antyproton

Klasyfikacja	barion nukleon hadron
Symbol	${\displaystyle {\bar {p}}}$
Ładunek	−e −1,6021766208(98)·10−19 C[1]
Masa	1,007276466879(91) u[2] 1,672621898(21)·10 −27 kg[3] 938,2720813(58) MeV/c2[4]
Czas życia T1/2	trwały?
Spin	1/2

Antyproton – cząstka elementarna będąca antycząstką protonu — różniąca się od niego głównie odwrotnym ładunkiem elektrycznym, momentem magnetycznym, i liczbą barionową — lecz mająca tę samą masę i czas życia.

Antyproton według Modelu Standardowego jest cząstką złożoną, zaliczaną do hadronów, a ściślej barionów, i jest zbudowana z trzech antykwarków: dwóch antykwarków górnych "${\displaystyle {\bar {u}}}$" i jednego antykwarka dolnego "${\displaystyle {\bar {d}}}$" (układ '${\displaystyle {\bar {u}}{\bar {u}}{\bar {d}}}$) związanych silnym oddziaływaniem przenoszonym przez gluony.

Oddziaływanie protonu z antyprotonem powoduje ich anihilację. W odpowiednich warunkach przed anihilacją mogą utworzyć protonium.

Antyproton został odkryty w 1955 r. przez O. Chamberlaina, E. Segrègo, C. Wieganda i Th. Ypsilantisa.

Antyprotony występują również w naturze. Odnajdywane są w promieniowaniu kosmicznym docierającym do Ziemi, oraz w pasach Van Allena. Przypuszcza się, że większość z tych antyprotonów ma pochodzenie wtórne – powstają w wyniku oddziaływania promieniowania kosmicznego z materią międzygwiezdną.

Ponieważ antymateria jest w zasadzie identyczna do "normalnej" materii, teorie o stworzeniu antypierwiastków zaistniały od momentu kiedy Paul Dirac ogłosił przewidzianą cząstkę negatywną, czyli antyproton (wówczas przemowy swojej przyjmując Nagrodę Nobla w 1933 r). Realizacja pierwszego antypierwiastka zajęła kolejne 62 lata — w 1995 roku, stworzono po raz pierwszy antywodór. Te pierwsze wyniki ledwo trwały dość długo by być potwierdzone (ułamki sekundy), ze względu na brak sprzętu zdolnego na przechowywanie nowych antyatomów w otoczeniu, gdzie mogłyby być ochronione od styku z normalnymi pierwiastkami. Nowe sposoby używania m.in. laserów pulsowych umożliwiły bezpieczne zawieszenie świeżych antyatomów — w czerwcu 2011 r., drużyna ALPHA ogłosiła sukces w utrzymywaniu antywodoru przez ponad 1000 s (ponad kwadrans).

Zobacz hasło antyproton w Wikisłowniku

• Jerzy Smyrski, Bliżej Nauki: Polowanie z antyprotonami na egzotyczne hadrony, kanał FAIS UJ na YouTube, 11 stycznia 2022 [dostęp 2023-11-30].