71-931 (nazwa handlowa: Witiaź, pol. rycerz) – typ przegubowego, sześcioosiowego, całkowicie niskopodłogowego wagonu tramwajowego, wytwarzanego w Twerskim zakładzie budowy tramwajów w Rosji. Produkowany jest w dwóch wersjach – podstawowej i zmodyfikowanej 71-931M („Witiaź-M”), charakteryzującej się zmodyfikowanym wyglądem ściany przedniej i tylnej. Od 2018 r. tramwaje Witiaź eksploatowane są w Petersburgu, Krasnodarze oraz w Moskwie, wcześniej jeden tramwaj był również testowany w Wołgogradzie.
Prace nad całkowicie niskopodłogowym tramwajem rozpoczęto w UKWZ na początku 2000 roku w ramach projektu wagonu 71-625[1]. Wszelkie działania zostały jednak przerwane i wznowiono je dopiero w 2013 r.[2][3] Jeszcze w październiku tego samego roku były gotowe wózki[4][5], ale na początku 2014 r. UKWZ zerwała współpracę ze swoim domem handlowym, który był właścicielem praw do wózków. Jeden z założycieli domu handlowego UKWZ odszedł z zakładu, założył przedsiębiorstwo PK Transportnyje sistiemy, zaprosił do współpracy głównego projektanta UKWZ i zakupił dokumentację projektową wózka od domu towarowego UKWZ, uruchamiając na terenie Twerskiego zakładu budowy tramwajów produkcję wagonów 71-911 i 71-931. Łączne nakłady na badania i rozwój dwóch prototypów tramwaju wyniosły 10 milionów euro[6].
Produkcja
Produkcja tramwajów 71-931 przebiega w Zakładzie budowy tramwajów w Twerze. Pierwszy eksperymentalny tramwaj tego modelu został zmontowany jesienią 2014 roku i zaprezentowany na wystawie w Moskwie[7] pod koniec października, po czym rozpoczęto jego jazdy próbne. Na początku lutego 2015 r., po pomyślnym zakończeniu testów, model otrzymał dopuszczenie do produkcji seryjnej[8].
W kwietniu 2015 r. PK Transportnyje sistiemy wygrały przetarg na dostawę 10 wagonów 71-931 do Petersburga w latach 2015–2017[9].
W kwietniu 2016 r. przewoźnik z Krasnodaru planował wraz z firmą PK Transportnyje sistiemy zrealizować projekt montażu 24 trójczłonowych tramwajów w ciągu dwóch lat. Zakładano, że trójczłonowy tramwaj „Witiaź” 71-931 stanie się głównym produkowanym modelem tramwaju[10]. Z powodów finansowych plan odłożono na czas nieokreślony[11].
W czerwcu 2016 r. Twerski zakład budowy tramwajów wyprodukował pierwszy tramwaj podtypu 71-931М „Witiaź-M”[12], który różni się od swojego poprzednika nowym kształtem ściany czołowej i tylnej oraz pewnymi różnicami w układzie siedzeń w kabinie. Tramwaj wziął udział w wystawie Innoprom w Jekaterynburgu, gdzie po raz pierwszy został zaprezentowany publiczności, po czym został przewieziony do Wołgogradu w celu odbycia jazd próbnych. We wrześniu PK Transportnyje sistiemy w konsorcjum z Mietrowagonmaszem wygrały przetarg na dostawę 300 wagonów 71-931M do Moskwy w latach 2017–2019. Wartość zamówienia wyniosła 56 miliardów rubli[13].
Jazdy próbne i certyfikacja
W listopadzie 2014 r. pierwszy wagon tramwajowy dostarczono do moskiewskiej zajezdni im. Baumana, gdzie otrzymał numer taborowy 0203. W marcu 2015 r. tramwaj otrzymał certyfikat zgodności DS AT[14].
Tramwaje typu 71-931 i jego modyfikacje są przedstawicielami nowej linii niskopodłogowych tramwajów opracowanych przez PK Transportnyje sistiemy i zaprojektowanych dla sieci tramwajowych z rozstawem szyn 1524 mm, zelektryfikowanych przewodem napowietrznym o napięciu znamionowym 550 V DC.
Tramwaje składają się z trzech członów i standardowo mają jedną kabinę motorniczego i drzwi tylko po prawej stronie nadwozia, dlatego można je eksploatować tylko na liniach z ruchem prawostronnym, zakończonych pętlami lub trójkątami manewrowymi. Na podstawie trójczłonowego modelu 71-931M planowane jest stworzenie pięcioczłonowego tramwaju, w którym przedni i tylny człon byłyby zbliżone 71-931M, a zamiast jednej środkowej sekcji bez drzwi, zamontowano by dwie z drzwiami, pomiędzy którymi znalazłaby się trzecia, zamontowana na przegubach[16].