Artur Kazimierz Juliusz Adam Tarnowski herbu Leliwa (ur. 3 marca 1903 w Pałacu Tarnowskich w Tarnobrzegu[a], zm. 19 grudnia 1984 w Montrealu[b]) – polski ziemianin, rolnik, działacz społeczny, polityk, poseł na Sejm w II RP.
Życiorys
Artur Kazimierz Juliusz Adam Tarnowski urodził się 3 marca 1903 roku w Tarnobrzegu, w rodzinie Zdzisława i Zofii Marii Róży z Potockich. Był przedstawicielem linii wielowiejsko-dzikowskiej magnackiego rodu Tarnowskich.
Ukończył szkołę podstawową w Downside w Anglii, następnie odbył studia polityczne i rolnicze w Louvain i w Krakowie[1]. Uczestniczył jako ochotnik w wojnie polsko-bolszewickiej w 1920 roku. Na podporucznika został awansowany ze starszeństwem z 1 sierpnia 1921 roku. W dwudziestoleciu międzywojennym był oficerem rezerwowym 8 pułku ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego w Krakowie[2].
Był ostatnim panem na Dzikowie. Zajmował się administracją tym majątkiem. Poza tym pełnił liczne funkcje publiczne, m.in. był członkiem Okręgowego Towarzystwa Rolniczego w Tarnobrzegu[3]. Był również prezesem Powiatowej Straży Pożarnej, członkiem Rady Miejskiej Tarnobrzega i Gminy Dzików, członkiem Rady Powiatowej i Wydziału Powiatowego w Tarnobrzegu, a także radcą Lwowskiej Izby Rolniczej[1].
W 1935 roku został posłem IV kadencji (1935–1938) wybranym z listy państwowej 39 165 głosami z okręgu nr 79 (powiaty: łańcucki, przeworski, niżański i tarnobrzeski). Pracował w komisji oświatowej[3][4].
Został zmobilizowany we wrześniu 1939 roku. Walczył w szeregach 8 Pułku Ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego. 24 września dostał się do niewoli pod Zamościem. Jednak tego samego dnia uciekł i 27 września dotarł do Dzikowa. Na zamku kwaterowali Niemcy, którzy rodzinie Tarnowskiego zostawili kilka pokoi w skrzydle. Artura Tarnowskiego od razu nie aresztowano, ale oświadczono mu, że gdyby uciekł, natychmiast zostaną rozstrzelane żona i dzieci. 6 października został wywieziony przez Niemców do oflagu.
Po wyzwoleniu z oflagu wstąpił do 1 Dywizji Pancernej, w której jego starszy brat Jan, był adiutantem generała Stanisława Maczka. Po demobilizacji w 1947 roku Tarnowski osiedlił się wraz z rodziną (która dotarła do niego przez zieloną granicę) w Brukseli, a w 1951 roku wyemigrowali do Kanady i zamieszkali w Montrealu[5].
Był współtwórcą Skarbu Narodowego w Belgii, później w Kanadzie, zasiadając w jego władzach do 1982 roku. Za zasługi w pracach zarządu Stowarzyszenia Polskiego oraz Polskiego Instytutu Dobroczynności w Kanadzie został odznaczony Złotą Odznaką Honorową Kongresu Polonii Kanadyjskiej[1].
Artur Tarnowski był właścicielem zbiorów dzikowskich – bezcennego zbioru dzieł sztuki i literatury, który w czasie II wojny światowej uległ rozproszeniu. Rodzina Artura Tarnowskiego włożyła wiele wysiłku w to, aby po 1989 roku znaczna część tej kolekcji wróciła do Polski[5]. Zmarł 19 grudnia 1984 roku w Montrealu. Został pochowany w krypcie rodzinnej w Sanktuarium Matki Bożej Dzikowskiej w Tarnobrzegu.
Artur Tarnowski 15 lipca 1931 roku zawarł związek małżeński z Różą Marią hr. Zamoyską (1911–2005), z którą miał czworo dzieci: Marię Zofię (ur. w 1932 roku), Jana Artura (ur. w 1933 roku), Marcina Juliusza (ur. w 1935 roku) i Pawła Zdzisława (ur. w 1937 roku)[5][6].
Ordery i odznaczenia
Uwagi
- ↑ Biblioteka Sejmowa podaje, że urodził się w Krakowie.
- ↑ Biblioteka Sejmowa podaje, że zmarł w Toronto.
Przypisy
- ↑ a b c d Tarnowscy na Dzikowie. 2010-03-03. [dostęp 2012-06-03].
- ↑ Rocznik Oficerski 1923, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924, s. 616, 712. Rocznik Oficerski Rezerw 1934, Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1934, L.dz. 250/mob. 34, s. 123, 592.
- ↑ a b Scriptor (opr.): Sejm i Senat 1935–1938 IV kadencja. Warszawa: nakładem Księgarni F. Hoesicka, 1936, s. 249.
- ↑ Biblioteka Sejmowa – Parlamentarzyści RP: Artur Tarnowski. [dostęp 2012-06-03].
- ↑ a b c Joanna Sokołowska-Gwizdka (oprac.). RODY POLSKIE. Tarnowscy z Dzikowa. „Gazeta gazeta”, 2008-04-03. [dostęp 2012-06-03]. brak numeru strony
- ↑ Artur Tarnowski w Wielkiej genealogii Minakowskiego. [dostęp 2012-06-03].
- ↑ Komunikat o nadaniu Orderu Odrodzenia Polski. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 27, Nr 4 z 31 grudnia 1977.
Linki zewnętrzne
Teksty Artura Kazimierza Tarnowskiego w Ogrodzie Petenery