Architektura arabsko-normańska lub Architektura arabsko-bizantyjsko-normańska to styl budownictwa typowy dla epoki normańskiej, który w XII wieku rozprzestrzenił się głównie na Sycylii i w południowych Włoszech[1].
Eklektyzm normański to połączenie trzech głównych stylów: romańskiego, bizantyjskiego i arabskiego. Począwszy od końca XI wieku, przez następne stulecie Normanowie zlecili budowę wielkich kościołów, zaprojektowanych przez mnichów-architektów, greckich, francuskich i łacińskich (benedyktyni i augustianie), którzy inspirowali się formami klasycznymi: bazyliki na planie krzyża łacińskiego lub greckiego, wieże i portal na głównej fasadzie, chór zwieńczony kopułą. Budynki te są jednocześnie ozdobione bizantyjskimi mozaikami wykonanymi przez greckich artystów oraz ornamentami arabskimi (łuki podkowiaste, dekoracja z arabesek)[1].
Wpływy bizantyjskie
W architekturze budowli sakralnych wpływ ten charakteryzuje plan w kształcie krzyża greckiego ze sklepieniem kolebkowym (jak w La Martoranie, w kościele S. Nicolò Regale w Mazara del Vallo lub SS. Trinità di Delia w Castelvetrano), zwieńczony tradycyjną sycylijsko-bizantyjską kopułą, umieszczoną na skrzyżowaniu transeptu na wielokątnym bębnie. Brak przedstawień postaci ludzkich w rzeźbie. Najbogatszym i najbardziej widocznym wyrazem sztuki bizantyjskiej jest jednak mozaika, która pokrywa ogromne powierzchnie postaciami i różnymi motywami dekoracyjnymi i staje się sztuką monumentalną[1].
Wpływy muzułmańskie
W architekturze charakterystyczny jest łuk ostry i łuk podkowiasty (mauretański), najbardziej reprezentatywny dla tego wpływu: górna część tego łuku, czasami ostrołuk, opisuje półkole zwężające się u podstawy, tworząc podkowę. We wnętrzach pojawiają się dekoracje stalaktytowe, zwane mukarnas, malowane i rzeźbione wielokątne płaszczyzny, które również zdobią kopuły, pendentywy, kapitele i wsporniki. Dekoracje katedry w Monreale (niedaleko Palermo), Cappella Palatina oraz pałaców Zisa i Cuba (również w Palermo) są świadectwami wpływów islamu (także m.in. marmurowe posadzki lub ceglane podłogi ułożone w jodełkę). Typowe są różowe kopuły wieńczące kościoły (np. kościół San Giovanni dei Lebrossi i kościół San Giovanni degli Eremiti)[1].
Wpływy romańskie
Budowle na planie krzyża łacińskiego z fasadami z masywnymi wieżami (wpływ architektury benedyktyńskiej, a dokładniej kluniackiej), np. katedra w Cefalù była przypuszczalnie inspirowana kościołem St. Étienne w Caen. Występuje tendencja do stylizacji rzeźbionych wyobrażeń zwierzęcych i roślinnych. Krużganek klasztoru w Monreale jest przykładem typowo romańskiej tradycji[1].
.jpg)
.jpg)
