Antoni Wojda

Antoni Wojda
Ilustracja
Antoni Wojda na zdjęciu opublikowanym 23 marca 1953 roku
Data i miejsce urodzenia

4 stycznia 1907
Wierbka

Data śmierci

17 września 1981

Wiceprezydent Chorzowa
Okres

od 24 czerwca 1946
do 20 października 1948

Przynależność polityczna

Polska Partia Socjalistyczna

Przewodniczący Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Bytomiu
Okres

od 2 czerwca 1950
do 31 marca 1953

Przynależność polityczna

Polska Zjednoczona Partia Robotnicza

Przewodniczący Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Katowicach
Okres

od 1 kwietnia 1953
do 1 października 1971

Przynależność polityczna

Polska Zjednoczona Partia Robotnicza

Poprzednik

Stefan Krużel

Następca

Paweł Podbiał

Odznaczenia
Śląski Krzyż PowstańczyZłoty Krzyż ZasługiKrzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia PolskiKrzyż Oficerski Orderu Odrodzenia PolskiKrzyż Komandorski Orderu Odrodzenia PolskiKrzyż Walecznych (1943–1989)Order Sztandaru Pracy II klasy
Multimedia w Wikimedia Commons

Antoni Wojda (ur. 4 stycznia 1907 w Wierbce, zm. 17 września 1981) – polski nauczyciel, działacz związkowy i polityczny, wiceprezydent Chorzowa (1946–1948), przewodniczący Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Bytomiu (1950–1953) i Katowicach (1953–1971).

Życiorys

Antoni Wojda urodził się 4 stycznia 1907 roku w Wierbce[1], w rodzinie chłopskiej[2] jako syn Józefa i Doroty[1]. Po ukończeniu Seminarium Nauczycielskiego w Mysłowicach w 1928 roku podjął pracę w szkole w Łagiewnikach[3], a następnie w Chorzowie, gdzie działał aktywnie w Związku Nauczycielstwa Polskiego. W tym czasie ukończył studia wyższe w Instytucie Pedagogicznym w Katowicach[4].

W czasie II wojny światowej ukrywał się w powiatach olkuskim i myślenickim, gdzie prowadził tajne nauczanie[4]. Po wyzwoleniu regionu z niemieckiej okupacji wrócił do Chorzowa[2]. 1 marca 1945 roku wstąpił do Polskiej Partii Socjalistycznej, gdzie sprawował funkcję członka egzekutywy Miejskiego Komitetu PPS w Chorzowie i członka egzekutywy Komitetu Wojewódzkiego PPS w Katowicach, a od 1947 roku funkcję przewodniczącego Miejskiego Komitetu PPS w Chorzowie[1]. 15 grudnia 1948 roku przystąpił do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, pełniąc tam funkcję członka Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Katowicach, a do 1949 roku członka jej egzekutywy[1].

W 1946 roku został przez partię skierowany do pracy w administracji[4]. Od 24 czerwca 1946 roku do 20 października 1948 roku pełnił funkcję wiceprezydenta Chorzowa, a od 2 czerwca 1950 roku do 31 marca 1953 roku był przewodniczącym Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Bytomiu. W tym czasie w latach 1949–1953 był członkiem egzekutywy Komitetu Miejskiego PZPR w Bytomiu[1].

1 kwietnia 1953 roku objął funkcję przewodniczącego Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie (nazwa Katowic w latach 1953–1956[5][6]), a także został członkiem egzekutywy Komitetu Miejskiego PZPR, pełniąc tę funkcję do 1965 roku[1]. Na stanowisku przewodniczącego Prezydium zastąpił on Stefana Krużela, który pełnił tę funkcję do lutego tego samego roku[7]. Antoni Wojda został wybrany jednomyślnie w tajnym głosowaniu 21 marca 1953 roku w trakcie dodatkowej sesji Miejskiej Rady Narodowej[2].

Za kadencji Antoniego Wojdy został wzniesiony w 1955 roku Dom Związków Zawodowych, a w następnych latach nastąpiła szeroko zakrojona przebudowa centrum Katowic. Zatwierdzono przebudowę katowickiego Rynku, w ramach którego wzniesiono m.in. Zenit i Dom Prasy, a w pobliżu hotele Silesia i Katowice. Rozpoczęto budowę osiedla Tysiąclecia oraz Superjednostki. W 1968 roku powołany został Uniwersytet Śląski w Katowicach, a końcówka kadencji Antoniego Wojdy zbiegła się z uroczystościami oddania do użytku Spodka. Miał on w zwyczaju chodzić wszędzie piechotą aby doglądać miasta, a w ratuszu znany był z tego, że kolekcjonował materiały o historii Katowic[8].

7 czerwca 1965 roku Antoni Wojda został członkiem prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach[1].

W trakcie wydarzeń marca 1968 roku, 17 marca Antoni Wojda w wygłosił przemówienie w telewizji, w którym mówił, że protesty młodzieży „miały charakter chuligański, przy czym elementy kryminalne usiłowały swej działalności nadać jakiś rzekomo polityczny charakter”. Wypowiedź ta była jednym z elementów napiętnowania wydarzeń marcowych przez oficjalną propagandę PRL[9][10]. Od 1971 roku Antoni Wojda pełnił funkcję przewodniczącego Miejskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu w Katowicach[1]. 6 marca tego samego roku został członkiem Wojewódzkiej Komisji Kontroli Partyjnej Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Katowicach, pełniąc tę funkcję do 25 czerwca 1981 roku[1].

W związku z przejściem na emeryturę[11] 1 października 1971 roku Antoni Wojda przestał pełnić funkcję przewodniczącego Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Katowicach. Jego następcą 14 września 1971 roku wybrany został Paweł Podbiał[7].

Antoni Wojda zmarł 17 września 1981 roku[12]. Został pochowany na cmentarzu przy ulicy Francuskiej w Katowicach[13].

Odznaczenia

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i Instytut Pamięci Narodowej. Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu: Katalog kierowniczych stanowisk partyjnych i państwowych PRL. Antoni Wojda. katalog.bip.ipn.gov.pl. [dostęp 2024-08-11]. (pol.).
  2. ↑ a b c d e Antoni Wojda wybrany przewodniczącym Prezydium MRN w Stalinogrodzie, „Dziennik Zachodni Wieczór”, Stalinogród: Instytut Prasy Czytelnik, 23 marca 1953, s. 1 [dostęp 2024-08-11] (pol.).
  3. ↑ Jubileusz Antoniego Wojdy, „Życie Bytomskie” (2 (528)), Katowice: Śląskie Wydawnictwo Prasowe RSW "Prasa", 11 stycznia 1967, s. 2 [dostęp 2024-08-11] (pol.).
  4. ↑ a b c d e f Jubileusz Antoniego Wojdy, „Trybuna Robotnicza” (3 (7132)), Katowice: Śląskie Wydawnictwo Prasowe RSW "Prasa", 4 stycznia 1967, s. 1 [dostęp 2024-08-11] (pol.).
  5. ↑ M.P. z 1953 r. nr 23, poz. 280.
  6. ↑ Dz.U. z 1956 r. nr 58, poz. 269.
  7. ↑ a b Przemysław Nadolski, Jacek Siebel, Joanna Tofilska, Sołtysi, wójtowie, burmistrzowie, przewodniczący rad, prezydenci, [w:] Antoni Barciak, Ewa Chojecka, Sylwester Fertacz (red.), Katowice. Środowisko, dzieje, kultura, język i społeczeństwo, t. 2, Katowice: Muzeum Historii Katowic, 2012, s. 752, ISBN 978-83-87727-29-1 (pol.).
  8. ↑ Kamil Nowak, Przemysław Stanios, Złodziej, ksiądz i dobrzy gospodarze. Włodarze Katowic w ciągu 150 lat życia miasta, „Górnoślązak” (4-5(7)), Katowice: Związek Górnośląski, 2015, s. 9, ISSN 2391-5331 [dostęp 2024-08-10] (pol.).
  9. ↑ Jarosław Neja, Katowice i województwo katowickie, [w:] Konrad Rokicki, Sławomir Stępień (red.), Oblicza Marca 1968, Konferencje IPN, Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2004, s. 102, ISBN 978-83-89078-43-8 [dostęp 2024-08-11].
  10. ↑ Telewizja Polska: Politycy i polityka - Przemówienie towarzysza Antoniego Wojdy. cyfrowa.tvp.pl. [dostęp 2024-08-11]. (pol.).
  11. ↑ Wieści z bibliotek, „Pomagamy Sobie w Pracy. Kwartalnik Instrukcyjno-Metodyczny” (4), Opole: Opolskie Zakłady Graficzne, 1971, s. 56 [dostęp 2024-08-11] (pol.).
  12. ↑ a b Dnia…, „Trybuna Robotnicza” (188 (11540)), Katowice: RSW „Prasa – Książka – Ruch” Śląskie Wydawnictwo Prasowe, 21 września 1981, s. 2 [dostęp 2024-08-11] (pol.).
  13. ↑ Antoni Wojda. Prezydent Katowic i Bytomia. www.jura-pilica.com. [dostęp 2024-08-11]. (pol.).
  14. ↑ Sesja Miejskiej Rady Narodowej w Katowicach, „Trybuna Robotnicza” (219 (8584)), Katowice: Śląskie Wydawnictwo Prasowe RSW "Prasa", 15 września 1971, s. 1-2 [dostęp 2024-08-11] (pol.).
Prezydenci Katowic
Burmistrzowie Katowic
(1866–1920)
Prezydenci Katowic
(1922–1939)
Nadburmistrzowie Katowic
(1939–1945)
Prezydenci Katowic
(1945–1950)
Przewodniczący Prezydium MRN
w Katowicach (1950–1973)
Prezydenci Katowic
(od 1973)

Herb Katowic