Agaty z Płóczek Górnych

Agat z Płóczek Górnych

Agaty z Płóczek Górnych – złoże agatów występujące w rejonie wsi Płóczki Górne na Dolnym Śląsku. Agaty tutejsze uchodzą za jedne z najpiękniejszych na świecie[1].

Złoże o rozmiarach 1000 × 500 m znajduje się na północnych stokach wzgórza Lipień (393 m n.p.m.), na wschód od Płóczek Górnych[2]. W regionie tym występują permskie (czerwony spągowiec[3]) skały osadowe oraz wulkanity, głównie andezyty bazaltowe, trachyandezyty bazaltowe, ryolity i ich tufy[4]. Seria ta wchodzi w skład struktury zwanej niecką północnosudecką. Agaty są obecne w obrębie serii skalnej, będącej pozostałością dawnego potoku lawowego zbudowanego z andezytów bazaltowych (w starszej literaturze zwanych melafirami) o miąższości od 50 do 200 m[3].

 Osobny artykuł: Pola Agatowe.

Agaty z Płóczek, należące do typu agatów migdałowcowych, powstały w efekcie wypełniania pustek pogazowych w zastygniętej lawie. Mają one postać z reguły parocentymetrowych, owalnych lub okrągławych form tkwiących w skale macierzystej[5]. Miejscowe agaty cechuje bardzo bogata kolorystyka[6]. Głównym minerałem jest chalcedon, a rzadziej spotyka się w obrębie agatów kryształ górski, ametyst, kalcyt, baryt, hematyt, goethyt[7].

Agat z Płóczek Górnych. Zbiory Muzeum Złota w Złotoryi.

W obrębie agatów i w samodzielnych skupieniach występuje w Płóczkach Górnych również prasiolit, a jego opisane w 1992 roku tutejsze znaleziska (jak i podobne z rejonu Kłodzka) były pierwszymi na świecie stwierdzeniami tego minerału w stanie naturalnym[8][9].

Agaty z Płóczek znane są od II połowy XVIII w., m.in. pojedyncze okazy z tej lokalizacji w 1784 r. pozyskał do swych zbiorów Adolf Traugott von Gersdorf[10]. Odnotowywane w literaturze są od 1846 r., jednak aż do lat 70. XX w. wzmianki te były rzadkie, a większej eksploatacji nie prowadzono[11]. Od lat 70. XX w. agaty są intensywnie pozyskiwane przez prywatnych zbieraczy[11].

Występowanie w Płóczkach Górnych agatów stało się impulsem[12] do stworzenia corocznej największej w Polsce giełdy minerałów[13] w pobliskim Lwówku Śląskim.

Agatom z Płóczek poświęcono m.in. popularyzacyjną pracę autorstwa J. A. Bossowskiego: „Agaty ze Lwówka Śląskiego”. Wyd. Bud-Stal-Test II, 2004 r. (wyd. II. wyd. I z 2000 r.) oraz album: „Agaty z Płóczek Górnych”. Lwówek Śląski. 2009, którego autorami są J. Bogdański, T. Praszkier, R. Siuda.

Przypisy

  1. ↑ Bogdański, Praszkier i Siuda 2009 ↓, s. 7.
  2. ↑ Bogdański, Praszkier i Siuda 2009 ↓, s. 7-8.
  3. ↑ a b Bogdański, Praszkier i Siuda 2009 ↓, s. 18-19.
  4. ↑ Bogdański, Praszkier i Siuda 2009 ↓, s. 14-15.
  5. ↑ Bogdański, Praszkier i Siuda 2009 ↓, s. 20.
  6. ↑ Bogdański, Praszkier i Siuda 2009 ↓, s. 23.
  7. ↑ Bogdański, Praszkier i Siuda 2009 ↓, s. 31-36.
  8. ↑ A.N. Platonov i inni, Natural prasiolite from Lower Silesia, Poland, „Zeitschrift der Deutschen Gemmologischen Gesellschaft”, 41 (1), 1992, s. 21–27 (ang.).
  9. ↑ Witold Żabiński: Michał Sachanbiński. [dostęp 2013-10-08].
  10. ↑ Girulski, Tekiela i Rachwał 2014 ↓, s. 43.
  11. ↑ a b Bogdański, Praszkier i Siuda 2009 ↓, s. 41.
  12. ↑ T. Dzieżyc, Z. Ruta, J. Serafin (red.), Lwóweckie Lato Agatowe, Urząd Miasta i Gminy Lwówek Śląski, s. 1, ISBN 83-914538-2-0.
  13. ↑ XVI Lwóweckie Lato Agatowe. Lwówecki Ośrodek Kultury. [dostęp 2013-10-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-12)].

Bibliografia