Ahmad ibn al-Chasib al-Dżardżara’i arab. ‏أحمد بن الخصيب الجرجرائي‎; zm. ok. 879) – urzędnik cywilny kalifatu Abbasydów wykonujący funkcję wezyra za czasów kalifatu Al-Muntasira.

Na podstawie jego imienia można wywnioskować, że pochodził z miejscowości Dżardżaraja, na południe od Bagdadu^[1]. Jego ojcem był Al-Chasib ibn Abd al-Hamid, który pracował jako urzędnik finansowy w Egipcie za panowania Haruna ar-Raszida.

Podczas panowania Al-Wasika był jednym z celów generalnych represji przeciwko sekretarzom rządowym w latach 843–844, podczas których on i jego podwładni zostali ukarani grzywną i zmuszeni do przekazania kalifowi miliona dinarów w złocie^[2]. Gdy Al-Mutawakkil został kalifem, Ahmad został mianowany sekretarzem najstarszego syna i następcy kalifa, Al-Muntasira.

Po zabójstwie Al-Mutawakkila przez jego tureckich ochroniarzy w grudniu 861 roku Ahmad szybko podjął działania mające na celu zapewnienie sukcesji Al-Muntasirowi. Zgromadzono armię, sekretarzy i wybitnych ludzi. Wśród nich byli młodsi bracia Al-Muntasira, Al-Mu’tazz i Al-Mu’jjad, którzy natychmiast uznali nowego kalifa, a Al-Muntasir mógł ugruntować swoją pozycję bez incydentów^[3].

Po śmierci Al-Muntasira w czerwcu 862 roku oficerowie Utamisz, Bugha al-Kabir i Bugha al-Szarabi spotkali się, aby wybrać nowego kalifa. Ahmad zorganizował spotkanie w armii, aby zaakceptowali kogokolwiek, na kogo się zdecydują, i wyraził zgodę, gdy grupa wybrała Al-Musta’ina , wnuka Al-Mu’tasima. Został on sekretarzem nowego kalifa, podczas gdy Utamisz został wezyrem^[4].

W lipcu/sierpniu 862 roku majątek Ahmada i jego synów został skonfiskowany, a Ahmad został wygnany na Kretę. Zmarł tam w 879 roku^[1].

Nie wiadomo dokładnie, ile dzieci miał Ahmad. Jeden z nich na pewno nazywał się Abbas. Wnuk Ahmada, Ahmad ibn Ubajd Allah ibn Ahmad, był wezyrem kalifa Al-Muktadira i Al-Kahira^[5].

• Abu Ja'far Muhammad ibn Jarir Al-Tabari, Ehsan Yar-Shater: The History of Al-Ṭabarī. T. 40. Nowy Jork: State University of New York Press, 2007. ISBN 978-0-7914-7251-4. [dostęp 2024-11-18]. (ang.).
• Dominique Sourdel: al-D̲j̲ard̲j̲arāʾī. W: Bernard Lewis, Charles Pellat, Joseph Schacht: The Encyclopaedia of Islam, Second Edition. T. II: C–G. Lejda: Brill, 1965, s. 461-462. OCLC 495469475. (ang.).
• Dominique Sourdel: al-K̲h̲aṣībī. W: Bernard Lewis, Charles Pellat, Joseph Schacht: The Encyclopaedia of Islam, Second Edition. T. VII. Lejda: Brill, 2012, s. 461-462. DOI: 10.1163/1573-3912_islam_SIM_4223. (ang.).