PROFILPELAJAR.COM

Alfred Grenander
Data i miejsce urodzenia	26 czerwca 1863 ; Skövde
Data i miejsce śmierci	14 marca 1931 ; Berlin
Narodowość	szwedzka
Uczelnia	Królewski Instytut Techniczny, Uniwersytet Techniczny w Berlinie
	Praca
Projekty	stacje metra w Berlinie
	Multimedia w Wikimedia Commons

Alfred Frederik Elias Grenander (ur. 26 czerwca 1863 w Skövde, zm. 14 marca 1931 w Berlinie) – szwedzki architekt epoki secesji i modernizmu, działający przeważnie w Niemczech, główny architekt stacji berlińskiego metra.

Życiorys

Grenander studiował architekturę na politechnice w Sztokholmie (1881–1885)^[1] i w Wyższej Szkole Technicznej (niem. Technische Hochschule) w Berlinie (1885–1888)^[2], po czym współpracował z Alfredem Messelem (1889–1890)^[1], Wilhelmem Martensem, a następnie z Paulem Wallotem przy wznoszeniu gmachu Reichstagu w Berlinie (1890–1897)^[2]. W maju 1897 ożenił się z Mary Julianą Åwall^[1], z którą miał córkę Signe^[3].

Od października 1897 wykładał rysunek w szkole przy Muzeum Rzemiosła Artystycznego w Berlinie, gdzie w 1901 został profesorem^[1]. Następnie wykładał w Zjednoczonych Szkołach Państwowych Sztuk Wyzwolonych i Pięknych (niem. Vereinigte Staatsschulen für freie und angewandte Kunst)^[2]. W 1902 wstąpił do berlińskiego zrzeszenia artystów Werkring, do którego należeli m.in. August Endell, Albert Gessner i Bruno Möhring^[4]. Do 1903 prowadził własne biuro ze szwagrem Otto Wilhelmem Spaldingiem (1863–1945)^[2] – Firma Spalding & Grenander^[3]. W 1904 kierował wystawą Werkringu na wystawie światowej w Saint Louis^[4]. W 1908 został członkiem Werkbundu^[1].

Od początku historii berlińskiego metra był jego głównym architektem, projektując stacje metra, budynki gospodarcze a nawet wagony pociągów dla Hoch- und Untergrundbahn-Gesellschaft^[2].

Wybrane dzieła

1900–1902 – stacja berlińskiego metra Wittenbergplatz^[1]
1906–1910 – projekty kiosków^[2]
1908 – most Schönfließer (niem. Schönfließerbrücke) w Berlinie^[2]
1908–1910 – gmach fabryki Ludwig Loewe & Compagnie Aktiengesellschaft w berlinskiej dzielnicy Moabit^[2]
1910–1911 – most Gotzkowsky'ego (niem. Gotzkowskybrücke) w Berlinie^[2]
1910–1911 – willa dla Paula Herpicha w Poczdamie (nieistniejąca), znana jako Willa Stalina – w 1945 Józef Stalin mieszkał tu podczas konferencji poczdamskiej^[5]^[6]
1911–1913 – budynek wejściowy stacji Wittenbergplatz w stylu klasycyzmu schinklowskiego^[7]
1914–1916 – gmach fabryki Knorr-Bremse w berlińskim Lichtenbergu^[2]^[3]
1923 – stacje centralnego odcinka linii C – płytko położone, dostępne bezpośrednio z ulicy stacje; oszczędny i minimalistyczny wystrój, system kolorystyczny całej linii oparty na zmianie dominującego koloru
1923 – kościół gminy szwedzkiej w Berlinie – jedyna budowla sakralna projektu Grenandera^[2]
1926–1931 – budynek stacji metra na osiedlu Chata Wuja Toma (niem. Siedlung Onkel Toms Hütte)^[8]
1926–1927 – rozbudowa stacji Nollendorfplatz i Hermannplatz^[2] z dekoracją w stylu art déco
1928–1930 – stacje linii D i E – modernistyczne, gładkie ściany pokryte jednobarwnymi emaliowanymi kaflami i widoczna, nieozdobiona konstrukcja stalowa słupów, np. Lichtenberg

Odznaczenia

1908 – Order Czerwonego Orła IV klasy^[1]

Upamiętnienie

6 czerwca 2009 imieniem Grenandera nazwano plac przed wejściem do stacji metra Krumme Lanke – Alfred-Grenander-Platz^[9].

Galeria projektów Grenandera

Meble
Kiosk z prasą
Most Schönfließer
Willa Paula Herpicha w Poczdamie
Projekt stacji metra Olympia-Stadion
Stacja metra Olympia-Stadion

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g U-Bahn Archiv: Alfred Grenander. [dostęp 2010-07-24]. (niem.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l Irmgard Wirth: Grenander, Alfred Frederik Elias. W: Neue Deutsche Biographie (NDB). T. 7. 1966. (niem.).
↑ ^a ^b ^c Heiko Schützler. Ein meisterlicher Modernist – Der Architekt Alfred Grenander (1863–1931). „Berlinische Monatsschrift”. s. 103–113. (niem.).
↑ ^a ^b Thomas Steigenberger. Berlin über und unter der Erde. Das Werk von Alfred Grenander. „MuseumsJournal”. s. 72–73. (niem.).
↑ Martin Klesmann. Wo Stalin residierte, arbeitete später Lothar Bisky. „Berliner Zeitung”, 18-07-2008. (niem.).
↑ Christiane Petri: Potsdam und Umgebung: Sinnbild von Preußens Glanz und Gloria. DuMont Reiseverlag, 2009, s. 207–208. ISBN 3-7701-6610-8. [dostęp 2010-07-23]. (niem.).
↑ Derek Fraser: The buildings of Europe: Berlin. Manchester University Press ND, 1996, s. 44. ISBN 0-7190-4022-1. [dostęp 2010-07-23]. (ang.).
↑ Winfried Nerdinger, Cornelius Tafel: Architekturführer Deutschland: 20. Jahrhundert. Birkhäuser, 1996, s. 116. ISBN 3-7643-5287-6. [dostęp 2010-07-23]. (niem.).
↑ BahnInfo: Berlin bekommt einen Alfred-Grenander-Platz. 06-06-2009. [dostęp 2010-07-24]. (niem.).