Adagio (muzyka)

Adagio (wym. a'dadʒ͡ʲɔ wł.: wolno) – wolne tempo w utworach muzycznych (66-76 BPM), wolniejsze niż andante, szybsze niż largo.

Jest to również określenie drugiej, stałej części utworów zbudowanych na zasadzie cyklu sonatowego: sonaty, symfonii. Adagio sonatowe ma charakter liryczny lub poważny, w opozycji do dynamicznej, utrzymanej w szybkim tempie części pierwszej, jaką jest allegro sonatowe. Wielu kompozytorów nadawało tytuł Adagio wolnym częściom swoich kompozycji, np. Bruckner, w większości swoich symfonii[1]. Adagio jako pierwsza część sonaty występuje w sonacie Księżycowej Beethovena, a tak nietypowa budowa utworu jest już zapowiedzią nowej epoki – romantyzmu w muzyce.

Zarówno jako nazwa części, jak i określenie tempa, adagio często łączone jest z dodatkowymi określeniami: adagio assai, adagio molto (bardzo powoli), adagio sostenuto (powoli, powściągliwie). Odmianą jest adagietto (nieco szybciej niż adagio) oraz adagissimo (bardzo powoli)[2].

Mianem adagia określa się również część lekcji tańca klasycznego, złożonej z ćwiczeń wyrabiających równowagę, płynność i harmonijność ruchów[3].

Przypisy

  1. ↑ The New Grove Dictionary of Music and Musicians, vol. A. Oxford University Press, 2004-01-00. ISBN 978-0-19-517067-2.
  2. ↑ Jerzy Habela: Słowniczek muzyczny. Warszawa: PWM, 1968, s. 224. ISBN 83-01-11390-1. (pol.).
  3. ↑ Encyklopedia muzyki. Andrzej Chodkowski (red.). Warszawa: PWN, 1995, s. 456. ISBN 83-01-11390-1. (pol.).

Zobacz też