Ateńska zamożna pani

Ateńska zamożna pani[1], Ateńska Bogata Pani[2] (w literaturze anglojęzycznej Rich Athenian Lady, RAL) – współczesna nazwa nadana kobiecie zmarłej ok. 850 r. p.n.e., której szczątki znaleziono w bogato wyposażonym grobie starożytnego greckiego cmentarzyska na zboczu ateńskiego wzgórza Areopag.

Dobrze zachowany grób jamowy oznaczony przez badaczy jako H 16:6 odkryła w roku 1967 archeolożka Evelyn Lord Smithson w czasie badań cmentarzyska okresu wieków ciemnych[3] (wczesna epoka żelaza) na północnym zboczu Areopagu w Atenach, nieopodal agory[4][5]. Wewnątrz znajdowała się wysoka na 75 cm i szeroka maksymalnie na 42 cm amfora brzuszna pełniąca rolę popielnicy, częściowo wypełniona przepalonymi kośćmi ludzkimi i zwierzęcymi, a także licznymi przedmiotami zinterpretowanymi jako dary grobowe, wśród nich znajdował się naszyjnik z paciorkami szklanymi i fajansowymi oraz z naturalnego kryształu. Dary grobowe były także poza amforą, w jamie grobowej. Znaleziono je także obok jamy, w pozostałościach stosu pogrzebowego, ale w odróżnieniu od tych z grobu, były one przepalone i zwykle pokruszone, podobnie jak obecne tam kości zwierząt ofiarnych: bydła, owiec i kóz[6]. Całość wydatowano na ok. 850 r. p.n.e.[7], a znajdywana ceramika (m.in. dwie amfory, dzbany, naczynia typu kalatos i pyksis) reprezentuje styl geometryczny[8]. Wśród ceramiki szczególnie interesujące są modele spichlerzy (dwa całe, co najmniej kilka pokruszonych), w tym jeden terakotowy pełniący funkcję skrzynki, przedstawiający 5 spichlerzy i bogato zdobiony[9].

Chociaż szczątki ludzkie były spalone, a następnie włożone do amfory w porządku nieanatomicznym, to analizy antropologiczne zdołały ustalić, że należały do kobiety wieku 24–40 lat, o wzroście 150–160 cm, ważącej prawie 70 kg[10]. W 2004 r. stwierdzono też, że wśród kości dorosłej kobiety były kości płodu nieustalonej płci z 7–8 miesiąca ciąży[11] (w tej samej pracy stwierdzono, że płód miał 32–36 tygodni[12])[13]. Dokładnej pozycji społecznej kobiety nie określono, wiadomo tylko, że była wysoka[14].

Grób H 16:6 i jego zawartość ma duże znaczenie naukowe. Przede wszystkim do jego odkrycia uważano, że okres w historii starożytnej Grecji po upadku kultury mykeńskiej, określany jako wieki ciemne, cechował się m.in. ubóstwem wyposażenia grobowego i brakiem importów, co miało być dowodem upadku gospodarczego, kulturowego i wymiany ponadlokalnej. Dary grobowe z omawianego pochówku stały się pierwszym dowodem, że nie zawsze tak było w danym okresie – wyposażenie grobu jest liczne i bogate, zawiera przedmioty ze złota (6 pierścionków, para kolczyków), kości słoniowej (dwie cylindryczne pieczęcie i zdobiony krążek), brązu (2 pary fibul, pierścionek, 4 szpile), niektóre przedmioty są bogato zdobione i mają wysoki poziom artystyczny. Wyposażenie zawiera fenickie oraz syryjskie importy spoza Grecji lub ich imitacje[15]. Ponadto starożytne pochówki kobiet w ciąży znajdywane są bardzo rzadko[16].

Przypisy

  1. ↑ Bugaj 2011
  2. ↑ Wrzesińska A., Wrzesiński J., 2010: Wyjątkowe kobiety–choroby w przeszłości. Wybrane przykłady. Nowiny Lekarskie, 2, strona 95
  3. ↑ Smithson 1968
  4. ↑ Bugaj 2011, s. 264, 265
  5. ↑ Smithson 1968
  6. ↑ Bugaj 2011, s. 266, 267
  7. ↑ Bugaj 2011, s. 263
  8. ↑ Bugaj 2011, s. 266, 267
  9. ↑ Bugaj 2011, s. 266, 267, 272
  10. ↑ Liston & Papadopoulos, 2004
  11. ↑ Liston & Papadopoulos, 2004, s. 7
  12. ↑ Liston & Papadopoulos, 2004, s. 19
  13. ↑ Liston & Papadopoulos, 2004, s.
  14. ↑ Bugaj 2011, s. 265, 267
  15. ↑ Bugaj 2011, s. 264, 266, 267
  16. ↑ Bugaj 2011, s. 265

Bibliografia

  • Bugaj E., 2011: Kim jesteś ateńska zamożna Pani? W: Dzieduszycki W., Wrzesiński J. (red.) Kim jesteś człowieku? Funeralia Lednickie – spotkanie 13, Poznań, s. 263–273.
  • Liston M. A., Papadopoulos J. K., 2004: The ‘Rich Athenian Lady’ Was Pregnant: The Anthropology of a Geometric Tomb Reconsidered.” Hesperia 7 (1): 7–38.
  • Smithson E.L., 1968: The Tomb of a Rich Athenian Lady, ca. 850 B.C.. Hesperia, t. 37, s. 77–116.