PROFILPELAJAR.COM

Aneksja Teksasu – wydarzenie polityczne w historii Stanów Zjednoczonych, które doprowadziło do przyłączenia Republiki Teksasu do Stanów Zjednoczonych w 1845 roku.

Wiosną 1836 roku Teksas formalnie proklamował niepodległość, odrywając się od Meksyku i tworząc Republikę^[1]. Po agresji meksykańskiego generała Santa Anny na Alamo i Goliad, poparcie dla Teksasu w USA znacznie wzrosło^[2]. Gdy wojska teksańskie odparły oddziały Santa Anny w bitwie pod San Jacinto, prezydent Sam Houston wystąpił do rządu amerykańskiego o przyłączenie do Unii^[3]. Prezydenci Andrew Jackson i Martin Van Buren nie odpowiedzieli jednak na wniosek, obawiając się abolicjonistycznych rozruchów, wynikających ze wzmocnienia stanów z zalegalizowanym niewolnictwem (Teksas był terytorium niewolniczym)^[4]. Aneksji domagali się zwłaszcza mieszkańcy Południa, którzy uważali, że traktat Adamsa–Onisa, oddający teren Hiszpanii, zaszkodził ich interesom^[3]. Zła sytuacja gospodarcza i zagrożenie ze strony Meksyku zmuszały władze Teksasu do dążenia do przyłączenia do Stanów Zjednoczonych lub uzyskania protekcji Wielkiej Brytanii^[5].

Początkowo negocjacje prowadził sekretarz stanu Abel P. Upshur, jednakże po jego śmierci w 1844 roku temat przejął John C. Calhoun^[6]. Był on zwolennikiem aneksji, dlatego traktat akcesyjny został opracowany 12 kwietnia 1845 roku^[7]. Jednakże Calhoun zawarł w raporcie stwierdzenia popierające niewolnictwo, co spowodowało, że Senat odrzucił projekt stosunkiem głosów 35:16^[6]. Kwestia aneksji była wiodącym tematem wyborów prezydenckich w 1844 roku^[6]. Powołując się na artykuł IV Konstytucji, prezydent John Tyler złożył wniosek o rezolucję Kongresu, by przyjąć Teksas jako nowy stan, jednakże zastrzegając podzielenie terytorium na Kansas, Kolorado, Oklahomę i Wyoming^[5]. Zdecydował się na taki krok, ponieważ rezolucja wymagała zwykłej większości w obu izbach, natomiast do ratyfikacji traktatu było potrzeba większość 2/3 głosów w izbie wyższej^[8]. Izba Reprezentantów uchwaliła projekt rezolucji stosunkiem głosów 128:98, a Senat – 27:25^[8]. James Polk podpisał go 1 marca, a parlament teksański uchwalił 4 lipca 1845 roku^[7]. Obie izby Kongresu przyjęły rezolucję 29 grudnia 1845 roku^[7]. Wywołało to zerwanie stosunków dyplomatycznych USA i Meksyku^[9].

Jeszcze przed aneksją, granica terytorium Teksasu przebiegała na rzece Nueces^[10]. W 1845 roku obywatele dawnej republiki zajmowali tereny sięgające rzeki Rio Grande^[10]. Na początku 1846 roku prezydent James Polk nakazał generałowi Zachary’emu Taylorowi zajęcie całego spornego obszaru, co spowodowało agresję wojsk meksykańskich, którzy zabili 16 żołnierzy armii amerykańskiej^[11]. Sytuacja ta stanowiła casus belli do wypowiedzenia wojny południowemu sąsiadowi^[11]. Kwestia granicy Teksasu została uregulowana dopiero poprzez traktat z Guadalupe Hidalgo oraz cesję meksykańską^[12].

Przypisy

↑ Bartnicki 1995 ↓, s. 165.
↑ Lewicki 2010 ↓, s. 361.
↑ ^a ^b Bartnicki 1995 ↓, s. 166.
↑ Lewicki 2010 ↓, s. 362.
↑ ^a ^b Lewicki 2010 ↓, s. 363.
↑ ^a ^b ^c Jones 2016 ↓, s. 207.
↑ ^a ^b ^c Bartnicki 1995 ↓, s. 168.
↑ ^a ^b Jones 2016 ↓, s. 210.
↑ Jones 2016 ↓, s. 211.
↑ ^a ^b Lewicki 2010 ↓, s. 370.
↑ ^a ^b Jones 2016 ↓, s. 212.
↑ Lewicki 2010 ↓, s. 374.

Bibliografia

Zbigniew Lewicki: Historia cywilizacji amerykańskiej. T. 2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, 2010. ISBN 978-83-7383-448-4. (pol.).
Andrzej Bartnicki: Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki. T. 2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995. ISBN 83-01-11894-6. (pol.).
Maldwyn Jones: Historia USA. Gdynia: Latarnia, 2016. ISBN 978-83-65387-02-8. (pol.).