sezon 1988/1989 był nieudany dla Stali. Bielszczanie zajęli 13. lokatę i spadli do niższej klasy rozgrywek[12]. Po rocznym pobycie w IV lidze, drużyna powraca do III ligi. Ekipa spod Szyndzielni nie radzi sobie już tak dobrze, jak w połowie lat 80. W sezonie 1990/1991 BKS zajął 15[13], a w sezonie 1991/1992 16[14]. pozycję i na kolejne 2 sezony spadł do IV ligi. Ponownie Stal powraca do III ligi w sezonie 1994/1995 i ponownie po roku, zajmując 17. lokatę[15], spada do IV ligi. Po roku gry w IV lidze, bielszczanie wracają do III ligi. Sezon 1996/1997 był ostatnim dla BKS-u na tym szczeblu rozgrywek. Ostateczne uplasowanie się na 16. pozycji[16] zaowocowało ponownym spadkiem do IV ligi. W kolejnych sezonach ze zmiennym szczęściem piłkarze radzili sobie w klasie okręgowej, IV.
2001 do teraz
W 2001 r. klub był bliski awansu do III lidze, zajmując 3. lokatę z dorobkiem 51 punktów, tracąc do lidera, Odry II Wodzisław Śląski, 5 oczek[17]. W kolejnych sezonach zespół radził sobie znacznie gorzej. W sezonie 2002/2003 zajął 12. miejsce[18], a rok później 15[19]. co zaowocowało spadkiem do ligi okręgowej. Po rocznym pobycie w klasie okręgowej[20], drużyna awansowała z powrotem do IV ligi. Pierwszy sezon w IV lidze po powrocie był niezwykle udany dla BKS-u. Zajmując 1. miejsce w lidze[21], wywalczył miejsce w barażu śląskim o III ligę. Bielski zespół poległ jednak w dwumeczu z GKS Katowice 0:2 u siebie i 1:0 na wyjeździe.
Sezon 2007/2008 był sezonem, po którym następowała reorganizacja rozgrywek piłkarskich w Polsce. Jedynie miejsce w ścisłej czołówce gwarantowało udział na tym samym szczeblu rozgrywek w przyszłym sezonie. BKS zajął 4. lokatę[23] i o jego utrzymaniu i występie od kolejnego sezonu w nowej III lidze zadecydował baraż. W meczu z inną drużyną z Katowic – tym razem MK Górnik Katowice – BKS wygrał w dwumeczu 2:1 i 3:0.
Kolejny sezon ekipa z Bielska-Białej zakończyła dopiero na 7. pozycji[25]. W sezonie 2008/2009Stal należał do ścisłej czołówki III ligi. Po rundzie zimowej BKS zajmował, premiowaną grą w barażach o (nową) II ligę, 2. lokatę i utrzymał ją do końca sezonu[26][27]. W barażu drużyna BKS-u zmierzyła się z 12. zespołem II ligi, gr. zachodniej – Jarotą Jarocin[28]. Bielska drużyna poległa w dwumeczu 2:3, przegrywając na początku u siebie 0:2 oraz wygrywając z Jarotą na wyjeździe 2:1, tracąc bramkę decydującą o braku promocji do II ligi w doliczonym czasie gry.
Pierwotnymi barwami BKS-u Stal były czerwień i zieleń, które nawiązywały do herbu Białej Krakowskiej. W roku 1949 do dotychczasowych barw klubowych dodano kolor żółty. Kolory czerwony, żółty i zielony po dzień dzisiejszy pozostają charakterystycznymi, oficjalnymi barwami klubu.
7 września 2002 roku w Bielsku-Białej, z okazji 80-lecia BKS-u, zorganizowano międzynarodowy turniej piłkarski. Na zaproszenie bielskiej drużyny udział w zawodach wzięły zespoły Ruchu Chorzów, Zagłębia Sosnowiec oraz AC Torino, które zwyciężyło w turnieju. Zawody utrzymały nagrodę prezydenta miasta Bielska-Białej za najlepszą imprezę sportową w 2002 roku[31]. Obecność siedmiokrotnego mistrza Włoch była możliwa dzięki kontaktom prezesa FIAT-a, będącego jednym z głównych sponsorów Stali[32], z działaczami AC Torino[33]. Turyński zespół, mimo wcześniejszych zapowiedzi, przyjechał w pierwszym składzie, dzięki czemu na stadionie przy ulicy Rychlińskiego zagrali m.in. Luca Bucci oraz Yksel Osmanovski.
Powstanie stadionu BKS Stal datuje się na rok 1927. Obiekt powstał w całości z pieniędzy klubowych. Pierwsza modernizacja stadionu miała miejsce w latach 50., gdy patronat nad klubem przejęła Bielska Fabryka Maszyn Włókienniczych „Befama”. Dzięki funduszom Befamy przebudowano i unowocześniono stadion, a także inne klubowe obiekty sportowe. Od 1999 roku na stadionie swoje mecze rozgrywa lokalny rywal Stali – TS Podbeskidzie Bielsko-Biała, którego rodzimy stadion w Komorowicach nie spełniał drugoligowych wymogów. W 2006 roku stadion BKS Stal został przejęty przez miasto i od tego czasu jego właścicielem jest Bielsko-Bialski Ośrodek Sportu i Rekreacji (BBOSiR). Od roku 2008 trwa kolejna modernizacja stadionu przy ulicy Rychlińskiego. W pierwszej kolejności została zamontowana nowa, podgrzewana murawa. Nad stadionem obecnie górują zamontowane w 2009 roku maszty oświetleniowe[38]. Zwieńczeniem modernizacji będzie budowa nowego, w pełni nowoczesnego stadionu[39].
↑Bielsko i Biała zostały połączone dopiero w 1951 r
↑Jerzy Polak, Przewodnik po Bielsku-Białej, Bielsko-Biała 2000, Towarzystwo Sympatyków Ziemi Bielsko-Bialskiej, s.120
↑ ab* Jan Goksiński, Klubowa historia polskiej piłki nożnej do 1939 roku, tom II – kluby. Wyd. PZI Softena, Warszawa 2013, s. 225. ISBN 978-83-935604-1-7
_COA.svg)
