Kula gluonowa (glueball) – cząstka będąca stanem związanym gluonów, której istnienie przewiduje chromodynamika kwantowa. Jest ona hadronem o zerowej liczbie barionowej. Składa się ona z gluonów w takim stanie, że kula gluonowa jest kolorowo obojętna, czyli gluony tworzą bezbarwny stan singletowy:

${\displaystyle {\frac {1}{\sqrt {3}}}(r{\overline {r}}+b{\overline {b}}+g{\overline {g}}),}$

gdzie ${\displaystyle {\frac {1}{\sqrt {3}}}}$ to współczynnik normalizacji.

Kule gluonowe nie zostały do tej pory odkryte w doświadczeniu; w 2020 roku w literaturze fachowej ich istnienie ciągle jest określane jako niepotwierdzone^[1][2]. Istnieją możliwości techniczne ich uzyskania – w akceleratorach osiągane są dostatecznie wysokie energie wiązek przeciwbieżnych hadronów. Trudności z wykryciem kul gluonowych tłumaczy się tym, że mogą one występować w stanach mieszanych z mezonami kwarkowymi.

Teoria przewiduje, że kule gluonowe mają masę, mimo że składają się z bezmasowych gluonów. Ponieważ jest osiem różnych gluonów o różnych kolorach, również kule gluonowe mogą mieć różne masy. Z obliczeń wynika, że najlżejszy mezon gluonowy powinien mieć masę równą co najmniej 1,5 GeV. Obecnie za najbardziej prawdopodobnych kandydatów na kule gluonowe uważane są mezony f₀(1710) i f₀(1500)^[3]; liczby w nawiasach oznaczają masę cząstek w MeV.

Tradycyjnie kule gluonowe dzielą się na reggeony (np. odderony)^[4][5] i pomerony.

• hadrony egzotyczne
• plazma kwarkowo-gluonowa

• AdamA. Strzałkowski AdamA., O siłach rządzących światem, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1996, ISBN 83-01-12033-9, OCLC 749687174 . Brak numerów stron w książce